İl Özel İdareleri'nde milyarlarca liralık devir tartışması
Yerel seçimlerden sonra kapatılacak olan 29 ildeki özel idare mal varlığının kime devredileceği tartışma konusu oldu. Özel idareye ait 1686 taşınmazın bulunduğu İzmir’de Valilik, Sümerbank arazisinin kendilerine devrini isteyen Büyükşehir Belediyesi’ni reddetti. Belediye ise Trabzon’da AKP’li belediyeye devri örnek göstererek taşınmazların kendilerine verilmesini istiyor.
Zaman gazetesinden Ömer Oruç’un haberine göre, İçişleri Bakanlığı’nın hazırladığı ve TBMM’de kabul edilen 6360 sayılı Büyükşehir Kanunu, 30 Mart 2014’te yapılacak yerel seçimlerden sonra yürürlüğe giriyor. Kanun gereği 29 il özel idaresi büyükşehir belediyelerine devrediliyor. İl genel meclisleri, 1591 belde belediyesi ve 16 bin 82 köyün tüzel kişiliğinin iptal edilmesiyle milyarlarca liralık mal varlıkları da ortada kalacak.
Kanun, devir ve tasfiye işlemlerini yapmak üzere, şehirlerde vali yardımcısı başkanlığında komisyon kurulmasını öngörüyor. Komisyonlardan ilki, Özel İdare’ye ait 1686 taşınmazı bulunan İzmir’de kuruldu; ancak buradaki sert tartışmalar diğer illerde yaşanacakların habercisi niteliğinde.
Vali Yardımcısı Zülkif Dağlı başkanlığındaki toplantıya, sadece bürokratların çağrılması, il özel idaresi ve büyükşehir belediyesinden yetkili davet edilmemesi tepki çekti. Toplantıya Gençlik Hizmetleri ve Spor, İl Mahalli İdareler, İl Sağlık, İl Milli Eğitim, İl Aile ve Sosyal Politikalar, İl Çevre ve Şehircilik Müdürü, İl Kültür ve Turizm müdürleri ile Defterdarlık ve İl Özel İdare Genel Sekreteri çağrıldı.
Devir tartışmaların odak noktasındaki İzmir’de, Balçova Termal Tesisleri, Balçova Kaya Termal Otel, Bozdağ Kayak Tesisleri, Şaşal Kaynak Suyu Tesisleri, Selçuk Havaalanı, motor sporları yarış pisti, Çeşme Vali Kutlu Aktaş Barajı, eski Sümerbank Basma Fabrikası ve 121 bin metrekareden oluşan Tavşan Adası paylaşılamayan taşınmazlar arasında.
Vali reddetti
İzmir Valisi Mustafa Toprak ile Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu arasında yaşanan tartışma, şehrin merkezi yerinde bulunan Sümerbank arazisinde gün yüzüne çıktı. İl Genel Meclisi, İl Özel İdare Müdürlüğü’ne ait arazinin belediyeye tahsis edilmesiyle ilgili kararı valiliğe gönderdi. Sümerbank arazisinin devriyle ilgili yazı, Vali Mustafa Toprak tarafından Büyükşehir Yasası gereği kapatılacak özel idarelerin mallarının İçişleri Bakanlığı tarafından dağıtılacağı gerekçesiyle reddedildi. Vali kararın gerekçesini şöyle açıkladı:
“Büyükşehir Yasası gereği kapatılacak özel idarelerin malları İçişleri Bakanlığı tarafından dağıtılacağından, tahsis kararı alınmadan önce ilgili bakanlıktan görüş sorulmalıydı. Ayrıca arazinin içinde tescilli yapılar yer aldığından Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan da onay alınmalıydı. Bu gerekçelerle karar iptal edilmeli.”
‘Mal İzmir’indir’
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu bu gelişmeler üzerine şu açıklamayı yaptı:
“Hukuk devleti istiyoruz, adalet istiyoruz. Sayın Vali bunun hesabını verecek. Bunun açıklamasını yapacak. Yapmazsa millet bunun hesabını soracak. Özel İdare’nin malını da, Mavişehir’deki TOKİ’nin yaptığı planların da, Karayolları arsalarının gece satılmasının da, Örnekköy’deki 335 dönüm arazinin nasıl planlandığının da hesabını bu millet soracak, malını, canını koruyacak. Mal İzmir’indir.”
Trabzon örneği
AKP Hükümeti'nin siyasi ayrımcılık yaptığını, kendisinde olan belediyelere mal varlıklarını bıraktığını iddia eden İzmir İl Genel Meclisi Başkanı Serdar Değirmenci, Trabzon İl Özel İdaresi’nin mal varlıklarının, AKP’li Trabzon Büyükşehir Belediyesi’ne devredilmesini buna örnek gösterdi. Değirmenci, “En azından valiliğin kurduğu komisyonda özel idare üyeleri de olsun. Malların CHP’li ve AKP’li belediyelere göre dağıtılması yanlış.” dedi.
‘Aydın ayağa kalkar’
Aydın Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu da büyükşehir kanunu çerçevesinde yapılacak mal paylaşımı sırasında Çiftlik Jeotermal Sahası’nın belediyeye bırakılmaması halinde şehri ayağa kaldıracağını söyledi. Çerçioğlu şunları söyledi:
“Paylaşım Komisyonu bunu bakanlığa geri mi verecek? Aydınlıların parasıyla alındı. Neden biz o zaman gittik, paramızı oraya gömdük? O parayla başka bir iş yapardık. Burada mahkemeye giderim. Yasa, ‘ilgili kurumuna göre...’ diyor. Artık bu mal Aydınlılarındır. Aydın halkının aldığı malı sen bakanlığa… Bütün Aydın halkı ayağa kalkar. En başta da önderliğini ben yaparım. Biz almışız bu malı, bir daha sen bakanlığa geri gönder. Bu ihanet gibi bir şey olur Aydınlılara. Aydın halkı kullanacak, elektrik üretecek, ısıtacak, soğutacak.”
Kanun gereği yerel seçimlerinden sonra 29 büyükşehirdeki il özel idaresi kapanacak. Böylece Türkiye’deki özel idarelerin yüzde 36’sı, belde belediyelerinin yüzde 53’ü, köylerin yüzde 47’si kapatılmış olacak. Bu illerin toplam nüfusu 56 milyon kişi.