Hata Avrupa Merkez Bankası'nda mı ?

Avrupa Birliği'nin (AB) çalışma tarzını belirleyen anlaşma Avrupa Merkez Bankası'nın (AMB)  görevini şöyle tarif eder: Öncelikli hedef, fiyat istikrarını korumaktır.

Fiyat istikrarından ne anlıyoruz? AMB fiyat istikrarını enflasyonun ‘yüzde 2'nin altında ama ona yakın' bir oran olarak tarif ediyor. Euro'ya geçilmeden önce Almanya Merkez Bankası da aynı hedefi izliyor ve yüzde 1,75'lik oranı ideal enflasyon sayıyordu. ABD ve İngiltere'nin merkez bankaları da makro dengeler açısından yüzde 2'lik enflasyonu hedef alıyor.

Sıfır, bir buçuk, iki?

Kiel Üniversitesi İktisat Fakültesi öğretim üyesi Profesör Kai Carstensen “Yüzde 1,5 ya da yüzde 2 fark etmez, sıfır çizgisinin biraz üzerinde olmak önemlidir”, diyor. Fiyatların düşmemesi gerekiyor. Çünkü para politikası açısından deflasyon enflasyondan çok daha tehlikeli bulunuyor. Deflasyonda şirketlerin kârı azalıyor, yatırımlar erteleniyor, işçi çıkarılıyor ama borçlar azalmıyor.

Uzun vadeli planlamalar açısından güvenilir bir enflasyon hedefinin olması son derece önemli sayılıyor. Enflasyon hedefi ücret görüşmelerinde sendikalara yol gösterdiği gibi yatırımcı ve kreditöre de ışık tutuyor. Profesör Carstensen Deutsche Welle'ye verdiği mülakatta, “Devletler, şirketler ve haneler uzun vadeli hedeflere güvenebildikleri için uzun vadede sabit faizle kredi alıp borçlanabilirler”, dedi.

Güvensizlik tehlikesi

Kiel Üniversitesi öğretim üyesi sözlerini şöyle sürdürdü: “AMB hedefi tutturamıyoruz, öyleyse değiştirelim, derse güvensizlik doğar. Enflasyon yeniden tırmanmaya başlarsa banka ne yapabilir? Faizi yüzde 3,4 ya da 5'e mi çıkarsın? İspanya ve Yunanistan bu güvensizlik yüzünden Euro Bölgesine dâhil olana kadar uzun vadeyle ve elverişli faizle borçlanamıyordu.”

AMB izlemekte olduğu gevşek para politikasını enflasyonun düşük olmasıyla gerekçelendiriyor. Ticari bankalara uyguladığı borçlanma faizini sıfıra yakın bir orana indiren merkez tahvil alımlarıyla da piyasaya her ay 60 milyar euro pompalıyor. Teoriye göre ucuz para bolluğunun enflasyonu artırması gerekiyor. Ama bütün önlemler boşa gidiyor ve enflasyon bir türlü artmıyor.