İranlılar yasaklara sahne olan cumhurbaşkanlığı seçimi için sandık başında
Cumhurbaşkanlığı seçiminde aday olan bazı isimlerin tartışmalı şekilde diskalifiye edildiği, kalan dört adaydan biri hariç tümü sertlik yanlısı muhafazakar. Seçime katılımın yüksek olması beklenmiyor.
Anketlere göre bu muhafazakar adaylardan biri olan yargının başındaki İbrahim Reisi'nin seçimi kazanma ihtimali yüksek.
En yakın rakibi ise reform yanlısı eski merkez bankası başkanı Abdülnasır Hemmati.
Ancak önce adaylar belirlenirken birçok isme izin çıkmaması, ardından seçime günler kala bazı adayların diskalifiye edilmesi, ülkede tartışmalara yol açtı. Reisi'nin aslında rakipsiz yarıştırıldığını ifade eden muhalifler ve reform yanlıları, seçimi boykot çağrıları yaptı.
Dini lider Ayetullah Ali Hamaney ise sabahın erken saatlerinde oyunu kullandıktan sonra halka "sandığa gitme" çağrısı yaptı:
"Her bir oyun önemi var. Gelin, oy verin ve cumhurbaşkanınızı seçin. Bu, ülkenin geleceği için önemli."
ABD'de eski başkan Donald Trump yönetiminin nükleer anlaşmadan çekilmesi sonucu etkisini yeniden artıran yaptırımlar ve Covid-10 salgını sebebiyle ülkenin karşılaştığı ekonomik zorluklar, ülkede yaygın bir mutsuzluk ve yönetime tepki var.
Muhafazakar bir adayın kazanmasının, ABD ile Joe Biden başkanlığında süren nükleer müzakelerin önünde engel olmayacağı düşünülüyor.
Şu an görüşmeleri yürüten ve iki dönem üst üste cumhurbaşkanı olan Hasan Ruhani, dönem kuralı nedeniyle bir kez daha aday olamıyor.
Adayları kim onayladı?
Seçimde yarışmak için yaklaşık 600 kişi başvurdu. Bunların 40'ı kadın adaylardı.
Ancak geçen ayın sonunda sadece 7 adayın seçimde yarışması için onay çıktı.
Sert muhafazakar tutumuyla bilinen 12 din adamı jüriden oluşan Koruma Konseyi, adayları onaylıyor. 7 adaya onay veren bu konseyin üyeleri seçimle gelmiyor.
Ruhani'nin ilk başkan yardımcısı İshak Cihangiri ve eski meclis başkanı Ali Laricani de adaylığına onay verilmeyen isimlerden.
Seçime bir gün kala, Perşembe günü de Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri Said Celili ve milletvekili Alireza Zakani ile eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhsin Mehralizade, yarıştan çekildiğini duyurdu.
Sertlik yanlılsı olan Celili ve Zakani, yarıştan çekilirken Reisi'ye destek açıkladı. Mehralizade ise, çekilirken adaylar arasındaki iki reformcuyu bire indirerek oyların bölünmesini engellemeye çalıştığını duyurdu. Ve geriye kalan tek reformcu olan Abdunnasır Himmeti'ye destek bildirdi.
İlk turda kimse yüzde 50'nin üzerinde oy alamazsa ikinci kez sandık başına gidilecek.
Seçimi kazanmasına kesin gözüyle bakılan 60 yaşındaki Reisi, hayatının önemli bir bölümünü yargıda çalışarak geçirdi.
Anayasayı Koruyucular Konseyi'nin onayıyla cumhurbaşkanı adayı olan isimler ise şöyle:
- Yargı Erki Başkanı İbrahim Reisi
- Eski Devrim Muhafızları Ordusu Genel Komutanı ve Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi Genel Sekreteri Muhsin Rızai
- Milletvekili Emir Hüseyin Kadızade Haşimi
- Merkez Bankası Başkanı Abdunnasır Himmet