İran'dan Suriye'ye İdlib desteği

İran, Suriye ordusunun muhtemel İdlib operasyonuna desteğini bildirdi. Şam'ı ziyaretinde açıklama yapan İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, "Barış sürecinin başlaması, mültecilerin geri dönebilmesi ve Suriye'nin yeniden inşasının başlamasına ortam sağlanması için İdlib'de geri kalan teröristler temizlenmelidir" dedi. Zarif aynı zamanda İdlib bölgesinin "Suriyelilerin kontrolüne verilmesi" gerektiğini ifade etti.

Zarif, Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, Başbakan İmad Hamis ve Dışişleri Bakanı Velid Muallim ile görüştü. Zarif'in ziyareti Rusya, İran ve Türkiye arasında 7 Eylül'de Tahran'da yapılacak zirvenin birkaç gün öncesine denk geliyor. İran'ın resmi haber ajansının verdiği bilgiye göre Şam'daki görüşmelerde bu zirveyle ilgili hazırlıklar da ele alındı.

Görüşmelerin ardından Esad'ın makamından yapılan açıklamada, "Bazı Batılı ülkelerden Suriye ve İran'a yapılan baskılar iki ülkeyi ilkelerini savunmaktan alıkoyamayacaktır" denildi. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasimi de Tahran'ın Suriye'ye istişari rolde desteğinin gerektiği sürece devam edeceğini söyledi.

Yedi yılı geride bırakan Suriye iç savaşında, Esad rejimi Rusya ve iran'ın desteğiyle ülkenin büyük bölümünde kontrolü sağlamış durumda. Türkiye sınırındaki İdlib ise silahlı muhaliflerin ve radikal islamcı unsurların yer aldığı bir bölge. Son aylarda ülkenin farklı noklarındaki operasyonlar sonrası geriye kalan silahlı gruplar müzakereler sonucunda İdlib'e gönderilmişti. İdlib'de kontrolü şu anda El Kaide bağlantılı Heyet Tahrir Şam örgütü sağlıyor. Suriye yönetimi bu bölgeyi de tamamen alarak iç savaşı fiilen bitirmek istiyor. Ancak uluslararası toplum 3 milyon kişinin yaşadığı İdlib viyaletine yapılacak kapsamlı bir operasyonun insani felakete ve büyük bir göç dalgasına yol açmasından endişe ediyor.

Çavuşoğlu'dan uyarı

Bu endişeyi taşıyan ülkelerden bir tanesi de İdlib vilayeti ülkesinin sınırında yer alan Türkiye. Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu İdlib'le ilgili kaygılarını bir kez daha dile getirerek, bölgedeki ateşkesin bozulmasının "felaket" olacağını söyledi. Çavuşoğlu, "İdlib bölgesi, Astana ile belirlenen çatışmasızlık bölgelerinden son kalanıdır... Sayın Cumhurbaşkanımız bunu Tahran'da Ruhani ve Putin'le görüşecek. Ama biz zirve öncesi temasları sürdürüyoruz ki buradan olumlu sonuç çıksın" dedi.

AB Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini de İdlib'e yönelik bir saldırının bugüne kadar çok acı çekmiş olan halk için yıkıcı insani sonuçlar doğuracağını söyledi. Mogherini "Bunu engellemek için elimizden geleni yapmalıyız" dedi.

Rusya'dan zirve açıklaması

Suriye'nin en güçlü müttefiki Rusya'dan 7 Eylül'deki üçlü zirveyle ilgili yapılan açıklamada, liderlerin mültecilerin geri dönüşlerini ve Suriye'nin normalleşmesi adına gösterilmesi gereken uzun vadeli çabaları ele alacağı belirtildi. Açıklamada ayrıca, "Suriye'de yuvalanan uluslararası terörizmin nihai tasfiyesinin" de görüşüleceği kaydedildi.

Suriye'de iç savaşın sona erdirilmesi için yürütülen diplomatik çabalar çerçevesinde 2017 yılında Astana süreci başlatılmıştı. Bu sürece Türkiye, Rusya ve İran garantörlük yapıyor. Görüşmelere Suriye hükümeti ve muhaliflerin temsilcileri de katılıyor. Garantör ülkelerin liderleri ayrıca üçlü zirveler gerçekleştirerek Suriye konusuna çözüm arıyor. Son üçlü zirve Nisan ayında Ankara'da yapılmıştı. Suriye iç savaşında uzun süre Esad'ı devirmek için silahlı muhalifleri destekeyen Ankara, 2016'dan bu yana Rusya ve İran'la işbirliği yapıyor.

dpa,rtr,AFP/GY,DÇÜ

© Deutsche Welle Türkçe