İstanbul'un Rus sürgünleri: "Evimde hissediyorum"

Putin’in Ukrayna’yı işgali sonrası binlerce Rus vatandaşı ülkesini terk etti. DW Türkçe, İstanbul’a yerleşen sürgündeki Ruslarla konuştu."Bir sabah gazetede bazı arkadaşlarımın terör faaliyeti ile suçlandığını okudum. Evleri basılmıştı. Sıradaki bendim."İstanbul’un Kadıköy ilçesinde buluştuğumuz Irina Gaisina, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna’yı işgal kararının ardından Mart ayında üç çocuğunu ve kocasını geride bırakarak Türkiye'ye gelmiş. St. Petersburg şehrini terk eden 39 yaşındaki psikolog, aynı zamanda bir politikacı. Üç senedir muhalefet partisi Yabloko'nun belediye meclis üyesi olan Gaisina, tutuklu Rus muhalif lider Aleksey Navalni için düzenlenen protestolara, savaş karşıtı eylemlere katılmış biri. İş ve tatil için gelip gittiği Türkiye, artık onun evi.Savaş sonrası Rusya’yı terk edenlere geçici konaklama ve psikolojik destek sağlayan "The Ark" adlı grup, ona da destek olmuş. Bir süre Fatih'te bu gruba ait bir evde kaldığını söyleyerek, "Orada bulunanlarla çok iyi anlaştım çünkü aynı politik geçmişi paylaşıyor, aynı dili konuşuyorduk" diyor.Irina Gaisina’nın kredi kartları, savaş sonrası uygulanan yaptırımlar nedeniyle çalışmıyor. Türkiye'de banka hesabı açmış. Türk bir arkadaşının yardımıyla ev kiraladığını, ailesinin de birkaç hafta içinde İstanbul’a taşınacağını söylüyor. Çocukları eğitimlerine bir sene boyunca internet üzerinden devam edecek. Rusya'ya ancak savaşın bitmesi ve Putin’in gitmesiyle dönebileceklerini ekliyor."Bir sene oturma izni aldım. Sonra Avrupa’ya, tercihen Almanya’ya gitmek istiyoruz. Rusya’da en çok arkadaş çevremi özleyeceğim. Kimi ülkeyi terk etti, kimi cezaevine girdi. Dağıldık ve bir daha birleşebileceğimizi sanmıyorum. Bu, çok üzücü…"Ülkesinde gelecek görmeyerek iki sene önce İstanbul’a taşınan Eva Rapoport, Rus muhaliflere destek çıkan "The Ark" grubunun koordinatörlüğünü yapıyor. Mart ayından beri yüzlerce kişiye ulaşan grup, İstanbul’un yanı sıra Ermenistan’ın başkenti Erivan’da da faaliyet gösteriyor. Rapoport, "Siyasi geçmişinden emin olmak adına başvuruda bulunanlardan bir form doldurmalarını istiyoruz. Kimsenin gizli ajandası olmadığından, konaklayanların güvende olduğundan emin olmamız gerekiyor" diyor. Savaş sonrası Türkiye'ye üç bin civarında Rus vatandaşının taşındığını tahmin eden koordinatör, bazılarının ekonomik sebeplerle dönmek zorunda kaldığını anlatıyor."Sürgündeki Ruslar için finansal olarak ayakta durabilmek zor. Çoğu kişi buradan siyasi iltica talebinde bulunmak üzere Avrupa'ya gitmek istiyor çünkü Türkiye'de hem iş bulmak hem de topluma entegre olmak kolay değil.""Rusya’da 'mahsur' kalmak istemedik"Gürcistan, Ermenistan ve Türkiye, Rusya'yı terk edenlerin üç uğrak durağı. İstanbul’a yerleşen Ruslar, sanal sohbet gruplarında bir araya gelerek nerede ucuz daire tutulacağından nasıl banka hesabı açılacağına kadar birbirlerine danışıyor. Finans