İş yerinde 'Hayır' deme sanatı: 4 maddede yapmak istemediğiniz bir şeyi reddetme yöntemi

Patronlarınızın, iş arkadaşlarınızın, müşterilerinizin ve iş yerindeki diğer kişilerin taleplerine her zaman "Evet" dediğinizde kendinizi çok önemli, hatta yeri doldurulamaz biri gibi hissedebilirsiniz.

Sorun şu ki; böyle yapmaya devam ederseniz sonunda amaçladıklarınızı başarmak yerine bitkin düşebilir, hayal kırıklığı yaratabilirsiniz. Bu da profesyonel imajınızı ve kariyer hedeflerinizi etkileyebilir.

Bruce Tulgan işte böyle açıklıyor sürekli "Evet" demenin yaratacağı durumu. Tulgan, Rainmaker Thinking adlı Amerikan şirketinin kurucusu. "İş yerinde Kendinizi Vazgeçilmez Kılmanın Sanatı" (The Art of Making Yourself Indispensable at Work) adlı kitabın yazarı da olan Tulgan'ın kurduğu şirket yöneticilere profesyonel eğitim veriyor.

BBC'ye konuşan Tulgan, "Başarılı olmanın tek yolu hayır demeyi öğrenmek ve insanlara saygı gördüklerini hissettirmek" diyor.

İş yerlerinin genelde telaşlı ve süper-rekabetçi bir ortam olduğu göz önünde bulundurulduğunda bu da hayli karmaşık bir yöntem gibi görünüyor.

Eğer profesyonel mükemmellik için başarının yolunun sürekli evet demekten geçtiğini düşünüyorsanız, sonunda vakit, enerji ve hatta para kaybetmeniz kaçınılmaz olabilir. Ayrıca sürekli evet diyerek, büyük ihtimalle dikkatinizi de asıl önemli olan meseleye veremiyor olacaksınız.

Tulgan'a göre işte bu nedenle, itibarınızı artırmak ve iş yerinde güvene dayalı ilişkiler kurabilmek için ne zaman ve nasıl hayır diyeceğinizi öğrenmek oldukça önemli:

"Hayır diyerek, olumlu bir etki yaratmayı hedeflemelisiniz."

Bruce Tulgan'a göre iş yerinde "Hayır" demeye yönelik dört strateji şöyle...

1- Doğru soruları sorun ve not alın

Sizden bir şey istendiğinde ilk adım olarak doğru soruları sormalısınız ve karşınızdaki kişiye yanıtları not aldığınızı göstermelisiniz. Böylelikle yalnızca karşınızdakine değil, gelen talebe de duyduğunuz saygıyı göstermiş olursunuz.

Karşınızdaki kişinin patronunuz olmadığını düşünün. Size vermek istedikleri görevle ilgili ne kadar çok soru sorarsanız, ne kadar çok ilgi gösterirseniz, hayır demeniz de o kadar kolay olur.

Ve eğer iyi sorular sorarsanız, bu da yeteneğinizi ve konuyla ilgili bilginizi de gösterme fırsatınız olmuş olur.

Aslında iyi sorular sormak, karşınızdaki kişinin de talep edilen işin önemine ve kuruluş içindeki diğer öncelikler arasındaki ağırlığına dair gerçek bir değerlendirme yapmasını sağlar.

2- 'Hayır' demek için iyi gerekçeler öne sürün

Burada kilit, nasıl cevap verdiğiniz. Eğer "Hayır" diyecekseniz, alternatifler sunmak önemli.

Verdiğiniz olumsuz yanıtı haklı çıkarmak için nedenini açıklamanız gerekir. Genelde "Hayır" demenize gerekçe, başka işlerle meşgul olmanız olabilir. Böyle bir durumda açık olmak ve diğer yükümlülüklerinizle ilgili ayrıntılı açıklama yapmak iyi olabilir.

"Üzgünüm, başka işlerim var" demek yeterli değil. Peki başka hangi yanıtlar etkili olur?

"Henüz değil, biraz daha bilgi edinmem gerekiyor."

Başka bir alternatif de "X, y, z.. yapıyorum" diyerek bu görevlerin ne olduğunu açıkça anlatmak, gerekli bütün detayları vermek, verdiğiniz olumsuz yanıtın bir bahane gibi görünmemesini sağlayacaktır.

Şimdi.. Eğer talep patronunuzdan geliyorsa veya sizden iş yerinde daha güçlü konumda olan birinden geliyorsa o zaman bu kişilere, size yeni bir görev vermek yerine önceliklerinizi değiştirmesi için fırsat tanıyabilirsiniz.

Aynı zamanda, onlara size tanınan zamanı nasıl kullandığınızı anlamaları için de fırsat tanıyın böylece gelen talepten kaçınmadığınız veya zamanınızı verimsiz kullanmadığınız açıkça görülecektir.

Bazıları gelen taleplere "Hey, benim işim değil bu" diye tepki gösterebilir. Ama bu ifadeler, sorun çıkartabilecek birkaç olumsuz çağrışıma da neden oluyor. Karşınızdaki kişi bu sözlerinizi, "Sen benim patronum değilsin" veya "Bana bunu yaptıramazsın" gibi değerlendirebilir.

Bir diğer yöntem de, gelen talebe hızlı yanıt verebilecek pozisyonda olmadığınızı anlatmak. Yani karşınızdakine bu konuda uzman olmadığınızı ve gelen talebi değerlendirmek için nasıl yapıldığını anlamak, araştırmak açısından biraz zaman harcamanız gerektiğini söylemek.

Şu yanıtı bile verebilirsiniz:

"Bu fırsat için teşekkürler. Yapmamı istiyorsan, tabii, ama önce öğrenmem gerekir."

3- Karşınızdaki kişinin başarısına yardımcı olun

Karşınızdaki kişinin başarısına katkı sağlamak için "Bu konuda işbirliği için ben de şunu yapabilirim" diyebilirsiniz. Veya "Başka birini bulmanda yardımcı olabilirim belki?" diye sorabilirsiniz.

Eğer talep acil değilse "Yardımcı olmak isterim ama iki hafta sonra" diyebilirsiniz. Veya eğer sizden istenen şeyi gerçekten yapamayacaksanız şu yanıtı da verebilirsiniz:

"Bak, bunu yapamam ama sana şöyle yardımcı olabilirim."

Bu da, profesyonel olduğunuzu ve yardım etmeyi arzu ettiğinizi göstermenin bir başka yolu.

4- Takip edin

Talebin geldiği kişiyi daha sonra tekrar bulup "Nasıl gitti? Doğru kişiyi bulabildin mi? Aklında olsun. X, Y, Z konularında bir ihtiyaç olursa ben yardımcı olurum, o konularda iyiyim" diyebilirsiniz.

Önemli olan, yanıtınız olumsuz olsa bile meselenin takipçisi olmak, iyi ilişkiler kurmak ve güven inşa etmek.