Hükümetin kriz paketi şekilleniyor

Başbakan Tayyip Erdoğan’ın önceki akşam Hindistan’a giderken açıkladığı ‘kriz paketinin’ ayrıntıları ortaya çıkıyor. Başbakan’ın sözünü ettiği paketi oluşturan önerilerin, 18 Ekim’de Maliye Bakanı Kemal Unakıtan ile reel sektör ve finans kesimi temsilcilerini buluşturan Vergi Konseyi toplantısında gündeme geldiği öğrenildi. Vergi Konseyi’nin raporlaştırdığı öneriler daha sonra Başbakan’a sunuldu. Söz konusu önerilerin, paketin son hali olmadığı, hükümette konuya ilişkin çalışmaların sürdüğü kaydedildi. Başbakan da önceki akşam yaptığı açıklamada, “Arkadaşlar çalışmalarını ben dönünceye kadar yapacak. Döndükten sonra bunu açıklayacağız” demişti. 18 Ekim akşam saatlerinde başlayıp gece yarısına dek süren toplantıya Maliye Bakanı ve bürokratlarının yanı sıra TÜSİAD, TOBB, Bankalar Birliği gibi önde gelen iş örgütü başkanları, işadamları ve banka genel müdürleri katılmıştı. Katılımcılar, toplantıda herkesin görüşlerini ve önerilerini anlattığını, ülkenin krizi en az zararla atlatması konusunda gerçek bir beyin fırtınası yaşandığını söylemişlerdi. 83 öneriden seçim yapılacak  Hükümetin üzerinde çalıştığı krize karşı önlem paketinin temelini iş dünyası - hükümet buluşmasında dile getirilen 83 öneri oluşturacak. Hükümet bu öneriler içinden tutarlı ve uygulanabilir bir demeti sistem haline getirerek paketi hazırlayacak. Paketin en geç önümüzdeki hafta içinde açıklanması bekleniyor. Kaynaklar netleşiyor Ekonomiyi canlandırmak amacıyla hazırlık çalışmaları sürdürülen ekonomik pakette, yurtiçi kaynakların yanı sıra yurtdışı finansman kaynaklarından da etkin şekilde yararlanılması planlanıyor. Paketi fonlayacak kaynaklar ana hatlarıyla şöyle: - IMF ile yapılması öngörülen ihtiyati stand-by’dan gelecek kaynağın en az 10 milyar dolar civarında olacağı belirtiliyor. - Avrupa Yatırım Bankası’ndan KOBİ’le 1 milyar euro kaynak sağlanması planlanıyor. - Dünya Bankası, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası, AB fonları, BM ve Alman Kalkınma Bankası’ndan sağlanacak fonların artırılması hedefleniyor. - 2B Yasası’nın çıkarılması ve bu arazilerin satışından gelir elde edilmesi planlanıyor. - Körfez sermayesini çekmek için yasal düzenlemelere hız verileceği kaydediliyor. - Varlık Barışı adıyla çıkan yasa sayesinde yurtdışındaki Türklere ait paraların Türkiye’ye çekilmesi öngörülüyor. Şimşek: Bankacılık için pakete gerek yok Devlet Bakanı Mehmet Şimşek, bankacılık sektörü için bir paket ortaya çıkarmaya gerek olmadığını belirtti. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türk-İsviçre İş Konseyi ve İsviçre Ticaret Odası tarafından düzenlenen 4. İsviçre-Türkiye Ekonomi Forumu’nda konuşan Şimşek şunları söyledi: “Türkiye’de özellikle YTL’ye ilişkin olarak bazı önlemler hayata geçirildi. Özellikle döviz likiditesiyle ilgili olarak bazı adımlar atıldı, bazı maliyetler düşürüldü. Bankacılık sektörü son yıllarda iyi bir bir konumda. Çok iyi sermayelendirilmiş ve likidite oranları çok güçlü. Bankacılık sektörü için bir paket ortaya çıkarmaya gerek kalmadı. Kaynaklarını artırmak adına yeni önlemler de alabiliriz. Ancak iyi konumdalar. Kırılmış bir şey yoksa neden tamir etmeye çalışasınız?” Kriz nasıl yönetilecek? 1- Kamu kesimi ve özel sektör temsilcilerinden oluşan ‘Küresel Kriz Komitesi’ kurulması (Kuruldu) 2- Türkiye’nin krizden etkilenmesi konusunda kamuoyu zamanında bilgilendirilması 3- Düzenleyici ve denetleyici kurullar arasında koordinasyon sağlanması 4- Bankalar ile reel sektör arasındaki sorunların çözümlenmesi için ortak bir platform kurulması 5- Fikir alışverişi ve güvenin artması için tüm kesimlerin katıldığı toplantılara devam edilmesi 6- Krizin daha iyi yönetilmesi için senaryo çalışmaları yapılması 7- Tüm kararlarda ortak aklı ortaya çıkararak, proaktif, esnek ve hızlı davranılması 8- Tedbirler