Hollanda’da senato seçimlerinde çiftçilerin büyük zaferi
Yusuf ÖzkanLahey
Hollanda’da Çarşamba günü yapılan eyalet parlamentosu ve senato seçimlerinde, hükümetin azot planına tepki amacıyla 4 yıl önce kurulan Çiftçi Vatandaş Hareketi Partisi (BBB) ezici bir üstünlük elde etti.
4 yıl önceki seçimlerin galibi olan aşırı sağcı Demokrasi Forumu Partisi (FvD) ise, en fazla oy kaybeden parti oldu.
Ipsos sandık başı anketlerine göre koalisyon hükümetini oluşturan partiler 8 sandalye daha az alarak, senato çoğunluğunu kaybediyor.
Yerel parlamento işlevine sahip il genel meclisleri, Mayıs ayında yeni senato üyelerini belirleyecek.
Temsilciler Meclisi’nde kabul edilen yasal düzenlemeler için son onay makamı olan senatoda çoğunluğu kaybetmesi nedeniyle, Hollanda’daki dörtlü koalisyonun yeni dönemde daha fazla zorlanacağı belirtiliyor.
Senato seçimleri için iş birliği yapan muhalefetteki sol partiler İşçi Partisi (PvdA) ile Yeşil Sol (GL), toplam 15 üyelik elde ederek, aynı sayıda sandalyeye sahip BBB ile birlikte senatodaki en büyük grup oldu.
Hollanda’nın köklü partilerinden olan sosyal demokrat eğilimli İşçi Partisi, 45 yaşındaki kadın lideri Attje Kuiken liderliğinde uzun süre sonra ilk kez oylarını artırdı.
Ancak seçimin gerçek kazananı ve sürprizi, çiftçi protestolarından doğan sağ eğilimli BBB oldu.
Uzun süre Hollanda Çiftçiler Birliği’nin (LTO) basın danışmanlığını yapan kadın gazeteci Caroline van der Plas liderliğindeki parti, bütün eyaletlerde ezici bir çoğunluk elde etti.
Van der Plas öncülüğünde 2019 yılında kurulan parti, geçen yıl milletvekili genel seçimlerinde 104 bin oy almış ve 55 yaşındaki kadın lideri meclise göndermişti.
Tehditler nedeniyle sıkıntılı bir seçim kampanyası süreci geçiren van der Plas, hükümetin azot planı kapsamında tarım ve hayvancılık alanında kısıtlamaya gitmesine yönelik verdiği sert tepkiyle tanınıyor.
Ülke genelindeki çiftçi protestolarına öncülük eden Caroline van der Plas, sonuçları, “Bu normal değil, bunu hiç beklemiyordum, asıl mesele çiftçilerin bir geleceği olmalı" diye değerlendirdi.
Halkın "Lahey'den dikte" istemediğini söyleyen BBB lideri, sonuçların sadece azot krizi ile ilgili olmadığını, seçmenin var olan politikalardan bıktığını savundu.
Senatoda herkesle diyaloğa açık olduklarını vurgulayan van der Plas, hükümetin sol partiler ile çoğunluk sağlamaya çalışmasının “çirkin olacağını” belirtti.
Hükümet ortakları oy kaybetti
Seçimde partisinin oyları düşen ve senatoda 2 sandalye kaybeden Başbakan Mark Rutte ise, “İstediğimiz sonuç bu değildi. Taşrada üzerimize düşen sorumluluğu almaya hazırız” dedi.
Ülkenin köklü partilerinden koalisyon ortağı merkez sağ Hristiyan Demokrat Parti (CDA) lideri ve Dışişleri Bakanı Wopke Hoekstra ise, sonuçları, “son derece acı bir ilaç" olarak değerlendirdi ve umduğundan daha kötü bir sonuç aldıklarını söyledi.
Senatoda 6 sandalye kaybeden hükümet ortağı liberal eğilimli Demokratlar 66 Partisi (D66) lideri ve Başbakan Yardımcısı Sigrid Kaag, diğer bütün liderler gibi BBB’nin başarısını kutladı. Kaag, “İdeallerimizi savunmaya ve ilerici gündemi uygulamaya devam edeceğiz” dedi.
Başbakan Rutte’nin partisi liberal sağ VVD ile birlikte geçen senato seçimlerinin en büyük partisi olan aşırı sağcı FvD ise, 12 sandalyeden 10’unu kaybetti.
Eski ABD Başkanı Donald Trump benzeri bir propaganda yürüten aşırı sağcı parti, koronavirüs salgını konusunda komplo teorileri ve Batı’nın Ukrayna’ya desteğine karşı çıkan politikaları ile tanınıyordu.
Geert Wilders liderliğindeki diğer aşırı sağcı parti olan Özgürlük Partisi (PVV) de oy kaybetti. PVV’nin senatodaki üye sayısı 5’ten 4’e düştü.
Senato seçimlerine ilk kez katılan sağcı JA21 Partisi 3, Avrupa yanlısı Volt Partisi de 2 üyelik elde etti.
İşçi Partisi ile birlikte diğer sol parti Hayvanseverler Partisi (PvdD) de oylarını artırdı. PvdD, senatoda 3 olan sandalye sayısını 4’e yükseltti.
Yaklaşık 13,3 milyon seçmenin bulunduğu Hollanda’da Çarşamba günkü seçimlere katılım yüzde 61 düzeyinde gerçekleşti.
Seçimde görme engelli seçmenler için özel oy pusulası kullanıldı.
Hollanda’da 2019 seçimlerinde seçmenlerin yüzde 56’sı sandığa gitmişti.
Hollandalı seçmenler, yerel parlamento ve senato üyeliklerinin yanı sıra, yeni sular idaresi yönetimleri için de oy kullandı.
Seçimlerin kesin sonucu bir hafta sonra açıklanacak.