İnsan neden deja-vu hissine kapılır?
Araştırmalara göre, insanların üçte ikisi hayatında en az bir kez bir şeyi daha önceden görmüş olduğu duygusuna kapılıyor. Peki ama neden?
BBC Türkçe'de yer alan habere göre, 23 yaşındaki bir İngilizin başına gelenler, belki de déjà vu olarak adlandırılan bu durumun açıklanmasına yardımcı olabilecek. Sürekli olarak deja vu yaşayan, "Her şeyi daha önceden gördüğü için" televizyon seyretmekten, radyo dinlemekten ve gazete okumaktan bile kaçınacak hale gelen İngiliz gencin durumunu inceleyen bilim insanları ilk kez déjà vu'nün nedenleri arasında anksiyetenin de olabileceğini söylediler. İngiliz, Fransız ve Kanada üniversitelerinden bilim insanları, sıradışı bir travma yaşayan kronik deja vu hastasının durumunu anksiyetenin tetiklemiş olabileceği görüşünde.
Araştırmayı yapan uzmanlardan Bourgogne Üniversitesi öğretim üyesi Dr Chris Moulin, hastanın geçmişte depresyon ve aşırı stres yaşadığını ve bir kez de uyuşturucu madde olan LSD'yi kullandığını, ancak bunun dışında tamamen sağlıklı olduğunu bildirdi.
"Bu vaka çok çarpıcıydı, çünkü adam genç ve déjà vu dışında olanların farkında. Ama aklının sürekli olarak kendisine oyun oynadığı duygusu yüzünden travma yaşıyor" diyen Dr Moulin, hastanın artık déjà vu'nun de déjà vu'sünü görmeye başladığını anlattı.
Sekiz yıldır bir zaman girdabına takılan genç adam, ne kadar gerginlik yaşadıysa, durum da o kadar kötü hale gelmiş. Hastanın beyin taraması normal göründüğü için, araştırmacılar nedenin nörolojik değil psikolojik olduğunu düşünüyorlar. Dr Moulin, bu vakanın tek başına anksiyete ile déjà vu arasında bağ olduğunu kanıtlamaya yetmese de, gelecekteki araştırmalar için ilginç bir kapı araladığını belirtiyor.
'İncil ve Kur'an'dan alıntılar'
Déjà vu'nün nedeni tam olarak bilinmiyor. Diğer hafıza sorunlarının aksine, daha çok gençlerde görülüyor. Bu konuda ortaya atılan teoriler arasında, tıpkı göz seğirmesi gibi istem dışı olarak beynin hafızaya aşinalık sinyali göndermesi olabileceği de var.
St Andrews Üniversitesi'nden Dr Akira O'Connor, bu görüşün epilepsi ve demans hastalarının daha sık déjà vu hissini yaşamasını da açıklayabileceğini düşünüyor.
Colorado State Üniversitesi'nden Profesör Anne Cleary ise, déjà vu'nun, bir odanın şekli gibi gerçekten aşina olan birşeyin, hafızayı yanıltması olabileceği görüşünde.
Déjà vu'nün kronik olan şeklinden kaç kişinin etkilendiği bilinmiyor.
Olayın sırrı aydınlatılmasa daha iyi olacağını düşünenler de var. Dr O'Connor ise, "bunun tamamen manevi olduğuna inanan, İncil ve Kuran'dan alıntılar yapan mektuplar aldım" diyor.
"Gökkuşaklarını açıklamak güzelliğini bozar diyenler, bunu araştırmamam gerektiğini söyleyenler var. Ama ben déjà vu'den hep hoşlanmışımdır. Nedenini bulmak, bunu daha da güzelleştirir."