iPhoneX: Apple'ın yeni telefonuna giden yolda 10 dönüm noktası

Bazı analistler telefonun fiyatının da rekor kırmasını bekliyor.

Akıllı telefonların yaygınlaştığı günümüzde Steve Jobs'un 10 yıl önce yaptığı duyurunun ne kadar büyük bir sürpriz olduğunu, telefon hakkındaki ilk görüşlerin birbirine ne kadar zıt olduğunu unutmak da kolay.

İlk iMac'ın ve ardından iPod'un başarısının ardından Apple "yeni çığır açıcı ürün" olarak bir tablet geliştirmeye başladı.

Ama 2004 yılında eski iOS şefi Scott Forstall ile eski yönetici Steve Jobs arasında kritik bir konuşma gerçekleşti.

"İkimiz de telefon kullanıyor ama telefonlarımızdan nefret ediyorduk" diye anlattı Forstall bu yıl, o gün aralarında geçen konuşmayı:

"Çevremize baktık, herkesin telefonu vardı ve telefonunu kullanan herkese sinirli bir görünüm hakimdi.

"Steve bana döndü ve 'Tablet ve çoklu dokunma teknolojisi demomuzu alıp cebe sığacak bir boyuta küçültebilir miyiz?' diye sordu."

Bu, Apple mühendislerinin basit bir rehber uygulaması geliştirmesini sağladı.

"Steve Jobs telefonun demosunu gördüğü anda, aradığı şeyin bu olduğunu anladı. Hiçbir soru işareti yoktu. Bir telefon böyle davranmalıydı" diyor Forstall.

Sonrasında bir davada ortaya çıkacağı üzere Apple mühendisleri 2005 Ağustos'ta Purple kod adı verdikleri bir telefon konseptini geliştirdi. Bu konsept iPhone'un temeli oldu.

Bugün iOS'ta çalışabilen 2 milyondan fazla uygulama var.

Ama ilk iPhone piyasaya çıktıktan sonra bir süre boyunca uygulamaların sayısı telefonun ana ekranını bile doldurmaya yetmiyordu.

Çünkü başlangıçta geliştiriciler yalnızca telefonun internet tarayıcısı içinde çalışacak bir uygulama yazabiliyordu.

Bunun nedeni, Steve Jobs'un bir uygulama marketini denetlemenin çok karmaşık olduğuna inanmasıydı.

Bu yüzden App Store'un hayata geçirilmesi, ilk telefonun piyasaya sürülmesinden bir yıl sonra gerçekleşti.

9 Temmuz 2008'de App Store hayata geçmeden önce Apple, o güne kadar geliştirilen bazı uygulamaları yayına aldı.

Onların arasında inek sesi simülatörü Moo uygulaması da vardı.

ABD'nin Denver kentinde uygulamayı geliştiren Erica Sadun, "[Yazılımcıların telefonların işletim sistemlerini değiştirerek telefona daha fazla özellik eklediği] Jailbreak topluluğundan geliyorum, Apple'a kendi uygulama marketini yaratması için çok baskı yapmıştık" diyor ve ekliyor:

"App Store bağımsız yazılımcıların iş yaratmasını, ürünlerinden para kazanmasını ve uygulamalarını daha önce kimsenin hayal edemeyeceği kadar insana sunabilmesini sağladı.

"O günlerde yaşanan 'altına hücumun' bir daha yaşanacağını sanmıyorum."

Bugün kulağa garip gelse de bir zamanlar Google'ın icra kurulu başkanı Apple'ın yönetim kurulunda yer alıyordu.

Eric Schmidt bu görevini 2009'a kadar bırakmasa da ilk Android telefon piyasaya sürüldüğünden beri günleri sayılıydı.

HTC Dream, iPhone'da eksik olan kopyala-yapıştır, sokak görünümü ve MMS gibi pek çok özelliğe sahipti.

Telefonla ilgili ilk incelemeler olumlu olmasa da Android'in iOS'a göre daha fazla imkan tanıyan bir potansiyeli olduğunu kabul ediyorlardı.

