İsrail ve Körfez’de İran endişesi

İran’ın nükleer programıyla ilgili BM Güvenlik Konseyi daimi üyesi ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya’nın Viyana’da İran ile vardığı anlaşma İsrail ve Körfez ülkelerinde endişe yarattı. ABD ve İngiltere, endişeleri gidermek için bölge ülkeleriyle temasları yoğunlaştırdı.

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry Washington’da Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Adil el Cübeyr ile biraraya geldi. İran destekli her tür karışıklık karşısında Ortadoğu’daki müttefiklerin kendisini savunmasına yardımcı olacaklarını söyleyen Kerry, anlaşmayla ilgili bölgedeki müttefikleri bilgilendirmek üzere 3 Ağustos’ta Ortadoğu‘ya gideceğini ve tüm Körfez İşbirliği Konseyi ülkeleriyle görüşeceğini açıkladı.

“İran maceralara girişmesin”

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı El Cübeyr, İran ile varılan anlaşmayı incelemeye devam ettiklerini ve soruları yanıtlayabilmek için zamana ihtiyaçları olduğunu belirterek, İran’ın nükleer silah üretme kapasitesine ulaşmasını engelleyecek, sıkı teftişler ve İran’ın anlaşmaya uymaması durumunda yaptırımların hızla yeniden yürürlüğe sokulmasını öngören bir anlaşmayı desteklediklerini söyledi.

Cübeyr, İran’ın anlaşmanın sağlayacağı ekonomik faydaları ‘bölgede maceralara girişmek’ değil, kendi halkına yardım için kullanması gerektiği uyarısında da bulunarak, İran’ın bölgede karışıklık yaratmaya çalışması durumunda kararlı bir şekilde harekete geçmeye hazır olduklarını vurguladı.

Hammond’dan İsrail’e güvence

İngiltere Dışişleri Bakanı Philip Hammond da Kudüs'te İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile bir araya geldi. İran’ın nükleer silaha erişimini engelleyecek anlaşmanın hızla ve tamamen uygulanmasına odaklanacaklarını belirten Hammond, anlaşmanın başarılı bir şekilde uygulanması için sıkı önlemler alınacağı güvencesini verdi.

Hammond’ın ardından ABD Savunma Bakanı Ashton Carter’ın da önümüzdeki hafta İsrail’e gitmesi planlanıyor. İran ile anlaşmaya varan BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi ve Almanya, BM’ye bir mektup göndererek, İran’ın anlaşma şartlarına uymaması durumunda yaptırımların 15 yıllığına yeniden yürürlüğe sokulacağını bildirdi.

Hamaney’den Ruhani’ye uyarı

Diğer yandan İran'da anlaşmayı onaylayacak son merci olan dini lider Ayetullah Ali Hamaney, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’ye uyarılar içeren bir mektup gönderdi. İranlı müzakere heyetini yorulmak bilmeyen çabaları nedeniyle kutlayan Hamaney, müzakerelerin sonlandırılmasını bir dönüm noktası olarak nitelendirdi. Hamaney’in internet sitesinde de yayınlanan mektupta dini lider, anlaşmanın onaylanmadan önce çok dikkatli bir şekilde incelenmesi gerektiğini kaydederek, ‘müzakerelere katılan altı ülkenin hepsinin güvenilir olmadığını' söyledi.

İngiltere'den ‘Büyükelçilik' adımı

Bu arada Batılı ülkelerle İran arasındaki yakınlaşma adımları sürüyor. İngiltere Başbakanı David Cameron, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile yaptığı telefon görüşmesinde Tahran’daki İngiliz Büyükelçiliğinin yeniden açılması umudunu dile getirdi. Cameron’ın sözcüsü telefon görüşmesiyle ilgili olarak, “Başbakan varılan anlaşmanın ikili ilişkilerde taze bir başlangıç oluşturacağı umudunu dile getirdi” açıklamasını yaptı. İngiliz Büyükelçiliği 2011 yılı Kasım ayında yüzlerce İranlı göstericinin Büyükelçilik binasını basmasının ardından kapatılmıştı.