HES’ler yolunu kesti; mersin balığının nesli tehlikede
Dünyanın en değerli balıkları arasında gösterilen ve Türkiye’de nesli tükenmek üzere olan mersin balığı, hidroelektrik santrallerinin (HES) tehdidi altında.
Yumurtlamak için Sakarya Nehri’ne giren balıklara HES’lerde uygun geçişler bırakılmadığı ortaya çıktı. Havyarının pahalı olmasından dolayı ‘altın yumurtlayan balık’ olarak da adlandırılan mersin balığının nesli, aşırı avcılık ve yumurtlama alanlarının azalması sebebiyle tükenme noktasına gelmişti.
Salih Hamurcu’nun Zaman’daki haberine göre, geçtiğimiz yıllarda, Rusya’dan getirilen yumurtalardan elde edilen yavrular Karadeniz’e bırakıldı. Uygun ortam bulup çoğalmaya başlayan balıklar, yumurtlamak için Karadeniz’den Sakarya Nehri’ne giriyor. Ancak son dönemde nehir üzerine inşa edilen HES’ler, balıkların varlığını tehlikeye soktu. Üremek için nehrin uygun bölgelerine doğru yüzen balıklar, HES’ler sebebiyle geçiş yolu bulamıyor ve ilerleyemiyor. Üstelik Sakarya Nehri üzerinde 8 ayrı elektrik santrali kurulması için de çalışmalar devam ediyor.
Mersin balıkları üzerine çalışma yapan İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Devrim Memiş, HES’lerdeki balık geçişlerinin, mersin balığı ve diğer türler için uygun olmadığını söyledi. Mersin balığının, yumurtlama göçlerinin baraj ve setlerle engellendiğini dile getiren Memiş, “Sakarya Nehri’nde balığın yumurtlama alanları var. HES’lerdeki balık geçişleri küçük olduğu için mersin balıkları buralardan geçemiyor. Buraların acilen genişletilmesi lazım.” dedi. Sakarya Nehri’nin denize döküldüğü alanın 2-3 kilometre yukarısında balıkçıların yavru mersin balıklarına rastladığını anlatan Memiş, şunları dile getirdi:
“Bu yumurtlama olduğunu ispatlıyor. Güzel bir haber. Balığın göç yolunu korumamız gerek. Bakanlığa ve DSİ’ye yazdık. Geçitler yapılmalı. Balık yok olmadan önlem alınmalı. Ferizli bölgesinde planlanan HES yapılırsa balığın hareket alanı kısıtlanacak. En azından faaliyete geçen HES’e kadarki alan serbest olsun. HES olursa yukarıya gidemeyecek balık.”