İklim Değişikliği Performans Endeksi: Türkiye 60 ülke arasında 42. oldu

En yüksek emisyona sahip 61 ülkenin iklim değişikliği konusundaki performanslarını endekste Türkiye  geçen sene olduğü gibi 42. sırada . Enerji kullanımı kategorisindeki düşük performansına rağmen yerini korumasının nedeni geç de olsa Paris İklim Anlaşması’na taraf olunması.

Germanwatch ve NewClimate Institute tarafından hazırlanan İklim Değişikliği Performans Endeksi’nin (Climate Change Performance Index, CCPI) 17. değerlendirmesi yayınlandı. Endeks, en yüksek emisyona sahip Türkiye dahil 60 ülke ve Avrupa Birliği’nin (AB) iklim değişikliği konusundaki performanslarını değerlendiriyor. 

Endeks, toplamda küresel sera gazı emisyonlarının yüzde 90’ından fazlasından sorumlu olan 60 ülke ve AB’yi sera gazı emisyonları, yenilenebilir enerji, enerji kullanımı ve iklim politikası olmak üzere dört kategori altında değerlendiriyor. 

Endeksin değerlendirme dereceleri “çok yüksek”, “yüksek”, “orta”, “düşük”, “çok düşük” şeklinde sınıflandırılıyor. 

Hiçbir ülke “çok iyi” değil

-Endeksin sonuçlarından öne çıkanlar şöyle sıralanıyor:

-İklim eyleminin Paris Anlaşması hedefleri ile uyumsuzluğu da göz önünde bulundurulduğunda performans değerlendirmesinde hiçbir ülke “çok iyi” sınıfına giremiyor.

-2022 değerlendirmesinde en yüksek performans gösteren ülke, İngiltere ve İsveç’i geçerek 2 sıra yükselen Danimarka oldu.

-İskandinav Ülkeleri, İngiltere ve Fas ile birlikte net-sıfır yarışında başı çekiyor.

-En kötü performans gösteren ülkeler arasında Avustralya, Güney Kore, Rusya, Suudi Arabistan ve Kazakistan öne çıkıyor.

-Letonya, Hırvatistan, Belarus ve Cezayir geçen yıla göre performansı düşenler, sıralamalarını en çok yukarı taşıyanlar ise Hollanda ve Yunanistan.

-G20 ülkelerinden sadece İngiltere, Hindistan, Almanya ve Fransa iyi performans gösteren ülkeler arasında. 

-Bu yılın en kötü performans gösteren AB ülkeleri ise Macaristan, Polonya, Çekya ve Slovenya. 

-Türkiye geçen yıl olduğu gibi 42. sırada olmakla beraber genel performansı yine “düşük”.  İklim politikası kategorisinde performansı geçen seneki “çok düşük”ten “düşük” statüsüne yükseldi. Bunun nedeni sonunda Paris Anlaşması’na taraf olması ve 2053 için net sıfır emisyon hedefi açıklamış olması.  

Türkiye bu yıl da 42. sırada

Türkiye bu yıl da genel performansında “düşük” etiketi ile 42. sırada. CCPI değerlendirmesinde sera gazı salımı kategorisinde “düşük”, yenilenebilir enerji kategorisinde “yüksek” performans gösteriyor. Ancak enerji kullanımı kategorisindeki “çok düşük” performansı ile Türkiye geçen yıla göre, bu kategoride 7 sıra gerilemiş durumda. 

Türkiye’nin 42. sıradaki yerini enerji kullanımındaki düşüşe rağmen korumasını sağlayan unsur ise 5 yıl sonra gelen Paris Anlaşması onayı. Uzmanlar tarafından uluslararası iklim politikaları açısından önemli bir gelişme olarak değerlendirilen onay, Türkiye’nin “çok düşük” performanslı ülkeler arasına gerilemesini engelledi. 

Yüksek yenilenebilir enerji potansiyeli ve mevcut trendler sayesinde ülkenin yenilenebilir enerji performansı iyi görünse de 2030 yenilenebilir hedeflerinin 2°C sınırı ile bile uyuşmadığı da açık. Ayrıca iklim uzmanları Türkiye’nin kömür üretimini desteklerken yenilenebilir enerji yatırımlarına desteği sınırladığını, bu sebeple tam yenilenebilir potansiyeline ulaşılamadığını not ediyor. 

Avrupa Birliği endekste 6 sıra geriledi

2022 İklim Değişikliği Performans Endeksi’nde AB 61 değerlendirme içerisinde 22. sırada yer aldı. Geçen yıl 16. sırada olan AB bu yıl 6 sıra düşerek “yüksek performans” sınıflandırmasından “orta” sınıflandırmasına geriledi. 

AB üye devletlerinin bir kısmı en iyi performansları gösterdiği halde AB’nin sıralamasının düşmesinin temel sebebi ise bazı üye devletlerin “çok düşük” performanslarla alt sıralarda yer almaları. 

İlk üçü hak eden olmadı

Ulusal iklim eylemlerinin hiçbiri Paris Anlaşması hedefleri ile tam uyumlu olmadığından hiçbir ülke “çok yüksek” notunu alamıyor. İlk üç sırayı kimsenin alamadığı Endeksin en üst sırasında yer alan, dördüncü sıradaki Danimarka. 

Danimarka’yı 5 ve 6. sırada İsveç ve Norveç takip ederken, 7. ve 8. sıralarda düşüş yaşasalar da İngiltere ve Fas bulunuyor. İngiltere ve Fas tüm kategorilerde liderler arasında olmalarıyla dikkat çekiyor. İngiltere sera gazı azaltımında da lider konumda. 

Norveç, yenilenebilir enerjide “en yüksek” olarak değerlendirilen tek ülke olarak öne çıkıyor. Yenilenebilir enerjide en düşük değerlendirmeyi alan ülkeler ise “çok düşük” derecelendirmesi ile İran ve Rusya.