Irak'ta 2016'nın kanlı bilançosu

13 Ocak 2017 09:14

Irak şiddet dolu yılı bile şiddetle geride bıraktı. Başkent Bağdat'ın El Sinak çarşısında yılın son günü gerçekleştirilen intihar saldırısında 27 kişi öldü, 50'den fazla Iraklı da yaralandı. Saldırıyı IŞİD üstlendi.

Amerika Birleşik Devletleri'nin 2003 yılında Irak'ta başlattğı harekattan bu yana ülkede istikrar sağlanamadı. Irak'ta şiddet 2016'da günlük yaşamın bir parçasıydı. Irak'ta hayatını kaybeden kişilerin sayısını takip eden Iraq Body Count (IBC) adlı oluşumun raporuna göre Irak'ta geçen yıl 16 bin 361 sivil hayatını kaybetti.

Rakamlara göre ülkedeki sivil ölümler son iki yıla oranla düşüş kaydetti. Ancak 2013 yılında yılda 4 bin, 5 bin kişinin yaşamını yitirdiği göz önüne alındığında ciddi bir artış olduğu görülüyor.

IBC'nin raporunda 2016 yılında - eylül ayı hariç - ayda ortalama bin 300'den fazla kişinin öldüğüne dikkat çekiliyor. Ölümlerin en fazla yaşandığı ay ise bin 969 kişi ile ekim ayının olduğu raporda yer alıyor.

Şiddetin tırmandığı kent Musul

Rapora göre sivil ölümlerin yaklaşık yarısı, yani 7 bin 431'i Musul'un başkenti olduğu Ninova eyaletinde kayıtmara geçti. Raporda, özellikle Musul ve çevresinde ciddi boyutta şiddet olayları yaşandığına da dikkat çekildi.

Irak ordusu 2014 yazından bu yana IŞİD'in kontrolündeki Musul'u geri almak için operasyonlarını sürdürüyor. BM Mülteciler Yüksek Komiserliği'ne göre IŞİD kentte ve civarında en ağır suçları işliyor ve sivilleri canlı kalkan olarak kullanıyor.

Irak'ın başkenti Bağdat'ta ise geçen yıl 3 bin 714 sivil öldürüldü. Ölümlerin en çok yaşandığı diğer yer Anbar bölgesinin olduğu kaydedilen raporda güneydeki ve Kürtlerin elindeki bölgelerin Batı'ya kıyasla daha güvenli olduğu kaydedildi.

İdam başlıca ölüm nedeni

IŞİD, geçen yıl Irak'ta kontrolündeki bölgelerin büyük kısmını kaybetti. Iraklı askeri birlikler, Şii milislerin yardımı ve ABD'nin hava desteği ile pek çok kentten IŞİD militanlarını çıkardı. Yine de Irak'taki sivil ölümlerin 3'te 2'sinden IŞİD sorumlu. Yaklaşık 2 bin kişi de ABD'nin IŞİD'e karşı düzenlediği hava saldırılarında öldü. IBC, yaklaşık 4 bin 400 sivil ölümden kimin sorumlu olduğunu ise belirleyemedi.

Irak'ta en şiddetli saldırı geçen yıl Karrada semtinin alışveriş bölgesinde meydana geldi. Saldırıda 324 kişi yaşamını yitirdi. Bu, başkent tarihinde gerçekleşen en ağır saldırıydı. Ancak rapora göre geçen yıl Irak'ta sivil ölümlerin yaklaşık yarısına idamlar neden oldu. 2015 ile 2014 yıllarında da en çok rastlanan ölüm nedeni idamdı. Raporun ortaya koyduğu daha da kaygı verici durum ise idam edilenlerden 200'den fazlasının çocuk olması. İntihar saldırılarının da bir önceki yıla kıyasla iki kat arttığı raporun yer verdiği bilgiler arasında.

IBC nasıl çalışıyor?

IBC, John Sloboda ve Hamit Dardagan adlı aktivistler tarafından kuruldu. Örgüt çalışanları İngiltere ile ABD'li gönüllülerden oluşuyor. Örgüt ölümlerle ilgili rakamları basında yer alan haberler, sivil toplum örgütleri, görgü tanıkları ve resmi açıklamalarla verilen bilgilerden biraraya getiriyor.

BM ise Irak'ta geçen yıl 6 bin 878 sivilin öldüğünü kayıtlara geçti. Ancak BM, Anbar bölgesindeki mayıs, temmuz, ağustos ve aralık aylarında gerçekleşen ölümlerin bu verileri kapsamadığına dikkat çekti.

Christoph Ricking