Hükümet 15 yılda 752 milyar lira teşvik vermiş: AKP, bu bilgilerin analiz edilmesini istemiyor

Ekonomi Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre, son 15 yılda verilen yatırım teşvik belgelerinde sabit yatırım tutarı 751.8 milyar lira olarak belirlenirken, bu sürede teşviklerin etkisini ölçecek herhangi bir çalışma yapılmamış. CHP İstanbul Milletvekili Didem Engin, konuya ilişkin oarak verdiği soru önergesine yalnızca yatırım teşvik belgelerindeki bilgiler kapsamında yanıt verdiğini belirterek, " Belli ki AKP bu bilgilerin analiz edilmesini istemiyor" ifadesini kullandı.

CHP İstanbul Milletvekili Didem Engin’in soru önergesine cevap veren Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, 1 Ocak 2002 – 31 Ekim 2017 tarihleri arasında enerji, hizmetler, imalat ve madencilik sektörlerinde toplam 57 bin 930 yatırım teşvik belgesi verildiğini açıkladı.

Ne kadarı yatırıma dönüştü?

Ekonomi Bakanlığı’nın sorulara yalnızca yatırım teşvik belgelerindeki bilgiler kapsamında yanıt verdiğini belirten Engin, “Oysa sorularım Ekonomi Bakanlığı’nca verilen yatırım teşvik ve desteklerinin detaylı bir analizini talep etmekte idi. Ancak bakanlık yalnızca resmi gazetede aylık olarak yayınlanan yatırım teşvik belgelerindeki bilgileri iletmekle yetinmiş. Yatırım teşvik belgelerinde öngörülen sabit yatırım tutarlarının ne kadarının gerçekten yatırıma dönüştürüldüğü, belgelerde verilen istihdam taahhütlerinin ne kadarının gerçekleştirildiğine hiç değinilmiyor. Belli ki AKP bu bilgilerin analiz edilmesini istemiyor” diye konuştu.

9 yılda bitmemiş

Zeybekci’nin soru önergesine verdiği yanıtta, bölgesel ve sektörel temelli yatırım teşvik sistemine geçilen 2009 yılı ve sonrasındaki döneme ilişkin olarak, “Bakanlığımız etki analizi çalışmaları hâlihazırda devam etmektedir” denirken, verilen yatırım destek ve teşviklerinin üretim, ihracat ve istihdamda yarattığı etkinin boyutu, teşvik yönteminin başarılı olup olmadığına dair bugüne kadar tamamlanmış bir çalışma olmadığı da açıklanmış oldu.

Önergeyi veren TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu CHP Grubu Sözcüsü olan Engin verilen yanıtı, “Şimdiye dek düzenli olarak belirli periyotlarla ciddiyetle analiz yapılmış olmalıydı. Bu tablo denetim ve kontrol araçlarının işlemez olduğu AKP döneminde, ekonomi yönetiminin nasıl başına buyruk çalıştığını, kaynakların nasıl israf edildiğini açık bir şekilde göstermektedir” diye yorumladı.

Eşitsiz dağılım

Bakanlığın verilerine göre yatırım teşvik belgelerinin belirlenen altı bölgeye göre dağılımı yapılırken, 2002 yılından bugüne birinci bölge kapsamında 371.6 milyar lira değerinde sabit yatırım için teşvik belgesi düzenlenmiş. Aynı dönemde altıncı bölge için ancak 29.3 milyar lira değerinde sabit yatırım için teşvik belgesi düzenlenmiş.

Yatırım Teşvik Sistemi’nin cari açığın azaltılması amacıyla ithalat bağımlılığı yüksek olan ara malı ve ürünlerin üretiminin artırılması, teknolojik dönüşümü sağlayacak teknolojileri içeren yatırımların desteklenmesi, en az gelişmiş bölgelere sağlanan yatırım desteklerinin artırılması, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılması gibi amaçlarla uygulama konduğunu hatırlatan Engin, ‘yatırım teşvik belgelerinin altı bölgeye göre dağılımına bakıldığında birinci bölge lehinde ciddi bir eşitsizlik olduğunu ve AKP’nin 16 yıllık tek başına iktidarında ülkemizdeki az gelişmiş illere yönelik yatırımların gereken ölçüde artmadığını’ dile getirdi.