İngiltere'deki Rus yatırımlar Ukrayna krizini nasıl etkiliyor?
İngiltere, Rusya'ya Ukrayna'yı işgal etme tehdidi üzerine bir süredir yaptırım uygulayacağını söylüyor. Ancak bu Rusya ile bağlantılı kara para vakaları yüzünden zannedildiği kadar kolay değil.
BBC'ye konuşan İngiltere Dışişleri Bakanı Liz Truss "Londra'da Rusya ile bağlantılı kara para vakalarıyla karşılaşıyoruz ve bunları hızla düzeltmeye çalışıyoruz" açıklamasında bulundu.
İngiltere'deki Rus yatırımlar
Rusya da dahil olmak üzere dünyanın birçok ülkesinden zengin bireyler ve şirketler, İngiltere'de emlak ve finans piyasalarına yatırım yapıyor.
Ancak yolsuzlukla mücadele üzerine çalışmalar yürüten Uluslararası Şeffaflık Örgütü, İngiltere'de 5 milyar dolar değerinde gayrimenkulun "şüpheli servetler" kullanılarak alındığını, bunların beşte birinin ise Rusya ile bağlantılı olduğunu tespit etti.
İngiltere İçişleri Bakanlığı'nın yayımladığı bir rapora göre İngiltere'de, "Çok yüksek sayıda Rus ya da Rusya ile bağlantılı kara para bulunduğu ve bu paranın lüks gayrimenkul, pahalı araçlar ve eğitim ücretlerinde kullandıldığını" öne sürüyor.
Rapor, bu paranın bazen de kültür kurumlarına yapılan yatırımlar olarak görüldüğünü tespit ediyor, yatırımcıların "itibarlarını akladıklarını" ifade ediyor.
Ancak şirketler aracılığıyla satın alınan gayrimenkul hakkında bilgiye erişmek o kadar kolay değil.
İngiltere'de bulunan Yurtdışı Şirket Sahipliği veritabanında yurtdışında kurulmuş şirketlere kayıtlı olan konutlardan sadece 94 bininin Rus şirketlere bağlı olduğu belirtliyor. Ama bu sayının çok daha yüksek olabileceği ve bazı Rus kişilerin yurtdışında kayıtlı şirketleri aracılığıyla gayrimenkul aldığı düşünülüyor.
Ekim 2021'de dünyanın en zengin ve güçlü kişileri arasında yer alan bir grup insanın servetlerini nasıl gizlediğini, vergiden nasıl kaçındıklarını ve bazı örneklerde de nasıl para akladıklarını gösteren yaklaşık 12 milyon sızdırılmış belgeden oluşan Pandora Belgeleri olayında bu tür şirketlerin ne boyutta kullanıldığı ortaya çıkmıştı.
Bu süreçte araştırmacılar, İngiltere'de gayrimenkul sahibi olan yaklaşık 700 off-shore şirket tespit etti ve bunların yüzde 5'inin Rusya vatandaşlarına ait olduğunu belirtti.
Rus siyasetçi ve iş adamı Alexei Chepa'nın vergi cenneti Britanya Virgin Adaları'nda kurulan bir şirket aracılığıyla 2011'de Londra'da 10 odalı dev bir ev satın alması buna örnek gösterilebilir. Bu ev geçen sene 25 milyon sterline satıldı.
Peki İngiltere Rus yatırımcılar için neden bu kadar çekici?
Londra uzun yıllardır zengin Rusların yaşamak ve gayrimenkul almak için tercih ettikleri bir yer.
İngiltere, yakın zamana kadar 2 milyon sterlinden fazla yatırım yapabilecek yabancı kişilere daimi oturum hakkı sunan vize veriyordu.
İçişleri Bakanlığı 2008'den bu yana 2 bin 581 Rus vatandaşına yatırımcı vizesi verdi.
Bu vize son zamanlarda İngiltere'nin Rusya ile bağları konusundaki endişelerden dolayı ve kara para ve dolandırıcılığa karşı alınacak sıkı önlemlerin başlangıcı olarak yürürlükten kaldırıldı.
Londra Borsası
Rus şirketler aynı zamanda Londra Borsası'nda hisse satışlarında büyük meblağlar toplayabiliyor.
2018 yılına kadar Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in ortağı Oleg Deripaska tarafından yönetilen En+ Group adlı enerji şirketi bunlardan bir tanesi.
2018'de İngiltere Avam Kamarası'nın yazdığı bir rapor, hükümetin "Yaptırım rejimlerinde En+ gibi şirketlerin Londra Borsası'nda kolayca kar edebilmesini sağlayan açıkları kapatmasını" talep etti.
İngiltere hükümeti şimdiye kadar ne yaptı?
2018 yılında İngiltere hükümeti gayrimenkule el koymanın önünü açacak yeni bir düzenleme getirdi.
Bu düzenleme, gayrimenkul satışları sırasında satın alan kişinin parayı nereden aldığını ispat etmesini gerektiriyor.
Ancak bu yeni uygulama bugüne kadar sadece dört defa kullanıldı ve yalnızca bir satış iptal edildi.
Hükümetin bir başka düzenlemesi ise banka hesaplarında veya yapı kooperatiflerinde bulunan fonların herhangi bir suç ile ilişkilendirilmesi durumunda dondurulmasına izin veriyor.
İngiltere hükümeti, 2016 yılında kara para aklamanın önüne geçmek için İngiltere'de kayıtlı gayrimenkul için intifa hakkına sahip kişilerin kapsamlı listesini oluşturacağını duyurmuştu.
Bu plan, 2019'da tekrar gündeme geldi ancak henüz yasalaşmadı.
İngiltere, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesi durumunda varolan yaptırımlar genişletileceğini açıkladı.
İngiltere Dışişleri Bakanlığı, uygulanacak yaptırımlar arasında Kremlin ile bağlantılı yatırımcıların varlıklarını dondurulması, İngiltere'ye seyahatlerinin kısıtlanması ve İngiltere'de işbirliklerinin engellenmesi olabileceğini duyurdu.