Hakan Fidan'ın istifasından önce Davutoğlu ve Erdoğan arasında ne konuşuldu?

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın 7 Haziran'daki genel seçimler için milletvekili aday adayı olması için, görevinden istifa eden MİT Müsteşarı Hakan Fidan’ın adaylığına ilk başlarda sıcak bakmadığı ortaya çıktı.

Hürriyet gazetesi Ankara Temsilcisi Deniz Zeyrek'in haberine göre, Başbakan Ahmet Davutoğlu, Erdoğan’ı “3 dönem kuralı nedeniyle partiden ayrılacak önemli isimlerin yerini Fidan’ın doldurabileceğini” söyleyerek ikna etti. Ardından Erdoğan’la görüşen Fidan da, “İzin verirseniz siyasette devam etmek istiyorum” diyerek, Erdoğan’a MİT’in güçlü ve işleyen bir kurumsal yapıya sahip olduğu güvencesini verip, iznini aldı. MİT Müsteşarlığı’na vekâlet edecek Dış İstihbarattan Sorumlu Müsteşar Yardımcısı İsmail Hakkı Musa’nın bu görevde kalıcı olması ihtimalinin yüksek olacağı vurgulanıyor.

Deniz Zeyrek'in Hürriyet'te "Erdoğan'ın izniyle" başlığıyla yayımlanan (8 Şubat 2015) yazısı şöyle:

Erdoğan'ın izniyle

7 Haziran 2015’te yapılacak genel seçimler öncesinde 2 bine yakın bürokrat 3 ayrı partiden milletvekili olmak için nabız yokladı. Ancak bunlardan birinin, MİT Müsteşarı Hakan Fidan’ın durumu, Başbakan ve Cumhurbaşkanı düzeyinde konuşuldu. Fidan’ın MİT’in başında bir süre daha kalmasını isteyen Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun “3 dönem kuralı nedeniyle partinin önemli isimleri parlamento dışında kalacak. O boşluğu dolduracak en önemli isimlerden biri Fidan’dır” yaklaşımıyla ikna oldu. MİT’e, seçimlere kadar Musul Başkonsolosluğu personelini IŞİD’in elinden kurtaran ekibe liderlik eden Dış İstihbarattan Sorumlu Müsteşar Yardımcısı İsmail Hakkı Musa vekalet edecek. Musa’nın kalıcı olması da ihtimal dahilinde.

‘Erdoğan ikna oldu’

“Fidan siyasete girecek mi” sorusunun kesin yanıtı 6 Şubat’ı 7 Şubat’a bağlayan gece ortaya çıktı. Fidan, tercihini siyasetten yana kullandı. Erdoğan’ın sıcak bakmadığı, Davutoğlu’nun ise kendi liderliğindeki yeni AK Parti’ye güçlü bir isim transfer etmek istediği biliniyordu. Erdoğan ile Davutoğlu, Fidan’ın durumunu birkaç kez konuştu. Son olarak 5 Şubat Perşembe günü yaşanan ‘devlet günü’ trafiğinde Fidan ile ilgili son karar verildi. Önce Erdoğan ile Fidan görüştü. Fidan siyasete girmek istediğini söyledi. Ardından Davutoğlu ile Fidan bir araya geldi. Son görüşme ise Erdoğan ile Davutoğlu arasındaydı ve 3 görüşmenin sonucu Fidan’ın siyasete girmesi yönünde oldu. Kararın 7 Şubat Cumartesi günü kamuoyuna duyurulması kararlaştırıldı. Ancak istifa dilekçesi Başbakanlığa gidince medyaya sızdı ve önceki geceyarısı Türkiye Fidan’ın istifasını duydu. Fidan’ın siyaset kararı hakkında Hürriyet’e bilgi veren kaynaklar, kararı belirleyen faktörleri şöyle sıraladılar:

Çözüm süreci ve Paralel yapı

- Fidan, MİT Müsteşarlığı döneminde başarılı operasyonlara imza attı. Musul Başkonsolosluğu çalışanlarının IŞİD’den kurtarılması çok hayati bir operasyondu. Japon rehinelerin, Ürdünlü pilotun ölümü, bu ülkeleri yöneten liderin bu katliamlar karşısındaki çaresizliği Fidan ve ekibinin başarısını bir kez daha gösterdi. Erdoğan ile Davutoğlu’nun Fidan konusundaki görüşmesinde, “Milletvekili olsun mu olmasın mı” sorusundan çok “Nerede daha yararlı olur” sorusu üzerinde duruldu.