kısa ve uzun vadeli olarak ayrılarak, kısa vadeliler hemen hayata geçirilması Güven tedbirleri 9- IMF ile kriz şartlarını içeren esnek ve kredi temini içeren bir anlaşma yapılması 10- Kayıtlı ekonomiyi geliştirme çalışmaları sürdürülmasi 11- Tüm mevduata tam güvence verilması (Yetki Bakanlar Kurulu’na verildi) 12- Bütçe disiplinini bozmadan harcama kararları değiştirilerek, sağlanacak tasarrufla BSMV’nin kaldırılması 13- Mevduata tam garanti sonrası faiz yarışı engellenması için faize üst limit getirilmasi 14- Borsada açığa satış işlemlerinin önlenması 15- Ara seçimlerde popülist politikalar uygulanmaması 16- 2B yasası yeniden gündeme getirilması(Gündeme getirildi) 17- Yatırım ortamını iyileştirme çalışmaları yeniden hızlandırılması 18- Devletin finans ve reel sektörü destekleyecek politikalar yürütmasi 19- Merkez Bankası’nın para politikasında herhangi bir oynama yapılmaması 20- Türkiye’nin dış borçlarının tam dökümü yapılacak. Nakit akışı tedbirleri 21- Reel sektöre kredi sağlanması için İstanbul Yaklaşımı benzeri özel bir fon kurulması 22- Türk vatandaşlarının ve şirketlerinin yurtdışında ve yurtiçindeki varlıkları ekonomiye kazandırılması (Kanun çıkarıldı) 23- KOBİ’lere kredi desteği için banka kredi faizlerinin bir kısmını devletin karşılaması 24- Devletin yüksek getirili özel KOBİ tahvilleri çıkarması 25- MB’nin döviz depo piyasasının limitlerini artırması (yapıldı) 26- Mevduat munzam karşılık oranlarının düşürülması 27- MB disponibilite oranlarının düşürülmesi 28- Mevduat faizi üzerinden alınan stopajın yüzde 15’ten yüzde 5’e düşürülmesi 29- Yüzde 3 oranındaki KKDF kesintisinin geçici bir süreyle kaldırılması 30- Off -Shore bankacılığı Türkiye’ye taşınması 31- IMF kredisinin cari işlemler açığı ve özel sektör borçlanmaları için kullanılması 32- Menkul kıymet alım satımlarında uygulanan stopaj oranlarındaki yerli yabancı ayrımının kaldırılması (yapıldı) 33- Kamu bankalarının reel sektörün likidite ihtiyacını karşılayacak şekilde yönlendirilmesi 34- Vadesi gelmemiş kredilerin geri çağrılmaması için geçici tedbirler alınması 35- Dünya Merkez Bankaları faiz indirimi kararı alırken TCMB’nin de paralel kararlar alması 36- İşsizlik Fonu’undan küçük sanayiciler yararlandırılması 37- KOBİ’lere destek amacıyla, KOSGEB bütçesinin artırılması 38- MB’nin firmalara doğrudan uzun vadeli kredi verebilmesi 39- Bankaların yurtdışındaki fonlarının yurtiçine yönlendirilmesi 40- Uzun vadeli proje kredilerine kriz atlatılana kadar devlet garantisi verilmesi Piyasa için planlanan öncelikli tedbirler 41- IMF’nin kabul etmesi mümkün görülmeyen önlemlerin anlaşma öncesi alınması 42- Eximbank kaynaklarının artırılması 43- DFİF’e kaynak aktarılması ve Fon’daki ihracat katkısının yüzde 1 olması 44- Vergi borçlarının tahsilatında taksitlendirmeye gidilmesi (yapıldı) 45- Bütçe açığı konusunda fazla ısrarlı olunmaması 46- Taşeron kullanma şartlarının hafifletilmesi 47- Büyüme küçüleceğinden mikro reformlara yönelinmesi 48- Yabancı sermayeli şirketlerin karlarını Türkiye’de bırakmaları için özendirici tedbir alınması 49- Borsada işlem gören şirketlere kendi hisselerini alma hakkı verilmesi 50- KVK’nın ‘örtülü sermaye müessesesi’ne ilişkin kısıtlayıcı hükümlerin 2010 sonuna kadar ertelenmesi 51- Yurtdışı iştirak kazançlarının, belli bir tarihe kadar Türkiye’ye transfer şartıyla vergiden istisna tutulması 52- Dampingli ithalatta yaşanacak olası artışa karşı tedbir alınması 53- Kamu İhale Kanunu’nda yerli malı teklif eden yerli istekliler lehine yüzde 15 fiyat avantajı sağlanması 54- Yurtdışı müteahhitlerin Türk Malı kullanmaları için özendirilmesi 55- Kamu bankalarındaki kaynaklardan ve İşsizlik Fonu’ndan yararlanarak, altyapı yatırımlarının artırılması, TOKİ’ye ilave kaynak aktarılması 56- Enerji yatırımlarının özendirilmesi, daha fazla teşvikle yabancı sermaye girişi