HDP'li Beştaş'tan TBMM Başkanı Yıldırım'a: Cumhurbaşkanlığı'nın denetlenmesine neden engel olmaktasınız?

HDP Siirt Milletvekili Meral Danış Beştaş, TBMM Başkanlığı'na sunulan öngergelerin ve kanun tekliflerinin keyfi gerekçelerle iade edildiğini söyledi. TBMM Başkanı Binali Yıldırım'dan iade edilen önergelerin gerekçelerinin açıklanmasını isteyen HDP'li Beştaş,  “Cumhurbaşkanlığı’nın denetlenmesine neden engel olmaktasınız?" diye sordu.

HDP'li Beştaş, iade edilen kanun teklifi ve önergelerle ilgili TBMM Başkanı Binali Yıldırım’ın yanıtlaması istemiyle yazılı soru önergesi verdi.  Cumhurbaşkanlığı Sistemine geçiş ile birlikte yeni bir ivme kazanan uygulamayla Meclis Başkanlığı'nın milletvekillerinin önerge ve kanun tekliflerini bir öndenetime tabi tutarak kabul etmediğine dikkat çeken Beştaş, ”İade gerekçesinde belirtilen uygun olmama hali genel olarak ‘kaba ve yaralayıcı’ ibarelerin önergede yer alması olarak ifade ediliyor ise de çoğu kez olgusal temeli olan, bir durumu ifade eden kelime yahut tanımlamalar bu kapsamda değerlendirilmektedir” dedi.

“Cumhurbaşkanlığı’nın denetlenmesine neden engel olmaktasınız?"

 TBMM Başkanı Binali Yıldırım’a, “Cumhurbaşkanlığı’nın denetlenmesine neden engel olmaktasınız? Meclis Başkanlığı milletvekillerinin önerge ve kanun tekliflerini bir öndenetime tabi tutarak kabul etmemektedir” sorusunu yönlendiren Beştaş’ın önergesi şöyle:

"Soru ve araştırma önergeleriyle iktidarın faaliyetleri denetlenir" 

Bilindiği üzere yasama organının Anayasa ve İçtüzük hükümlerine göre önemli görevlerinden birisi de denge ve denetleme görevidir. Parlamenterle bu görevini icra ederken de yine dayanağını Anayasa ve İçtüzük’ten aldığı soru ve araştırma önergeleri ile bu denetim faaliyetini yürütür. Bu sayededir ki muhalefet; yönetimde bulunan iktidarın icraatını denetleyerek ve muhalefete hesap vermeye iktidarı mecbur ederek, kamusal kararların şeffaflığını, kamu işlerinin yönetimindeki etkinliğini temin etme ve böylece kamu çıkarını savunma ve kötüye kullanımı ile verimsizliği önleme görev ve yetkisine sahiptir.

"Parlamenterlerin TBMM Başkanlığı’na sunduğu önergeler ile kanun teklifleri keyfi uygulamaya maruz"

