İngiltere seçimlerindeki partiler ve gündemdeki ana konular

Bugün sandık başına giden İngiltere'de 65 milyonluk nüfusun yaklaşık 46 milyonu oy kullanabiliyor. Sandıklar, TSİ sabah 09.00'dan gece yarısına kadar açık olacak. Seçme ve seçilme yaşının 18 olduğu ülkede oy vermek zorunlu değil.

Öne çıkan partiler

Muhafazakâr Parti: Son altı yıldır iktidarda olan Muhafazakârlar 1997 ile 2010 yılları arasında ana muhalefet partisiydi. Şu anki lider Başbakan Theresa May'den önce 2010 ve 2015 yılında iki seçim kazanan David Cameron, Haziran 2016'daki Brexit referandumunda "Evet" oyu çıkması sonucu görevini ve aynı zamanda siyaseti bıraktı.

Cameron'ın yerine, o güne kadar İçişleri Bakanlığı görevini yürüten May geçti. Anketlere göre, Muhafazakârlar bu seçimde favori olarak gösteriliyor.

İşçi Partisi: 1997 ile 2010 yılları arasında kesintisiz olarak iktidarda olan parti, seçimde Muhafazakârlara karşı en güçlü aday ve Jeremy Corbyn liderliğinde tekrar iktidara gelmeyi hedefliyor. İşçi Partisi'nin gelenekçi safları içinde dahi zaman zaman "aşırı sol" olarak addedilen Corbyn, 1983 yılından beri milletvekilliği yapıyor.

Geçmişinde savaş karşıtı örgütlenmelere ve işçi haklarının korunmasına aktif destek veren Genel Başkan'a, 2015 yılında partinin başına geçtiğinden beri seçim kazanma konusunda çok fazla şans verilmese de, özellikle genç seçmenler arasında popülaritesi hayli artmış durumda.

Liberal Demokratlar: 1988 yılında Liberal Parti ile İşçi Partisi'nden ayrılan Sosyal Demokrat Parti'nin birleşmesiyle oluşturulan ve Lib Dem olarak da bilinen parti, siyasi yelpazede merkez solda konumlanıyor.

2010 seçimlerinde iki ana partinin tek başına iktidara gelecek oy oranına ulaşamaması sonucu Muhafazakârlar ile koalisyon hükümetine giren Lib Demler, bakanlık pozisyonlarının yanı sıra parti lideri Nick Clegg'in Başbakan Yardımcısı olmasıyla büyük başarı elde ettiler. Ancak 2015 genel seçimlerinde büyük oy kaybına uğradılar.

İskoç Ulusal Partisi: Kuruluşu 20'inci yüzyılın ilk yarısına kadar uzanan partinin en büyük varoluş amacı İskoçya'nın Birleşik Krallık'tan ayrılarak bağımsız bir devlet olması. 2000'li yıllara kadar İskoçya'daki İşçi Partisi'nin gerisinde olan milliyetçiler kendilerini progresif bir siyasi örgütlenme olarak tanımlıyorlar ve İskoçya'nın yoluna İngiltere olmadan devam etmesi gerektiğini savunuyorlar. 1999 yılında yerinden yönetim anlayışıyla tekrar kurulan İskoç parlamentosunda 2007 yılında çoğunluğu yakalayan SNP, 2014 yılında bağımsızlık referandumu düzenlemiş ancak sonuç Birleşik Krallık'ta kalma olarak çıkmıştı. SNP 2015 genel seçimlerinde büyük bir başarı elde ederek ülkede en çok sandalye sayısına sahip üçüncü parti haline geldi. SNP'ye sadece İskoçya'da kayıtlı seçmenler oy verebiliyor.

Ana meseleler

Güvenlik

Son aylarda çeşitli terör saldırılarına maruz kalan İngiltere'de güvenlik bu seçimde en fazla öne çıkan unsur. Mart ayından bu yana düzenlenen parlamento, Manchester ve Londra Köprüsü saldırılarında toplamda 35 kişi hayatını kaybetti, 200'den fazla insan yaralandı.

Temmuz 2016'dan beri Başbakanlık koltuğunda oturan May, öncesindeki altı yıl boyunca da İçişleri Bakanlığı görevini üstlenmişti. Hem Bakanlık hem de Başbakanlık görevlerini yürüttüğü dönemde May'in göçmen politikaları ve terörle mücadele ve radikalleşme karşıtı Prevent programı Müslümanları fişlediği gerekçesi ile ülkede halen en büyük tartışma konularından.

Ülkede son dönemde birçok sivilin ölümüne neden olan saldırılardan sonra İşçi Partisi lideri Corbyn, May'i hedef aldı ve saldırılardaki artışın nedeni olarak İçişleri Bakanı olduğu dönemde polis sayısını düşürmesini gösterdi.

Sağlık

Seçmenin karar vermesinde etkili olacak bir diğer önemli unsur ise ülkede en fazla kişiye istihdam sağlayan kamu şirketi Ulusal Sağlık Hizmeti (NHS). Kurumun bütçesi özellikle Muhafazakâr Parti döneminde kesintiye uğramış ve birçok İngiliz için ücretsiz sağlık hizmetlerinin kapsamı kademeli olarak azalmıştı.

Corbyn seçim kampanyasında May'i NHS cephesinde de hedef aldı. İşçi Partisi lideri, muhafazakârların seçim programında açıkladıkları ve İngiliz tabloid basınında "demans vergisi" olarak isimlendirilen yaşlıların bakım masraflarındaki artışın altını çizen May'i eleştirdi. Bu durumun özellikle Muhafazakâr Parti'ye meyleden yaşlı nüfusun kararında etkili olması bekleniyor.

Brexit müzakereleri

İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden çıkma yönünde oy verdiği "Brexit" referandumu bir diğer öne çıkan konu. Muhafazakârlar parlamentoda çoğunluğu ele geçirip Brüksel ile Brexit müzakerelerini eli güçlü bir şekilde yürütmek istiyor.

İşçi Partisi ise Brexit referandumunun sonuçlarını tanıyor, ancak ülkenin ekonomisine, işçilerin haklarına ve istihdamına zarar gelmeyecek bir şekilde Brüksel ile müzakere etmeyi planlıyor. AB vatandaşlarının da ülkedeki haklarının devam etmesinden yana.

Ekonomideki gidişat da en önemli meselelerden. Muhafazakârlar 2025 yılında bütçe açığını kapamak, şirket ve gelir vergisinde indirime gitmek istiyor. İşçi Partisi ise ekonomik büyümeyi arttırmak için 10 yıllık bir program başlatmayı, bunun için de altyapı ve kamu hizmetlerine yatırım yaparak ekonomiyi canlandırmayı hedefliyor. Aynı zamanda en çok kazanan gelir grubunun vergilerini yüzde 5 arttırmak ve şirketlere ek vergi getirmek istiyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Reuters/dpa/AFP, ÇÖ/CÖ