İstanbul ve 4 şehre daha cami-cemevi yolda
Ankara ’da önceki gün temeli atılan ve Fethullah Gülen’in önerisi, Cem Vakfı ile Alevi-Sünni işadamlarının desteğiyle yapılacak olan Cami-Cemevi-Aşevi projesi büyük ses getirdi. Bazı Alevi derneklerinin tepki göstermesi ve çıkan olaylara karşın projeden geri adım atılmayacak. Ankara’dan sonra beş ayrı kentte benzer proje hayata geçirilecek. Bu yerlerin İstanbul Kartal, İzmir Çiğli, Gaziantep, Adana ve Çorum olduğu öğrenildi. Hacı Bektaş-ı Veli Kültür Eğitim Sağlık ve Araştırma Vakfı Başkanı Kemal Kaya, projeye karşı çıkanlara diyalog çağrısı yaptı. Protestoların demokratik bir hak olduğunu söyleyen Kaya, “Bizler de onlar da medeni insanlarız. Kimin kafasında hangi soru işareti var ise bize aktarsın. Her türlü diyaloğa, soru işaretlerini gidermeye hazırız” dedi.
Radikal gazetesinden Ömer Şahin'in haberine göre, projeyi yürütecek olan Hacı Bektaş-ı Veli Kültür, Eğitim, Sağlık ve Araştırma Vakfı’nda ikisi Sünni 10 yönetici bulunuyor. Kendisi de Alevi olan Vakıf Başkanı Kemal Kaya, Alevi kesimden gelen tepkileri anlamakta zorlandığını söyledi. Bu projenin cemevlerinin ‘statüsü’ açısından bir kazanım olduğunun altını çizen Kaya, karşı çıkanların en büyük kaygısı olan ‘Sünnileştirme-asimilasyon’ iddialarına da açıklık getirdi.
Devlet projesi değil
Alevileri Sünnileştirme gibi projeleri olmadığını vurgulayan Kemal Kaya şunları söyledi: “Bu proje devlet projesi değildir. İki özel kuruluşun gönülleri kazanmaya dönük çalışmasıdır. İlk kez de uygulanmıyor. Bu model Hacı Bektaş’ta var. Biz her caminin yanına cemevi olsun demiyoruz. İhtiyaç olan yerlerde olabilir. Tarihte Alevilerin devletle sorunu olmuştur ama halk arasında Alevi-Sünni sorunu olmamıştır. Çorum, Maraş, Sivas olayları da böyledir. Dedeler, Alevilerin kanaat önderleridir. Cemleri de dedeler yapacak. Eğer ‘asimilasyon-Sünnileştirme’ gibi kaygıları olanlar varsa gelsinler cemleri denetlesinler.”
‘Mahalle baskısı var’
Mamak’ta Alevilerin yoğun yaşadığı Tuzluçayır’da temeli atılan proje polis müdahalesine yol açan gösterilere neden olmuştu. Vakıf yetkilileri, Alevilerin büyük çoğunluğunun projeyi desteklediği düşüncesinde. Bazı Alevi dedelerinin telefonla arayıp “Tarihe not düştünüz” sözleriyle destek verdiğini söyleyen bir vakıf yetkilisi, “Maalesef yoğun bir ‘mahalle baskısı’ yaşanıyor. Sessiz çoğunluk projenin yanında yer alıyor” dedi
‘İyi niyetli dahi olsa olumlu adım değil’
Eski AKP İstanbul Milletvekili Reha Çamuroğlu: Sayın İzzettin Doğan’ın “Böyle bir kompleks inşa edilecek, parayı da onlar verecek” yaklaşımı rencide edicidir. 12 Eylül’ün ‘karıştır barıştır’ politikası akla geliyor. İnsanlar inançlarından mutludur; onları dönüştürücü çabalara gitmemelidir. Bu girişimi iyi niyetli dahi olsa, anlamlı ve olumlu bulmuyorum.