sağlanması 57- Yatırımların özendirilmesi amacıyla proje bazında teşvik uygulanması 58- Finansal kiralamada üretimle ilgili tüm makine, ekipmanların KDV’sinin tekrar yüzde 1’e indirilmesi 59- Tarımsal kredi faizlerinin iyileştirilmesi 60- GAP bölgesinde yabancı yatırımların özendirilmesi 61- İhracatta yeni pazar arayışlarına hız verilmesi, Rusya ile sorunları çözülmesi 62- İhracatta geçici bir süre için KDV iade sisteminin basitleştirilmesi 63- KDV iade alacağının, ithalde ödenen vergi borçlarına mahsubuna ilişkin tebliğin net olarak belirlenmesi 64- Şirket birleşmelerinin özendirilmesi 65- Elektrik ve doğalgaz zamlarının bir bölümünün geri alınması 66- Özelleştirme ihalelerine hız verilmesi 67- Bireysel Emeklilik ve Özel Birikim sigortalarında 10 yılı aşan tüm ödemelerde anapara üzerinden değil getiri üzerinden düşük oranlı vergi alınması, 10 yılı aşan ödemelerde istisna oranının yükseltilmesi 68- ‘Sanayi stratejisi’nin uygulanması 69- Son üç yılda ödenen muhtasar, SSK, elektrik faturaları gibi kalemlerde kriz döneminde, 1 yıl için toplamından yüzde 25 indirim yapılması 70- Ek vergi yükü getirilmemesi 71- Halka açık şirketlere vergi istisnası getirilmesi 72- İhracatta lokomotif sektörlere yönelinmesi 73- Eski araçların hurdaya ayrılarak yeni araç alınması halinde ÖTV indirimi getirilmesi Sosyal yapıyı koruyucu tedbirler 74- İşsizlikle ilgili özel bir arama konferansı yapılması 75- Mesleki eğitim seferberliğine gidilmesi 76- Kıdem tazminatları için işçi çıkartmalarda küçük sanayiciye fondan borçlanma imkanı verilmesi 77- İşçi çıkarma yerine, belli bir süre SSK ve muhtasarların uzatılması 78- Bireysel emekliliğin bir kısmının zorunlu hale getirilmesi 79- İşçi çıkarmak yerine ücretlilere ücretinin bir kısmı hisse senedi olarak verilmesi 80- En az yatırımla genç nüfusun istihdamını sağlayabilecek iletişim ve çağrı merkezleri kurulması Krizi fırsata dönüştürme 81- Körfez kökenli kaynaklar için, devletin de ortak olacağı bir örgütlenmeyle yeni yatırım fonu ve gelir ortaklığı veya reel büyüme hızına endeksli borçlanma araçları oluşturulması 82- İç borcun yönetiminde Körfez kökenli kaynakların dikkate alınması, bu bölgeye has yatırım ve borçlanma ile ilgili mevzuatın bir an önce çıkarılması 83- İstanbul’un finans merkezi haline getirilmesi Bugüne kadar 6 alanda adım atıldı - 30 Ekim 2008’de 27039 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi borçlarının taksitlendirilmesine yönelik Tahsilat Genel Tebliği ile, 2008 yılı gelir ve kazançları için tahakkuk eden geçici vergi ve bu vergi ile birlikte ödenmesi gereken Damga Vergisi hariç olmak üzere 30 Ekim 2008 tarihine kadar 01 Eylül 2008 tarihi itibariyle vadesi geldiği halde ödenmemiş tüm vergi ve diğer tüm amme alacaklarının tahsili düşük faizli taksitlendirmeye konu edildi. - Türkiye’den sermaye kaçışına karşı bir önlem olarak Türklerin yurt dışındaki paralarının Türkiye’ye getirilmesi ve yurt dışı iştirak kazançlarının, belli bir tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmek şartıyla gelir ve kurumlar vergisinden müstesna tutulması amacıyla hazırlanan “Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanunu” kabul edildi. - Bankacılık Kanununun 63. maddesiyle TMSF’ye verilen mevduat sigortası sınırını ve kapsamını belirleme yetkisi, Bakanlar Kurulu’na devredildi. - Merkez Bankası, bankalar arası döviz piyasasında döviz likiditesinin akışkanlığının artırılmasına katkıda bulunmak amacıyla, döviz depo piyasasındaki aracılık faaliyetlerine yeniden başlanmasına karar verdi. Merkez Bankası tarafından döviz depo piyasası işlem limitleri artırıldı. - Küresel krizi yakından takip etmek ve yol haritası belirlemek amacıyla ‘Kriz Takip Komitesi‘ kuruldu. - Hisse senedi alım satımlarında uygulanan stopaj oranı yüzde 0’a indirilmek suretiyle yerli yabancı yatırımcı ayrımı kaldırıldı.