'İstanbul'da riskli alanların tespiti deprem değil, ciro öncelikli yapıldı'

CHP, kentsel dönüşüm projesinin yapıldığı Gaziosmanpaşa, Esenler, Sultangazi, Fikirtepe, Sarıyer, Beyoğlu, Zeytinburnu ilçelerinde incelemede bulundu. İstanbul Milletvekili ve deprembilim (sismoloji) uzmanı Prof. Dr. Haluk Eyidoğan’ın yaptığı inelemeye göre “İstanbul’da ‘ranta uyumlu’ alanlar riskli alan ilan edilmiş. Bugüne kadar İstanbul için ilan edilen 16 ilçenin içerisinde Avcılar, Adalar, Bakırköy, Büyükçekmece, Maltepe yok, ayrıca zemin açısından en az riskli olan bölgeler öncelikli riskli alan ilan edilmiş. Bu da İstanbul’da dönüşümün “ciro” öncelikli yapıldığını gösteriyor” denildi.

Güler Yılmaz’ın Taraf’ta yer alan haberine göre, hazırlanan rapor CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’na sunuldu.

Beşte biri İstanbul’da

Eyidoğan’ın raporuna göre: Türkiye genelinde 121 yer riskli alan ilan edildi. İstanbul Türkiye genelindeki riskli alanın beşte biri ile ilk sırada geliyor. Haluk Eyidoğan, “İstanbul’da ‘ranta uyumlu’ alanlar riskli alan ilan edilmiş. Bugüne kadar İstanbul için ilan edilen 16 ilçenin içerisinde Avcılar, Adalar, Bakırköy, Büyükçekmece, Maltepe yok, ayrıca zemin açısından en az riskli olan bölgeler öncelikli riskli alan ilan edilmiş. Bu da İstanbul’da dönüşümün “ciro” öncelikli yapıldığını gösteriyor” dedi. Haluk Eyidoğan, Bazı şahısların ve hatta belediye memurlarının kendi adlarına vatandaştan “genel vekaletname” yoluyla parsel topladığına şahit olduklarını da söyledi. CHP’li milletvekili Haluk Eyidoğan’ın hazırladığı 160 sayfalık rapora yansıyan kentsel dönüşüme ilişkin görüşler şöyle: Tüm Türkiye’de 69.300 dönüm, İstanbul’da ise hemen hemen bunun beşte biri olan 11.500 dönüm riskli alan olarak açıklandı. Bu da gösteriyor ki en fazla inşaat faaliyeti dolayısıyla sektörel ciro İstanbul da olacaktır. Bugün İstanbul’daki kentsel dönüşüm girişimlerine baktığınızda Zeytinburnu, Fatih Sulukule, Kadıköy Fikirtepe, Esenler ve Gaziosmanpaşa, Okmeydanı’nda dönüşümden daha yüksek cirolu gayrimenkul geliştirme faaliyetleri gözlenmektedir.  

En az riskli alanlar ‘öncelikli’ ilan edildi

2003 de İstanbul Büyükşehir Belediyesi dört üniversitemizle İstanbul Deprem Master Planını ve 2011 de Japon OYO Firması Avrupa ve Anadolu Yakası Deprem Tehlikesi ve riski belirleme çalışmaları yapmıştır. Raporlarda riskli alanlar hiç saptanmamış gibi İstanbul’da “ranta uyumlu” alanlar “riskli alan” ilan edilmiştir. Bugüne kadar İstanbul için ilan edilen 16 ilçenin içerisinde Avcılar, Adalar, Bakırköy, Büyükçekmece, Maltepe yok. İki Çekmece gölü arasındaki heyelan ve sıvılaşma ise riskli alan ilan edilmemiştir.

Nedense “zemin” açısından en az ve az riskli alanı olan Gaziosmanpaşa’da 3,930,000 metrekare, Esenler’de 290,000 metrekare, Kadıköy Fikirtepe’de 1,340,000 metrekare, Beyoğlu Okmeydanı’nda 1,300,000 metrekare, Sultangazi’de 180,000 metrekare gibi çok büyük alanlar öncelikle riskli alan ilan edilmiştir.

3 bin bina yıkıldı 5 bin bina boşaltıldı 

Örneğin 3 bin binanın yıkıldığı, 5 bin binanın boşaltıldığı Fikirtepe halkı 2.5 yıldır bekliyor. Konuyla ilgili Bakanlığa bir soru önergesi verildi. Önergede, bölgede karar verilen yenileme/dönüşüm alanının hangi ölçüm, etüt ve kriterlere göre belirlendiği soruldu. Verilen cevapta seçilen alanın plansız gelişen bir yerleşim yeri olduğu, çarpık ve düzensiz bir yapılaşma oluştuğu ifade edilmiştir. Cevabın devamında bir itiraf vardır. Bakanlık itirafını; 2010 daki beceriksizliklerini “... yaşanabilir bir kent mekânı oluşturulmasına yönelik dönüşüm çalışmaları için birçok bina yıkılmıştır (İBB yıktı). Ancak, süreç içerisindeki belirsizlikler ile sürecin ilerlemeyişi sonucunda (beceriksizliklerinin itirafı): yıkılan bu binalar, terk edilen evleri ve boş sokakları beraberinde getirmiş olup, alanın sosyal yapısı tamamıyla bozulmuştur (kim yaptı?)” cümlesiyle ortaya koymuştur.

Deprem öncelikli değil

Deprem öncelikli bir dönüşüm değil “ciro” öncelikli bir dönüşüm yolda. Belediye, riskli alan ilanından sonra Tapu Müdürlüğüne yazı yazarak bu alanlardaki parsellerin tapu kütüklerine riskli alan içerisinde kaldığına dair şerh konulması talebinde bulunmuştur. Riskli alan ilan edilen yerdeki vatandaşlara belediye tarafından elden dağıtılan, resmi olmayan çağrı belgeleri ile kimlik ve tapusuyla belediyenin bürosuna davet edilmektedir.

Memur parsel topluyor

Bu davetlerde vatandaşlara tapu tahsisi belgelerinden veya tapularından veya barınma haklarından feragat vb bir belge imzalatılıyor. Örneğin Gaziosmanpaşa Yenimahalle’de gecekondu alanında dolaşan belediye görevlileri hukuksal olmayan taahhütnameyi gecekondu sahiplerine imzalatmak istemişlerdir. Belgelere bakıldığında bazı şahısların ve hatta belediye memurlarının kendi adlarına vatandaşla “genel vekaletname” yoluyla parsel topladığına şahit oluyoruz.

Riskli alan nasıl ilan ediliyor? 

6306 sayılı yasadaki tanımlara göre bulunduğunuz alan herhangi bir afet tehlikesi içermese de, binanız risksiz de olsa riskli alan ilan edilen alan içerisine alınabilirsiniz. Herhangi bir afet tehlikesi yoksa yapının nasıl riskli alan ilan edileceği yasada açık değil.