İlginç bir şekilde Dream teorik olarak çoklu dokunmayı destekliyordu. Ekrana kaç parmağın dokunduğunu algılama yeteneği olsa da bu özellik deaktive edilmişti.

Bunun muhtemel nedeni, Apple'ın bu alanda patent sahibi olmasıydı.

HTC, telefonunun yeni sürümünü 2010'da piyasaya sürdüğünde Steve Jobs öfkelenmişti.

Biyografisini yazan Walter Isaacson'a "Android'i yok edeceğim, çünkü o çalıntı bir ürün. Termonükleer bir savaş başlatacağım" demişti.

Bugünlerde Apple Siri'nin reklamını yapmak için milyonlarca dolar harcıyor.

Fakat sanal asistan iOS'ta ilk yayınlandığında, California'da adı duyulmamış bir araştırma merkezi tarafından piyasaya sürülen ve kısmen Pentagon tarafından fonlanan düşük profilli bir uygulamaydı.

Uygulamanın hedefi sesli komutla yapılan restoran rezervasyonları ve bilet satışlarından komisyon almaktı.

Uygulamayı geliştiren SRI, Blackberry ve Android versiyonlarını da çıkarmayı planlıyordu.

Fakat uygulama piyasaya çıktıktan 2 ay sonra Apple tarafından satın alındı. Alımın 200 milyon dolara gerçekleştiği bildirildi.

Ekim 2011'e kadar App Store'da kalan Siri, iPhone 4S ile birlikte telefonun özel bir parçası haline geldi.

iPhone 4 ilk satışa çıktığında yapılan incelemeler, telefonun ön kamerasının görüntülü konuşmaya yarayabileceğini vurguluyordu.

iPhone 4, ön tarafında kameraya yer veren ilk telefon olmasa da (Sony Ericsson bunu 2003 yılında yapmıştı) selfie kültürünün yayılmasında etki sahibi oldu.

Dijital Savaşlar kitabının yazarı Charles Arthur "iPhone 4 kullanım kolaylığı, çok sayıda gencin elinde olması ve mobil uygulamalardaki artışla birlikte çok önemli bir hale geldi" diyor ve ekliyor:

"iPhone 4'teki selfie, amaçlanmamış sonuçların klasik bir örneği.

4 Ekim 2011'de iPhone 4S'in tanırımı Steve Jobs'un yerine Tim Cook tarafından yapıldığında performansı eleştirilmişti. Hatta BBC kendisini donuk görünmekle suçlamıştı.

O zamanlar bilinmeyen şey ise, Cook'un akıl hocası ve arkadaşı Steve Jobs'un ölüme çok yakın olduğunun farkında olmasıydı.

Jobs, sonraki gün öldü.

Steve Jobs 1997'de kurucuları arasında yer aldığı şirkete geri dönmeseydi Apple muhtemelen batacaktı ve iPhone da olmayacaktı.

Şirkete döndükten sonra orada kalmaya devam etmeseydi şirketin mühendisleri iPhone için dokunmatik ekran yerine iPod'un dokunmatik tekerleğine dayanan diğer tasarımı tercih edecekti.

Apple, Jobs'un ölümünün ardından kesinlikle iPhone'un başarısına yaklaşan bir ürünü piyasaya süremedi. Bazıları, bunun bir daha asla olamayacağını düşünüyor.

Yeni iPhone, Apple'ın yeni kampüsünde tanıtılan ilk ürün olacak. Tanıtımın gerçekleşeceği salonun adı ise Steve Jobs'un adını taşıyor.

Uygulama satıldığında yalnızca 18 aydır yayındaydı ve yalnızca 13 çalışanı vardı. Satışın açıklanmasından bir hafta önceye kadar uygulama yalnızca iOS'ta bulunuyordu.

Satış, hem Instagram'ın yatırımcılarına hem de fon bulmaya çalışan diğer akıllı telefon uygulamalarına büyük paralar kazandırdı.

Bugün ise, Instagram her geçen gün daha fazla reklam geliri elde ederken, Facebook uygulamayı ucuza kapatmış gibi gözüküyor.

