IŞİD'e karşı operasyonda karada kimler olacak, hangi hedefler vurulacak?
IŞİD ile küresel mücadele stratejisi konusunda beklenen açıklamasını dün sabaha karşı yapan ABD Başkanı Barack Obama, karada topu "müttefiklere" attı. Dört parçalı strateji, Amerikan hava operasyonunu Irak’tan, IŞİD’in üstlendiği Suriye’nin Rakka ve Halep kentlerine uzanan bölgeye yayıyor. Cumhuriyet'te yer alan habere göre, Obama 11 Eylül saldırılarının 13. yıldönümünde yaptığı açıklamada, “IŞİD hedefleri her neredeyse vuracağız” diyerek muğlak bir hedef silsilesi çizerken, Amerikan askerinin karaya ayak basmayacağını bir kez daha vurgulayarak, Iraklı güvenlik güçlerine ek destek vereceklerini duyurdu.
Milliyet gazetesi Ankara Temsilcisi Serpil Çevikcan’a göre, sadece hava saldırısıyla IŞİD’in bitirilmesi mümkün olmadığı için IŞİD’e karşı savaşacak güçlerin silahlandırılmasına karar veren ABD’nin Irak’ta Bağdat yönetimi ve Kuzey Irak Kürt yönetimi ile Suriye’de ise Esad ve Özgür Suriye Ordusu’nun bazı unsurlarıyla işbirliği yapacağını değerlendiriyor. ABD’nin hem askeri eğitim vereceği hem de silah desteği sağlayacağı belirtiliyor. Operasyonun 2-3 yıldan önce bitmesi de beklenmiyor.
Çevikcan’a göre, Kaynaklar, Türkiye’nin insani yardım odaklı lojistik destek için devrede olacağını, hava sahasının da ancak insani yardım için kullandırılabileceğini söylüyor.
Obama IŞİD'e karşı mücadelenin detaylarını açıkladığı 14 dakikalık konuşmasında, “Ülkemizi tehdit eden teröristleri nerede olurlarsa olsunlar ele geçireceğiz. Bu hem Suriye hem de Irak’ta teröristlere karşı harekete geçmekte tereddüt etmeyeceğim anlamına geliyor. Başkanlığımın ana ilkesi şu: Amerika’yı tehdit ediyorsanız, sığınacak güvenli bir yer bulamayacaksınız” ifadelerini kullandı.
Ancak Obama, Amerikan güçlerinin muharip misyon üstlenmeyeceğini, Irak’ta yeni bir kara savaşına girmeyeceklerini vurguladı. Obama, bir kez daha Suriye yönetimiyle işbirliğini dışlayıp, kısa süre önce yaratılmasını “fantazi” olarak nitelediği “ılımlı İslamcı muhalefet gruplarını” desteklemek üzere 500 milyon dolarlık yardım için Kongre’den onay istedi.
ABD Başkanı daha sonra, “IŞİD gibi bir kanseri yok etmek zaman alacak. Bu sadece bizim savaşımız değil. Amerikan gücü kesin bir farklılık yaratabilir ama Iraklıların kendisi için yapması gereken bir şeyi biz onlar için yapamayız ya da bölgenin güvenli kılınmasında Arap ortakların yerini alamayız” diye konuştu. Obama, Irak’ta güvenlik kuvvetlerini eğitmek üzere 475 ek askeri personel göndereceklerini de açıkladı. Böylece Irak’taki Amerikan askeri sayısı 1600’e çıkacak.
Yeni stratejisini Somali ve Yemen’de yürütülen anti-terör operasyonlarıyla karşılaştıran Obama, Afganistan ve Irak’taki gibi, kara kuvvetleriyle yürütülen ve yıllarca süren savaşlardan farklı bir strateji öngördüklerini vurguladı. ABD, Somali ve Yemen’de daha çok insansız hava araçlarını kullanıp, hava saldırıları düzenlerken, özel kuvvetler de nokta operasyonları yapıyor. Washington’un Irak’taki hava operasyonları için daha önce belirlediği kriteri de aştığına dikkat çekiliyor. Amerikan hava operasyonları daha önce diplomatik personeli korumayı ve insani felaketleri önlemeyi amaçlarken şimdi nerede IŞİD hedefi varsa orası vurulacak.