Şah Kulu Sultan Dergâhı Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin Taştekin: Keşke bu proje Başbakan veya Cumhurbaşkanımız tarafından ilan edilseydi. O zaman toplumsal barışa dönük bir adım olurdu. Gülen Cemaati ile parelel düşünen İzzettin Hoca’nın bu proje için Alevilerin fikirlerine başvurması gerekirdi. Sonunu düşünmeden ‘evet’ demesi bizi incitti, kendisini küçük düşürdü. Bizim talebimiz, cemevlerinin yasal statüye kavuşması ve laik devletin inanç merkezlerine karışmamasıdır. O para helal midir, değil midir; biz nereden bileceğiz? Burada nasıl ibadet yapacağız? Bizim itirazımız, kompleksin cemaat tarafından yapılmasınadır. Düşünün, Aleviler ramazan ayında buraya gitti, saz çaldı, o zaman ne olacak?
Hacı Bektaşi Veli Vakfı Genel Başkanı Ercan Geçmez: Alevi geleneğinde cami yoktur. Hacıbektaş Dergâhı’nda vardır fakat o da Osmanlı tarafından zorla yapılmıştır. Proje asimilasyon programıdır.
Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu: Dayatmacı bir zihniyetin ürünü. Kabul edilemez. Tarihsel olarak tasavvufî akımlarla yakın ilişkisi olsa da Sünni/müteşerri İslam’da anlaşıldığı şekliyle klasik bir tarikat değildir. Cemevleri Alevi ibadethanesidir.
Sünni kesimdeki yanlış algı gidecek
‘Baba Mansur’ soyundan gelen Alevi kanat önderlerinden Seyit Derviş Tur: Cami-Cemevi Kültür Merkezi Alevi-Sünni kardeşliğini pekiştiren bir projedir. Protesto için sokağa çıkan canlarımız eski siyasetçilerdir. Çoğu şimdi derneklerimizin, federasyonlarımızın, vakıflarımızın başına geçtiler. Bunlar, Alevilerin bugüne kadar gelen hükümetlerle olsun bugünkü hükümetle olsun barışık olmasını istemezler.
‘Türkmen Alevi Bektaşi Derneği Genel Başkanı Özdemir Özdemir: “Fethullah Hoca’nın uzattığı samimi, dost eli, düşman eli değil. Protestolarla geri çevrilmemeli. İzzetin Hoca, samimi bir insan olduğu için Alevi kardeşlerimiz için uygun görüp, uygulamak istemiş.
Aydos Dernekler Federasyonu Başkanı Nurikan Akdemir: İnsanların ortak paydalarını bir arada yaşayabildiği, aynı yerde insanların birbirine, kimliğine saygı gösterdiği bu projeye destek veriyoruz. Sünni kesimde de Alevilik üzerine bazı algılar vardı. Onları da yıkmış olacak. Onlar da Aleviliğin ibadet şeklini, İslam’ın bir yorum farkıyla ibadet yaptığını görecekler.
Hacı Bektaşi Veli Kültür Eğitim Sağlık ve Araştırma Vakfı Başkanı Kemal Kaya: Cemevlerinin statü kazanması konusunda bir adım bu. Arkadaşların neye itiraz ettiğini anlayabilsem... Belki sermayesine itiraz ediyorlardır ama susamışsınız, suya ihtiyacınız var, suya birisi kova sallamış, içmemezlik yapar mısınız?
Alevi dedesi Celal Abbas Bektaşoğlu: Senelerdir zıtlaşıldı, ne geçti elimize, hangi tarafın eline ne geçti? Protestocular marjinal gruplar. Suyu bulandırmak istiyorlar.
Olaylı tören
Cami- Cemevi ve Kültür Merkezi kompleksinin temeli önceki gün atılırken tören öncesi olaylar çıkmıştı. Temel atma törenini protesto eden bir grup, Tuzluçayır Meydanı’na barikat kurarak yolu kapatmıştı. Polisin uyarılarına karşın protestosunu sürdüren gruba polis müdahale etmişti. TOMA’lardan sıkılan tazyikli su ile dağıtılmak istenen grup, polislere uzun süre direnirken ortalık savaş alanına dönmüştü.