İlk defa iPhone'da yayınlanan Uber, Deliveroo ve Airbnb gibi uygulamalar endüstriyi temelden değiştirdi.

Bir hesaplamaya göre yazılım satışı, reklam ve mobil ticaretten oluşan küresel uygulama pazarının büyüklüğü 2016'da 1,3 trilyon dolar oldu.

Apple'ın 2012'de parmak izi okuyucusu çipi geliştiren AutenTec'i alması Samsung için büyük bir sorundu.

Güney Koreli Samsung, Florida merkezli şirketin parçalarını laptoplarında kullanıyordu ve kısa süre önce de Android telefonlarda da kullanmak için bir anlaşma yaptıklarını duyurmuştu.

Apple bu hamleyle en büyük rakibini zora düşürmekten mutlu olsa da bunun en büyük faydasını 2013'te piyasaya sürdüğü iPhone 5S'e entegre ettiği Touch ID sisteminde gördü.

O tarihe kadar telefonlardaki parmak izi okuyucuları güvenilmez ve sorunluydu. Fakat Apple'ın uygulaması neredeyse kusursuzdu.

Parmak izi başlangıçta telefonun kilidini açmak ve App Store'dan uygulama indirmek için kullanılıyordu.

Fakat bir süre sonra Apple Pay uygulamasını piyasaya sürmesini ve diğer uygulamalarda da şifre girmek yerine parmak izi okutmaya olanak sağladı.

Sensörün başarısının bir yan etkisiyse iPhone'da "home tuşu" olarak bilinen ana ekran düğmesinin sonraki telefonlarda kaldırılmasının önüne geçmek oldu.

Microsoft 1997 yılında batmak üzer olan Apple'ın 150 milyon dolarlık hissesini satın alarak şirkete bir can simidi attı.

Apple ise şükranlarını, Microsoft'un önce anlamakta zorlandığı, sonrasında ise rekabet edemediği bir ürünü piyasaya sürerek gösterdi.

Şirketin icra kurulu başkanı Steve Ballmer, iPhone'un özelliklerini ilk duyduğunda gülmüştü.

2007 yılında "Bu dünyanın en pahalı telefonu ve fiziksel klavyesi olmadığı için iş dünyasındaki kullanıcılara hitap etmiyor" demişti.

Ballmer 6 yıl sonra ise Apple ile rekabet edebilmek adına Nokia'nın telefon departmanını 5,4 milyar euroya satın aldıklarını duyurmuştu.

Ballmer'ın ardından şirketin yöneticileri Windows Phone işletim sisteminin başarısız olduğunu kabul etti.

Microsoft sonradan Apple'daki 150 milyon dolarlık hissesini satmamış olsaydı, bugün bu hisselerin değeri 40 milyar dolar olacaktı ve Steve Ballmer da bu başarısıyla övünebilecekti.

CSS Insight danışmanlık şirketinden Ben Wood, "Pek çok kişi gibi Steve Ballmer da iPhone'un etkisini tamamen küçümsedi. Bu hatası ömür boyu peşinden gelecek" diyor.

Fakat Pokemon Go'nun mirası, gerçek dünyadaki görüntülerin üzerine yapay görüntülerin yerleştirildiği artırılmış gerçeklik uygulamalarının kitleler tarafından kabul edilebileceğini göstermek oldu.

Artırılmış gerçeklik iPhone'a, Fransız bir yazılımcının Paris'teki ilgi çekici yerleri gösteren bir uygulamayı 2009 yılında yayınlamasıyla girmişti.

Yayınlanmak üzere olan iOS 11'in parçası olan ARKit, geliştiricilerin grafikleri gerçek görüntülerin üzerine yerleştirmesini ve ortam ışıklandırmasını ayarlamasını kolaylaştırıyor.

Demo uygulamaları etkileyici gözüküyor, bir PacMan uygulamasında oyundaki labirentin içinde yürümek bile mümkün.

Kullanıcıların bu uygulamalardan memnun kalıp kalmayacağı, Apple'ın sanal gerçeklik gözlüğü satıp satmayacağı ise henüz cevabını bulmamış sorular arasında yer alıyor.