Ancak milletvekillerinin soru ve araştırma önergeleri yolu ile yahut kanun teklifi sunmak suretiyle yasama yetkisini kullanmasının önünde filli bir takım engeller hâsıl olmaktadır. Yasa ve teamüllere aykırı olarak parlamenterlerin TBMM Başkanlığı’na sunmuş olduğu önergeler ile kanun teklifleri İçtüzüğe aykırı olduğu gerekçesiyle iade edilerek keyfi bir uygulamaya maruz kalmaktadır. İade gerekçesinde belirtilen uygun olmama hali genel olarak “kaba ve yaralayıcı” ibarelerin önergede yer alması olarak ifade ediliyor ise de çoğu kez olgusal temeli olan, bir durumu ifade eden kelime yahut tanımlamalar bu kapsamda değerlendirilmektedir. Oysa parlamenterin asli görevi önergelerle yürütmeyi denetlemektir ve bu bir yasama faaliyetidir. Bu anlamda muhalefet partilerine mensup milletvekillerinin de iktidar partisine mensup milletvekilleri kadar hak ve yetkisinin olduğu tartışmasızdır. Parlamenter çalışma faaliyetleri kapsamında milletvekilleri açısından sunulan önergelerde amaç, bu vasıta ile ilgili ve yetkililer üzerinde kamuoyu oluşturmak ve baskı kurabilmektir. Bu çerçevede önerge sunmak yahut kanun teklifi vermek, ilgili konu üzerinde yürütmeyi faaliyete geçirebilmek kadar seçmene mesaj vermek açısından da önemli bir sebeptir. Zira iradesini teslim aldığımız yurttaşların soru ve sorunlarını dile getirmek parlamentonun amacına da hizmet eder nitelikte bir faaliyettir. Bu yöntem aynı zamanda yürütme görevi görenleri yerine getirmekte oldukları göreve ilişkin daha aktif, reel ve halk yararına performans sergilemelerine de katkı sunacak bir yöntemdir. Denetim görevinin etki ve önemi bu açıdan da ortaya çıkmakta ve pratik faydaya dönüşmektedir. İyi çalışan bir temsili demokraside parlamenter azınlığa dürüst hukuki ve yöntemsel çerçeve oluşturmak ve maddi koşullar sağlamak bir ön şarttır. Parlamenter muhalefete hak ettiği statüyü vermek, temsili demokrasinin etkinliği ve siyasal çoğunluğa saygı için yardımcı olur.

Bu bağlamda;

1-) TBMM Başkanı olarak önergelerin denetlenmesi ve iadesine ilişkin nasıl bir yöntem izlemektesiniz?

2-) İade edilecek önergelere ilişkin hangi kriterleri belirlediniz?

3-) Parlamenterlerin sunmuş olduğu önergeler ve kanun teklifleri denetlenirken keyfiyet oluşmaması için aldığınız önlemler var mıdır?

4-) Gerçekleşmiş bir durum beyanı yahut objektif birçok ifadenin de iade konusu olduğu örneklerden hareketle parlamenterin denetleme yetkisinin keyfi bir biçimde elinden alınmasına nasıl razı olmaktasınız?

5-) 26. Yasama Dönemi ile içinde bulunduğumuz 27. Yasama döneminde kaç yazılı ve sözlü soru önergesi iade edilmiştir? İade nedenlerine göre bir istatistik oluşturulmuş mudur? İade edilen önergelerin iade gerekçeleri nelerdir?

6-) 26. Yasama Dönemi ile içinde bulunduğumuz 27. Yasama döneminde kaç meclis araştırma istemi, kaç gensoru önergesi ve kaç kanun teklifi iade edilmiştir? İade nedenlerine göre bir istatistik oluşturulmuş mudur? İade edilen önergelerin iade gerekçeleri nelerdir?

7-) İade edilen önerge ve kanun tekliflerinin siyasi partilere göre dağılımı ne şekildedir?

8-) Cumhurbaşkanlığı’nın denetlenmesine neden engel olmaktasınız? Bu konuda Cumhurbaşkanlığı ile eşgüdüm içerisinde mi çalışmaktasınız?

9-) Meclis Başkanı olarak “tarafsız olma” konumunuzdan ödün verme sebebiniz nedir?

10-) Önergelerin iadesine ilişkin yetki kullanırken seçilmiş parlamenterin denetim yetkisi neden yok sayılmaktadır? Meclis Başkanı olarak parlamenterlerin denetim görevini hangi hak ve yetki çerçevesinde yok saymaktasınız?

11-) TBMM Başkanı olarak parlamenter azınlığa dürüst hukuki ve yöntemsel çerçeve oluşturmak ve maddi koşullar sağlamak görevinizi yerine getirecek misiniz?

12-) Muhalefet etme yetki ve görevinin tüm parlamenterlere eşit koşullarda sağlanması için önlemler alınması gündeminizde olacak mıdır?