İPA araştırması: Zamların ardından kırmızı et, ayçiçek ve zeytinyağını alamayanlar oldu

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA), halkın nabzını tuttuğu İstanbul Barometresi 2022 Mart Raporunu yayımladı. Rapora göre, vatandaşın yüzde 45,6’sı kırmızı et, yüzde 36,5’i ayçiçek ve zeytinyağı ürünlerini artan market fiyatlarından sonra hiç alamadığını belirtti.

İPA tarafından yapılan İstanbul Barometresi araştırmasında, İstanbul halkının ev içi gündeminden duygu durum seviyelerine, ekonomik tercihlerinden iş memnuniyetlerine kadar birçok başlıkta sorular yöneltildi.

Katılımcılara göre İstanbul’un ilk üç sorununun yüzde 50,6 ile ekonomik sorunlar, yüzde 48,7 ile sığınmacılar ve mülteciler, yüzde 39,3 ile ulaşım olduğu belirlendi. İstanbulluların ortalama stres ve kaygı seviyesi ise 7,7 olarak ölçüldü. 

İstanbulluların görüşleri, mart ayı raporuna şöyle yansıdı:

Ekonomik sorunları konuşma oranı arttı

Katılımcılara, mart ayında evde en çok ne konuşulduğu soruldu. Katılımcıların yüzde 77,5’i ev içerisinde ekonomik sorunların yüzde 5,8’i ise Ukrayna-Rusya Savaşı’nın konuşulduğunu söyledi. Bu konuları ailevi olaylar ve sağlık sorunları takip etti. Aylara göre incelendiğinde, ocak ayında ekonomik sorunların ev içerisinde konuşulma oranı yüzde 58 iken, şubat ayında bu oran yüzde 76’ya, mart ayında ise yüzde 77,5’e yükseldi.

İstanbul'un gündemi ekonomi sorunları ve akaryakıt zammı

Mart ayında İstanbul’un gündemi ekonomik sorunlar ve akaryakıt zamları oldu. Katılımcıların yüzde 52,1’i ekonomik sorunların İstanbul’un gündemi olduğunu belirtti. Ekonomik sıkıntılar içerisinde fatura zamları, gıda fiyatları ve kira ücretleri öne çıktı. Akaryakıt zamları yüzde 17,9 ile ikinci sırada gelirken, İstanbul’da görülen kar yağışı üçüncü sırayı aldı. Şubat ayında elektrik ve doğalgaz zamlarının, mart ayında akaryakıt zamlarının gündem olduğu görüldü.

Son üç ayda Türkiye’nin gündeminde ilk sırada ürünlere gelen zamlar yer aldı. Katılımcıların yüzde 27,2’si et, yağ, şeker gibi market ürünlerine; yüzde 24,5’i elektrik, doğalgaz, su faturalarına yapılan zamların mart ayında Türkiye’nin gündemi olduğunu belirtti. Katılımcılara göre Türkiye gündeminde üçüncü sırada yüzde 18,6 ile Ukrayna-Rusya Savaşı yer aldı. 

Kırmızı et, ayçiçek ve zeytinyağını hiç alamayanlar oldu

Katılımcılardan bazıları, artan market fiyatlarından sonra kırmızı et, ayçiçek ve zeytinyağı ürünlerini hiç alamadığını belirtti. Katılımcıların yüzde 45,6’sı kırmızı et, yüzde 36,5’i ayçiçek ve zeytinyağı ürünlerini artan market fiyatlarından sonra hiç alamadığını ifade etti. Bu ürünleri süt ve süt ürünleriyle sebze meyve takip etti. Mart ayında İstanbulluların yüzde 53,3’ü yakın dönemde Türkiye ekonomisinin kötüleşeceğini düşündüğünü belirtti. Ocak ayında katılımcıların yüzde 52,9’u, şubat ayında yüzde 47,9’u Türkiye’nin ekonomik durumunun kötüleşeceğini belirtirken, mart ayında ekonominin daha da kötüleşeceğini düşünenlerin oranı 2022’in en yüksek seviyesine ulaşarak yüzde 53,3’e yükseldi. Katılımcıların yüzde 24,9’u ekonominin seyrinin değişmeyeceğini, yüzde 21,8’i ekonominin iyileşeceğini ifade etti.

Geçinebilmek için borçlanma oranı arttı

Mart ayında katılımcıların; yüzde 28,1’i bazı ödemeleri yapamadığını ve borca girdiğini, yüzde 18,4’ü geçinmekte zorlandığını, yüzde 35,4’ü kıt kanaat geçinebildiğini, yüzde 18,1’i ise geçinebildiğini ve kenara para da koyabildiğini belirtti. Birikim yapabildiğini belirten katılımcıların yüzde 43,3’ü altın, yüzde 20,9’u döviz aldığını, yüzde 17,3’ü ise kripto para aldığını belirtti. Mart ayında katılımcıların yüzde 33,5’i borç aldığını belirtti. Katılımcıların yüzde 8,2’si borç verdi. Yüzde 3,6’sı hem borç verdi hem borç aldı. Yüzde 54,7’si ise ne borç verdi ne de borç aldı. Gelir düzeyi düştükçe borç aldığını belirten katılımcıların oranında artış görüldü.

İstanbulluların ortalama stres ve kaygı seviyesi 7,7 olarak ölçüldü

Katılımcılara mart ayındaki duygu durumları soruldu ve 10 üzerinden değerlendirmeleri istendi. İstanbulluların ortalama stres ve kaygı seviyesi 7,7 olarak ölçüldü. Geçen ayın verileriyle karşılaştırıldığında, stres seviyesinde artış görüldü. Üç aylık sonuçlara göre işten çıkarılma korkusu yaşayan katılımcıların kaygı ve stres puanları daha yüksekken, mutluluk ve yaşam memnuniyeti puanlarının daha düşük olduğu gözlemlendi. Katılımcıların 10 üzerinden değerlendirmeleri istenen yaşam memnuniyeti seviyesi mart ayında 4,1 olarak belirlenirken, mutluluk seviyesi 4,4 olarak ölçüldü. Ocak ayında İstanbulluların yaşam memnuniyeti 4,5, şubat ayında ise 4,4 olarak hesaplandı

İstanbul'un ilk üç sorunu, ekonomik sorunlar, sığınmacılar ve ulaşım oldu

Katılımcılara göre İstanbul’un ilk üç sorununun yüzde 50,6 ile ekonomik sorunlar, yüzde 48,7 ile sığınmacılar ve mülteciler, yüzde 39,3 ile ulaşım olduğu belirlendi. Üç aylık sonuçlara göre farklı demografik grupların İstanbul’un sorunlarına dair görüşleri incelendiğinde; gelir düzeyi arttıkça ulaşım, olası İstanbul depremi ve sığınmacılar/mülteciler sorun olarak görülürken; gelir seviyesi düştükçe ekonomik sorunlar, konut satışı ve kiralama fiyatlarını İstanbul’un sorunları olarak değerlendiren katılımcıların oranında artış görüldü.