İlk yerli gözlem uydusu uzayda
T24 - Türkiye'de tasarlanan ve üretilen ilk yer gözlem uydusu RASAT uzaya başarıyla fırlatıldı.
TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (TÜBİTAK UZAY) tarafından, DPT tarafından sağlanan kaynakla Türkiye'de tasarlanıp üretilen ilk yer gözlem uydusu, Rusya Federasyonu'nun Kazakistan sınırındaki Orenburg bölgesinde bulunan Yasny fırlatma üssünden Dnepr fırlatma aracıyla uzaya gönderildi.
Dnepr fırlatma aracında RASAT ile birlikte Nijerya, Ukrayna, İtalya ve ABD'ye ait toplam 7 uydu bulunuyordu. Bugünkü fırlatma, bu fırlatma aracının 17. ticari fırlatması oldu.
Fırlatma dolayısıyla TÜBİTAK UZAY tesislerinde çeşitli kurum temsilcilerinin katılımıyla bir toplantı düzenlendi. TÜBİTAK UZAY Müdürü Dr. Uğur Murat Leloğlu, fırlatma sürecine ilişkin tüm bilgileri toplantıyı izleyen katılımcılarla saniye saniye paylaştı. Toplantıda Yassny Fırlatma Üssü'ndeki Türk ekiple iletişim kuruldu.
Türkiye saati ile 10.12'de başlayan fırlatmadan 969 saniye sonra RASAT dünyadan 687 km yükseklikteki hedef yörüngesine başarıyla yerleştirildi. RASAT'tan ilk sinyaller, TÜBİTAK UZAY'ın Ankara'daki tesislerinde bulunan yer istasyonundan 11.50'de başarıyla alındı.
15 gün sürecek devreye alma aşaması içinde RASAT'a gerekli yazılımların yüklenmesi, modüllerin ve uydunun test edilmesi ve uydunun çekeceği ilk görüntülerin Yer'e indirilmesi planlanıyor. Bu amaçla TÜBİTAK UZAY'ın Ankara'daki tesislerinde bulunan yer istasyonu ile Norveç'te bulunan Andoya Yer İstasyonu kullanılacak.
RASAT'ta başlıca yerli modül olarak BİLGE isimli uydu görev bilgisayarı ve üzerinde çalışan uçuş yazılımı, GEZGİN isimli görüntü işleme modülü ve TREKS isimli x-bandı haberleşme modülü bulunuyor.
7,5 metre siyah beyaz, 15 metre çok bantlı görüntüleme yeteneğine sahip, yaklaşık 100 kilogram ağırlığındaki RASAT'ın yörüngeye yerleştirilmesiyle birlikte, Türkiye tarafından tasarlanıp geliştirilen uydu sistemleri uzayda denenmiş ve uzayda başarılı şekilde çalışarak uçuş tarihçesi kazanmış olacak.
Tecrübe kazanılacak
Bu sistemlerin bundan sonraki yerli uydu ve uzay görevlerinde kullanılması mümkün olacak. Bu sayede Türkiye, bundan sonraki daha büyük uydu ve uzay projelerine RASAT projesinde sağlamış olduğu birikim ile daha emin adımlarla ilerleyebilecek.
RASAT'tan elde edilecek uydu görüntülerinin, şehir bölge planlama, ormancılık, tarım, afet yönetimi ve benzeri amaçlarla da kullanılması planlanıyor. Bunlara ek olarak, RASAT uydu platformunun gelecek nesil Türk uydu görevleri için ve uzayda çalışmak üzere geliştirilecek askeri ve bilimsel amaçlı sistemler için bir test ve doğrulama aracı olarak kullanılmaya devam etmesi amaçlanıyor.
Kablosuz haberleşme testleri
TÜBİTAK UZAY Tesislerinde RASAT uydusunun tüm modül üretim ve testlerinin başarıyla tamamlanmasının ardından uydu entegrasyonu gerçekleştirildi. Uydunun işlevsel testleri ve sistem seviyesi testleri de TÜBİTAK UZAY tesislerinde yapıldı. Uydu uzayda iken yapılacak kablosuz haberleşmenin yerdeki denemeleri ise, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'nun (BTK) Hacettepe Üniversitesi Yerleşkesi'nde yer alan Piyasa Gözetim Laboratuvarı'nda başarıyla gerçekleştirildi.
Uydu üretim ve test çalışmalarına paralel olarak fırlatma hizmeti alımı için ihale çalışmaları da yürütülerek Ağustos 2009 tarihinde ihaleyi kazanan firmayla sözleşme imzalandı. Sözleşmenin imzalanmasını takiben fırlatma hazırlık sürecine başlandı.
Fırlatma süreci
RASAT, 15 Haziran 2011 tarihinde Rusya Federasyonu'nun Kazakistan sınırındaki Yasny Fırlatma Üssü'ne gönderildi. Fırlatma üssünde 15 günlük bir çalışmayla fonksiyonel testler, pilin doldurulması ve diğer mekanik işlemler tamamlandı ve Dnepr fırlatma aracını işleten Rus ISCK (International Space Company Kosmotras-Uluslararası Uzay Şirketi Kosmotras) firmasının ilgili makamlardan fırlatma için son izni alması beklendi.
İznin alınmasını takiben, tüm dünyada çok riskli bir alan olarak bilinen uydu tasarlama, üretme, test etme ve işletme alanında Türkiye'nin sahip olduğu yetenekleri göstermek, Türk mühendis ve teknisyenleri tarafından tasarlanarak üretilen yerli uzay ekipmanlarını uzayda test etmek ve optik uydu görüntüleri elde etmek amacıyla geliştirilen RASAT uydusunun, diğer yedi uydu ile birlikte, 17 Ağustos günü Dnepr fırlatma aracı ile 700 kilometre yükseklikteki yörüngesine oturtuldu.
DPT tarafından sağlanan kaynaklarla üretilen RASAT uydusu ile, Türkiye'nin ileri teknoloji üretebilme potansiyelinin artmasına önemli katkılarda bulunmaya devam edecek olan TÜBİTAK UZAY, Türkiye'nin uzay çalışmalarına destek olacak şekilde teknoloji geliştirme ve yeni uydu projelerinin hayata geçmesi konusundaki faaliyetlerini yürütmeye devam edecek.