- Fidan döneminde MİT’te önemli değişimler yaşandı. MİT yasası, MİT’i kurumsal açıdan çok güçlendirdi. MİT çalışanlarının özlük hakları en üst seviyeye çıkarıldı. Teşkilat yönetimi gençleşti. Teknik ve Siber İstihbarat altyapısı sil baştan kuruldu ve dış tehditlere odaklandı. İstihbarata Karşı Koyma potansiyeli artırıldı.

- Erdoğan’ın, Fidan’ı MİT’te tutmak istemesinin en önemli nedenlerinin başında Çözüm Süreci ve ‘Paralel Devlet Yapılanmaları’ ile mücadele geliyordu. Çözüm Süreci; MİT Müsteşar Yardımcısı Muhammed Dervişoğlu’nun Kamu Güvenliği Müsteşarı olması, İmralı’ya giden heyetlerin genişlemesi, hükümette Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan’ın ve Başbakan Davutoğlu’nun danışman ekibinin devreye girmesi ile büyük ölçüde MİT’ten çıkıp sivil bürokrasiye kaydı. ‘Paralel Devlet Yapılanmaları’ ile mücadele konusu da polisin ve yargının alanına girdi. MGK kararı sayesinde de konu, bütün kamunun rutin işine dönüştü. Bu gelişmeler, MİT’in üzerindeki ‘iç görevleri’ büyük ölçüde hafifletti; kurum teknik, siber ve insan istihbaratı, İstihbarata Karşı Koyma ve Türkiye’nin dış güvenliği ile analiz gibi kendi alanlarına yoğunlaşabilme fırsatı buldu. Haliyle MİT’in çalışma düzeni Fidan’ın denklemden çıkmasıyla bozulmayacak duruma geldi.

‘Siyaset de güçlenmeli’

- Kararda en kritik nokta Fidan’ın tavrıydı. Fidan, her zaman bürokrasinin değil, siyasetin de güçlenmesi gerektiğini savunduğunu Erdoğan’a beyan etti ve “İzin verirseniz siyasette devam etmek istiyorum” dedi. Erdoğan’a geride bıraktığı MİT Müsteşarlığı’nın da güçlü ve işleyen bir kurumsal yapıya sahip olduğu güvencesi verdi.

- Davutoğlu’nun Fidan ile ilgili en önemli kozu ise AK Parti’deki 3 dönem kuralının doğal sonuçları oldu. Partide Bülent Arınç, Hüseyin Çelik, Beşir Atalay, Mevlüt Çavuşoğlu, Ali Babacan gibi kritik isimler 3 dönem kuralına takılıyor. TBMM dışında kalacak 70’ten fazla ismin en az 30’u kritik isimler. Davutoğlu, boşluğun tam anlamıyla doldurulması ve parlamento grubunun güçlü olabilmesi için Fidan gibi ‘sembol isimlere’ ihtiyaç duyacağını anlatarak Erdoğan’ı ikna etti.

Vekâlet yardımcısında

Fidan’ın Ankara 1. Bölge’den aday olması bekleniyor. AK Parti seçimlerden birinci çıkarsa ve hükümet kurma şansı yakalarsa Fidan’ın kabineye girmesine kesin gözüyle bakılıyor. Dışişleri Bakanlığı ya da Güvenlik Koordinasyonundan Sorumlu Başbakan Yardımcılığı Fidan için kulislerde konuşulan bakanlıklar olarak geçiyor. Fidan’dan boşalacak koltuğa ise Dış İstihbarattan Sorumlu Yardımcısı İsmail Hakkı Musa oturacak. Musa, Musul Başkonsolosluğu personelinin IŞİD’den kurtarılması operasyonunda kritik bir rol üstlenmişti. Seçimlerden sonra AK Parti iktidarda kalırsa Fidan’ın, tercihini Musa’dan yana kullanması ve Musa’nın MİT Müsteşarlığı’na asaleten getirilmesi ihtimali de yüksek.

Başdanışmanlıktan adaylığa mı?

Hürriyet’in elde ettiği bilgiye göre, Başbakan Davutoğlu yakın ekibinin bir bölümünü de Meclis’e taşıyacak. Başbakanlık ekibinden milletvekili olmak isteyenlerin pazartesi ya da salı günü istifalarıyla ilgili toplu açıklama yapması bekleniyor. AK Parti kulislerinde, Başbakan Davutoğlu’nun danışmanlığı döneminden beri yanından ayrılmayan Başbakanlık Başdanışmanı Ali Sarıkaya’nın yanı sıra Başbakan’ın “Cumhuriyet bürokrasisinde en üst düzey göreve gelen Ermeni asıllı vatandaş” olarak nitelenen Başdanışmanı Etyen Mahçupyan da milletvekili adayı olabilir. Kulislere göre, Başbakan başdanışmanlarından Taha Özhan ya da Hatem Ete’den sadece birinin aday olması bekleniyor.