ve bilişim sektöründe danışmanlık yapan Ruslan Bobrik (43), kendisinin de bulunduğu bir Telegram grubunda binlerce Rus vatandaşının iletişim halinde olduğunu aktarıyor.Ruslan Bobrik ve Anneliya Garifulina da savaş sonrası Moskova’yı terk ederek İstanbul’a gelenlerden… Bir süredir Rusya'dan ayrılmayı düşündüklerini, savaş sürecinin taşınma kararını hızlandırdığını anlatıyorlar. Model ve blogger olan Anneliya Garifulina, "Politik durum gittikçe kötüye gidiyordu, gelecek parlak değildi. Savaş başladığında Rusya’da 'mahsur' kalmak istemedik. Ruslan’ın askere çağırılmasından da korktum" diyor. Böylece Mart başında köpekleriyle Moskova'dan ayrılmışlar. Rus çift şimdi Şişli’de oturuyor. Bir sene oturma izinleri var. İkisi de Türkçe dersi alıyor. 35 yaşındaki model, "Hoş bir daireye taşındık. Ruslan ve köpeklerimiz yanımda. Burada evimde ve güvende hissediyorum. Büyük bir değişim olmadığı sürece dönmeyi düşünmüyoruz. Öyle bir değişim de yakın gelecekte olası gözükmüyor" diye konuşuyor.Anneliya Garifulina’nın makyaj önerilerinde bulunduğu "maquillage_diary" adlı, 10 binden fazla takipçili bir Instagram hesabı var. Savaş nedeniyle Rusya’dan ayrıldığını paylaşmasının ardından yaklaşık bin takipçi kaybettiğini söylüyor. Sosyal medya hesabından savaş karşıtı paylaşım yapmayı Moskova’dan ayrılmadan düşünmüş ancak kocası bir sorun çıkabileceği endişesiyle engel olmuş."Rusya’da ifade özgürlüğünün durumu nedeniyle güvende hissetmiyordum. Şu an savaş karşıtı olduğunu söylemek güvenli değil mesela."Ruslan Bobrik de İstanbul’a yerleşmiş olmaktan mutlu. Ülkesini özleyip özlemediği konusunda ise "Şaşırtıcı bir şekilde Moskova’yı özlediğimi fark ettim. Aslında herhangi bir şeyi özlemek için oldukça rasyonel bir insanımdır" diyor. Ekonomik krizin geleceğini öngörerek para biriktirdiklerini, savaş kararı beklemediklerini ancak mevcut durumda birikimlerinin işe yaradığını ekliyor. Eşi Anneliya da katılıyor:"Bizde 'Kara gün için para biriktir' derler. Kara gün geldi işte.""Rusya’dan ayrılınca çok iyi hissettim"Olesia Bessmeltseva (36), St. Petersburg'da yaşayan bir küratörken ülkesini terk etmiş. Bir süre işsiz kaldıktan sonra savaş kararından iki gün önce işe girdiğini ancak ona rağmen Rusya’yı terk ettiğini anlatıyor."Depresif hissediyordum. Politik durumdan memnun değildim. Sanat alanında muhalif işler yapıyorum. Para kazanmam da zordu."Savaş kararı sonrası hayatı tehlikeye giren aktivist bir arkadaşıyla İstanbul’a gelmişler. Havalimanında arkadaşları için bir video çektiğini ifade ederek, "O video ile onlara 'Ben iyiyim ve iyi hissetmek halen mümkün' mesajını vermek istedim. Rusya’dan ayrılınca çok iyi hissettim" diyor. Bessmeltseva, İstanbul’a taşınan çoğu Rusya vatandaşının aksine Avrupa’ya gitmek istemiyor. Ülkesini ise özlemiyor."Savaş, insanların hayatlarını mahvediyor. En azından kendi hayatını kurtararak ihtiyaç halindeki başkaları için faydalı olabilirsin. Ben de bunun için çalışacağım."