BirGün'den Nurcan Gökdemir'in haberine göre Sayıştay denetçilerinin İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin 2017 yılı faaliyetlerine ilişkin denetimlerinde raylı sistem inşaatları ve bu hatlarda kullanılacak araçların temini işleri için alınan danışmanlık hizmeti karşılığı yapılan ödemelerde usulsüzlükler tespit edildi. Sayıştay, özel sektörden alınan danışmanlık hizmetlerine karşılık fazla ve belgesiz ödeme yapıldığını tespit etti.
Sayıştay raporunda, kontrollük, danışmanlık ve mühendislik hizmetlerini açık ihale usulüne uymadan belli istekliler arasından seçerek ihale eden İBB’nin, danışmanların bütün genel masraflarına karşılık olmak üzere “Geri Ödenecek Masraflar” adı altında bir iş kalemi tanımlandığı belirtildi. Şartnamede yer alan bu ifadeden yararlanılarak idari personel masrafları, ofis masrafları, seyahat masrafları gibi masraflar da belediye tarafından üstlenildi. Rapora göre, bu kalemden her hakedişte danışman tarafından gerçekten harcama yapılıp yapılmadığına ilişkin belge de aranmaksızın ödeme yapıldı.
Sayıştay denetçilerinin bu ödemelere ilişkin tespitleri özetle şöyle:
Ödeme hizmet karşılığı
İş kalemlerinin danışman tarafından sunulacak belirli bir hizmet karşılığı olması gerekmektedir. Yoksa karşılığında tam olarak ne gibi bir hizmetin alındığının belli olmadığı, akla gelen ve “bunlarla sınırlı kalmamak” denilmek suretiyle akla gelmeyen her türlü maliyet unsurunu kapsamaya çalışır biçimde oluşturulan bir iş kalemine birim fiyat sözleşmelerde yer verilemez.
Bir geri ödenecek masraflar iş kalemi tanımlayıp her çeşit arızi maliyet unsurlarını bu kalem altında toplamaya çalışmanın gerek Kamu İhale Kanunu’na gerekse de Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ve eki ihale belgelerine uygun olmadığı değerlendirilmektedir.
Belgesiz harcamaya ödeme
Sözleşme maddelerine göre geri ödenebilir masraflar iş kaleminden sadece işin ifası sırasında danışman tarafından fiilen gerçekleştirilen makul sayılabilecek harcamalar fatura, makbuz veya diğer bir kanıtlayıcı belgesine dayanılarak ödenebilecektir. Ancak İdare tarafından yapım kontrollüğü danışmanlık hizmet alım işlerine ilişkin ödeme evraklarının eklerinde bu kalemden ödenecek tutarlar için hiçbir belge bulunmamaktadır.
İBB bu tespitlere karşı, danışmanın fiilen yapacağı her türlü makul harcamayı karşılamayı taahhüt ettiği ve “sınırlı kalmamak” diyerek de akla gelmeyen her türlü maliyet unsurunu kapsamaya çalıştığı savunmalarına itiraz etti. Sayıştay denetçileri raporlarında, “Bu ifade iddia edilenin tam aksine firma tarafından madde bendinde sayılanlar dışında kalan tüm harcamaların da İdarece karşılanması anlamına gelmektedir” dedi.
Bordro belge oldu
İBB “belgesiz ödeme” tespitine karşılık da bu belgelerin, ücrete ilişkin belgeler (maaş ve SGK bildirimleri) ile personel ücreti dışındaki masraflara ilişkin belgeler (hak ediş faturası) olduğu ve bunların da hakediş ekine konulduğu yanıtını verdi. Geri ödenecek masraflar kaleminin firmanın karı ve firmanın riski de dahil olmak üzere ücret dışında kalan her şeyi içerdiği ve bunun dışında bir belge sunulmasının da mümkün olamayacağı savunuldu.
“Geri Ödenecek Masraflar” iş kaleminden ödeme yapılabilmesinin şartının, danışmanın fiilen yaptığı makul harcamalar ve bunları ispat etmeye yarayan belgelerin varlığına bağlı olduğu ifade edilen denetim raporunda, “Ancak İdare buna ilişkin herhangi bir vesika sunamamakta, kendisinin hazırladığı hak edişi ispat edici vesika olarak görmektedir. Dolayısıyla, İdare tarafından yükleniciye yapılan geri ödenecek masraflar kalemi adı altında yapılan ödemelerde sözleşme hükümlerine riayet edilmediği değerlendirilmektedir” denildi.