İran'da ikinci nükleer program

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu İran'ın kendilerini yapım aşamasında olan ikinci bir uranyum zenginleştirme tesisi konusunda bilgilendirdiğini doğruladı. ABD, İngiltere ve Fransa liderleri İran'a yeni yaptırımların yolda olduğunu açıkladı.

İran bugüne dek yalnızca başkent Tahran'ın 250 km güneyindeki Natanz santralinde uranyum zenginleştirdiğini söylüyordu. Adlarının açıklanmasını istemeyen diplomatlar ise, İran'ın UAEK Başkanı Muhammed el Baradey'e bu hafta başında bir mektup göndererek ikinci tesisin varlığını itiraf ettiğini iddia ettiler.

Sabah saatlerinde ortaya atılan iddialar Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) tarafından doğrulandı. UAEK sözcüsü Marc Vidricaire, İran'ın Pazartesi günü kuruma gönderdiği mektupta "pilot tesis" olarak nitelendirdiği yeni bir uranyum zenginleştirme tesisinin yapım aşamasında olduğu konusunda bilgi verdiğini söyledi.

Bu gelişmeden sonra ABD Başkanı Barack Obama, İngiltere Başbakanı Gordon Brown ve Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ortak bir basın açıklaması düzenleyerek, İran'ın gerekli adımları atmaması halinde daha ağır yeni yaptırımların söz konusu olacağını açıkladı.

Obama: İran konseyin kararlarına uymak zorundadır

Basın toplantısında söz alan Barack Obama, "İran’ın nükller propgramı konusunda gerekli adımları atmasının vakti gelmiştir. Çabamızı devam ettireceğiz ancak anlaşmlar yerli yerine getirilmeli. Önümüzdeki hafta yapılacak toplantıda bu, daha da önem arz etmektedir. İran, nükler programını açıkça ortaya koymak zorundadır. Güvenlik Konseyi kararlarına uyacağını açıklamalıdır. Bu olursa İran’la ilişikilerimiz devam edecektir."

Sarkozy: İran'a karşı cephe oluşturduk

Obama'dan sonra söz alan Sarkozy de, "daha önce de İran’a diyalog çağrısı bulunduk, anack başarılı olamadı. Bugünkü bilgi dışında bir tesis ortaya çıktı. Şimdi ciddi bir zorlukla karşı karşıyayız. Şimd,i hareket edersek yol katetme olasılığımız söz konusu olabilir. Aralık'a kadar adım atılmazsa yeni yaptırımlar söz konusu, 3 ülke bu konuda tek bir cephe oluşturdu" sözleriyle İran'ı uyardı.

Brown: Şok ve hayal kırıklığı

İngiltere Başbakanı Gordon Brown da son gelişmelerin "şok ve hayal" kırıklığına neden olduğunu İran'ın gerekli adımları atmazsa daha fazla yalıtılacağını ve daha ağır yaptırımlala karşı karşıya kalacağını söyledi.

Merkel: Almanya çok endişeli

Almanya Başbakanı Angela Merkel de İran'ın ikinci uranyum zenginleştirme tesisi konusunda endişeli olduğunu ve bu konuda Fransa, İngiltere ve ABD'nin endişelerini paylaştığını açıkladı.

Merkel, G-20 zirvesi sırasında yaptığı açıklamada, "Almanya çok endişeli" ifadesini kullandı. Merkel, ayrıca İran'ın tüm bilgileri Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu ile paylaşmasını istediklerini söyledi.

Zenginleştirilmiş uranyum hem İran'ın savunduğu gibi barışçı amaçlarla, hem de Batılı ülkelerin şüphelendiği gibi nükleer yakıt ve silah yapımında kullanılabiliyor.

Daha önce BM Güvenlik Konseyi, İran'dan uranyum zenginleştirme faaliyetlerini tamamen durdurmasını istemişti. Bu talebi reddeden İran'a yeni yaptırımlar uygulanmaya başlanmıştı.

BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi, Almanya ve İran gelecek hafta Cenevre'de buluşarak konuyu yeniden ele alacak. Bu toplantı ertesinde İran'a yeni yaptırımların sözkonusu olabileceği bildiriliyor.

İlk tesis gizlenmişti

İran hükümeti daha önce de Natanz santralinin varlığını da açıklamamış; durum bundan birkaç yıl önce İranlı muhalifler tarafından dünyaya duyurulmuştu. Bu tesis, UAEK denetçileri tarafından düzenli aralıklarla teftiş ediliyor.

BM'ye bağlı olan bu kurumun denetçileri geçen ayki son ziyaretlerinde Natanz'da uranyum zenginleştirmekte kullanılan 4 bin 592 santrifüj bulunduğunu, 3 bin 716 santrifüjün de imal edilmekte olduğunu bildirmişti.

İran bu hafta bu tesiste uranyum zenginleştirme kapasitesini artıracağını söylemişti.