İlişkilerde tam diplomatik temsiliyete dönüş: Türkiye ve İsrail karşılıklı olarak büyükelçi atama kararı aldı

T24 Dış Haberler

Türkiye ve İsrail'in tam diplomatik ilişkilere döndüğü açıklandı. 

Karar doğrultusunda iki ülkenin birbirlerine büyükelçi atayacağı bildirildi. 

İsrail Başbakanı Yair Lapid tarafından yapılan açıklamada, "İlişkilere seviye atlatmak halklarımız arasındaki bağı güçlendirecek; ekonomik, ticari ve kültürel bağları genişletecek; bölgesel istikrarı artıracak" dedi.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da İsrail Başbakanlığı'nın kararı duyurmasından kısa süre sonra Kırgızistan'da yaptığı basın toplantısında, "Türkiye olarak İsrail'e büyükelçi atama kararı aldık" açıklamasında bulundu.

İsrail medyasına göre karar, Lapid ile AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile yapılan bir telefon görüşmesi sonrasında duyuruldu.

Çavuşoğlu: Filistin'in haklarını savunmaya devam edeceğiz

Çavuşoğlu Kırgız mevkidaşıyla görüşmesinden sonra Kırgızistan'da düzenlenen basın toplantısında, "(İsrail'de) Yeni hükümet göreve geldikten sonra İsrail’de diyalog süreci başlamıştı. Sonuçta ilişkilerin normalleşmesi konusunda atacağımız adımlar içinde büyükelçileri atamak da vardı."

"Bundan sonra isimlerin belirlenmesi süreci başlıyor" diyen Çavuşoğlu, "Filistin'in haklarını savunmaya devam edeceğiz" ifadelerini kullandı. 

Çavuşoğlu, yeni atamalarla birlikte Türkiye'nin Filistin konusundaki endişelerini direkt olarak büyükelçiler seviyesinde bildirebileceğini söyledi. 

Türkiye büyükelçilerini 2010'da ve 2018'de geri çekmişti

İsrail-Türkiye ilişkileri uzun yıllar boyunca özellikle Filistin'in statüsü ve İsrail'in saldırıları nedeniyle iniş-çıkışlarla devam ederken, Mavi Marmara kriziyle dibe vurmuştu. 31 Mayıs 2010'da İsrail güçleri Gazze'ye insani yardım götüren Mavi Marmara gemisine uluslararası sularda baskın yapmış; baskında toplam 10 Türk vatandaşı hayatını kaybetmişti. Türkiye, bu baskından sonra dönemin büyükelçisi Oğuz Çelikkol'u geri çekmiş ve 2016'ya kadar ilişkileri ikinci katip seviyesinde tutmuştu. 

2016'da yürütülen normalleşme süreci sırasında iki ülke birbirine karşılıklı büyükelçi atamış, ancak Aralık 2017'de dönemin ABD Başkanı Donald Trump'ın Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıdığını ilan etmesi ve ABD Büyükelçiliği'nin Tel Aviv'den Kudüs'e taşıması ilişkilerde yine kırılmaya sebep olmuştu. 

Filistinlilerin tepki protestolarında sivillere yönelik saldırılar nedeniyle çok sayıda insan öldü ve yaralandı. Bunun üzerine Türkiye 15 Mayıs 2018'de Tel Aviv büyükelçisini istişareler için merkeze çağırdı. Bugüne kadar ülkeler tekrar büyükelçi atamasında bulunmamıştı. 

İsrail ve Türkiye 2022'de bir kez daha normalleşme sürecine girdi ve iki ülke arasında diplomatik temasların yoğunlaşmasıyla ilişkiler ısındı. Şubat ayında Cumhurbaşkanlığı sözcüsü Büyükelçi İbrahim Kalın ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Sedat Önal, İsrail'e gitti. İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, 9 Mart'ta 14 yıl sonra Türkiye'ye en yüksek seviyede ilk resmi ziyareti gerçekleştirdi. Çavuşoğlu da Mayıs sonunda İsrail'i ziyaret etti. Normalleşme sürecinde bazı anlaşmalar imzalandı. Bu Türk Dışişleri Bakanı tarafından İsrail'e yapılan 14 yıldır ilk ziyaretti.