Hakem Türkiye'de, düdük Almanya'dan

Hakem düdüğünün yüksek volümlü olmasını sağlayan kişinin, bir Alman kilise orgu imalatçısı olması inanılır gibi değil. Tabii hakem düdüklerinde önemli olan sesin belirli bir armoni içinde çıkması değil, mümkün olduğunca yüksek tınılı olması. O yüzden hakemler Avrupa futbol turnuvalarında yüksek tınılı, Almanya’nın Sauerlend yöresindeki “MBZ Obernahmer” firmasının ürettiği  “Lübold 600” modelini tercih ediyorlar. Almanya’da bu modelin sürekli müşterileri arasında sadece hakemler değil, polis, ordu ve Alman Demiryolları da bulunuyor. Firmanın satış müdürü Heinz Liebold, hakem düdüğünde en önemli özelliğin yüksek tını olduğunu vurguluyor.

Liebold, “Bu tını başka hiçbir sese benzemeyen, stadyumdaki seyirciden yükselen gürültüyü bastırabilecek nitelikte olmalıdır" diyor.

Almanya’nın Sauerland yöresindeki üretici firmada bu vasıflara sahip hakem düdüklerinin üretimi aslında yeni de değil. Heinz Liebold, “005” tipi modelin üretiminden bu yana dünya çapındaki futbol arenalarında bu tür hakem düdüklerinin çığır açtığını, “Argentina 78” adlı modelin de Arjantin'de 1978'deki  Dünya Futbol Şampiyonası’nda kullanıma girdiğini anlatıyor. Liebold, 2010’da Güney Afrika’daki Dünya Futbol Şampiyonası’nda da kullanılan bu model hakem düdüğünün, ortalığı çınlatan vuvuzelaları bile geri planda bıraktığını söylüyor. Ancak Euro 2012’de devreye giren “Lübold 600” adlı düdüğün daha gelişkin olduğu, eskiden düdük içerisinde mantardan yapılma nohut varken, yeni modelde bu nohuttan vazgeçilmiş olduğu, onun yerine üç ayrı hazneden oluşan düdüğün devreye sokulduğu belirtiliyor. “MBZ Obernahmer” firmasındaki düdük montaj ustalarından biri olan Peter Kalle, bu özel tekniği şöyle izah ediyor: “Bu üç hazne, üç farklı ses tonunun çıkmasını sağlıyor. Düdüğün içine üflenen hava bu üç bölümden geçiyor ve sonuçta ortaya korkunç yüksek tonda bir ses çıkıyor ki, futbol karşılaşmalarında buna ihtiyaç var.”

Elle üretiliyor

Alman milli futbol takımı bu şampiyonada nasıl bir sonuç elde ederse etsin, hakem düdüğü rekabetinde Almanya hep önde. “MBZ Obernahmer” firmasında üretilen düdükler otomatik olarak değil, elle imal ediliyor ve imalat 80 yıllık bir geleneğe sahip. Düdüklerin metal, mat görüntülü, hatta altın kaplama ve plastik olan çeşitleri bulunuyor. Firma çalışanlarından Peter Hofmann, plastikten yapılmış olsa bile bu düdüklerle milyonluk cirolara ulaşmanın zor olduğuna işaret ediyor.

Hofmann, “Günde üç bin plastik düdük üretebilecek kapasitedeyiz. Bu, 200 iş gününde yaklaşık 600 bin düdük demektir. Ve bunlara tabii pazar bulmak gerekir. Ben, Almanya’da her yıl sahip olduğu düdüğünü kaybeden 600 bin kadar hakem olduğunu sanmıyorum" diyor.

Pirinçten düdük

Bundan dolayı da Sauerland’daki üretici firma başka alanlara yöneliyor. Almanya ya da İsviçre’deki demir yollarında, ceza evlerinde ve yakında Afganistan’da da polis güçleri için pirinçten yapılma bu tür düdüklerin devreye girmesi bekleniyor. Aslında yüzme ve voleybol müsabakaları için tasarlanmış olan üç farklı tondaki düdüklerin Afganistan’a gönderilmesi planlanıyor. Üretici firma açısından önemli olan, üretimin devamlılığı.

Kısacası, Almanya dünya çapında sadece tanklarla değil, hakem düdüğü satışlarıyla da kendinden söz ettiriyor.

(Deutsche Welle Türkçe)