Pentagon yetkilileri ise Suriye’deki IŞİD hedeflerine doğrudan eyleme geçmeye hazır olduklarını belirtse de saldırıların ne zaman başlatılacağının henüz belli olmadığını kaydetti.
Kongre’de tartışma başladı
IŞİD’in rehin aldığı Amerikalı gazeteciler James Foley ve Steven Sotloff’u kafalarını keserek öldürmesi Kongre’deki temsilcileri Irak ve Suriye’de askeri eyleme destek konusunda birleştirse de, bazı Cumhuriyetçi üyeler, yeni stratejiye dair yeterince bilgi verilmediğinden şikâyetçi. Bazı Cumhuriyetçi temsilciler de, sadece Suriye’de muhalif İslamcılara mali destek için oylama yapılmasını kafi görmeyip kapsamlı bir oylama istiyor. Temsilciler Meclisi Tahsisatlar Komitesi Başkanı Cumhuriyetçi Hal Rogers, muhaliflere verilecek silahların “düşmanın eline geçmesinden endişe ettiğini” söylerken, yeni stratejiyle ilgili karar vermek için erken olduğunu belirtti. Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçi çoğunluk lideri John Boehner de askeri eylem planının, Başkan’ın nasıl harekete geçeceği konusunda birçok soru işareti doğurduğunu savundu. Cumhuriyetçi Senatör Rand Paulda, Obama’nın anayasaya uygun hareket ederek Kongre’den yetki alması gerektiğini belirtti.
Obama yönetimi ise askeri eylem için gereken yetkiye sahip olduğunu savunuyor. Demokrat Kongre üyeleri, IŞİD’e karşı operasyonlara güçlü destek veriyor. Senato Demokrat çoğunluk lideri Nancy Pelosi, harekete geçme konusunda tereddüt kalmadığını, kamuoyu yoklamalarında yüzde 70’lere varan destek görüldüğünü söyleyerek, “Halk IŞİD durdurulmalı diyor” dedi.
Esad, peşmerge, Kürtler, Özgür Suriye Ordusu
Öte yandan Milliyet gazetesi Ankara Temsilcisi Serpil Çevikcan’a göre, sadece hava saldırısıyla IŞİD’in bitirilmesi mümkün olmadığı için IŞİD’e karşı savaşacak güçlerin silahlandırılmasına karar veren ABD’nin Irak’ta Bağdat yönetimi ve Kuzey Irak Kürt yönetimi ile Suriye’de ise Esad ve Özgür Suriye Ordusu’nun bazı unsurlarıyla işbirliği yapacağını değerlendiriyor. ABD’nin hem askeri eğitim vereceği hem de silah desteği sağlayacağı belirtiliyor. Operasyonun 2-3 yıldan önce bitmesi de beklenmiyor.
Çevikcan’a göre, Kaynaklar, Türkiye’nin insani yardım odaklı lojistik destek için devrede olacağını, hava sahasının da ancak insani yardım için kullandırılabileceğini söylüyor. Bu noktada, İncirlik ya da Malatya’daki üslerin kullanılıp kullanılmayacağı sorusu önem taşıyor. Kaynaklar, insansız hava aracı dahil, operasyona askeri destek sunan hiçbir hava aracının Türkiye’deki üslerden kalkmasına yeşil ışık yakılmayacağını kaydediyor. İncirlik Üssü’nün insani yardım odaklı lojistik destek için kullanılabileceği belirtiliyor. Türkiye’nin ancak insani yardım çerçevesinde transit geçiş noktası olabileceği ifade ediliyor.
Irak’ta karada savaşacak güçlere eğitim verilmesi gibi rollerin ise Türkiye açısından söz konusu olmayacağı kaydediliyor. Ayrıca Ankara-Washington hattında istihbarat paylaşımında daha aktif bir sürece girilmesi ancak diğer alanlarda pasif destek verilmesi söz konusu. Türkiye, kendi menfaatlerini, sınır güvenliğini ve 49 rehinenin hayatını odağına aldığı bir harekât tarzıyla sürece yaklaşıyor. Ankara’ya göre, terör örgütü olan ve bertaraf edilmesi gereken IŞİD’le mücadele zorunlu. Ancak bu mücadelede Türkiye, operasyonel amaçla topraklarını kullandırmak istemiyor.