İstanbul'daki nükleer müzakerelerde beklentiler yüksek değil

İran ile ''5 artı 1'' ülkeleri arasındaki nükleer müzakere İstanbul'da sürüyor. İranlı temsilci Said Celili, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'yla sürpriz bir görüşme yaptıktan sonra ABD'nin ikili görüşme teklifini kabul etti.   Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı'nda bugün BM Güvenlik Konseyi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya'nın oluşturduğu "5 artı 1" ülkeleriyle İran nükleer müzakere için masaya oturdu. Müzakerelerin öğleden önceki ilk oturumu karşılıklı açıklamalarla "olumlu" havada geçti. İlk oturumun sonunda ABD heyeti, İran'a ikili görüşme talebinde bulundu.

İsrail geçtiğimiz aylarda, Tahran yönetiminin nükleer silah sahibi olmasını önlemek için saldırı düzenleyebileceğinden söz ediyordu.

İstanbul'daki BBC Muhabiri James Reydolds, temsilcilerin beklentilerini yüksek tutmadığını, her iki tarafın da ayrıntılı, kapsamlı teklifler sunmasını beklemediklerini söylüyor.

Reynolds ayrıca, temsilcilerin İran'ın ciddi müzakerelere girmeye istekli olup olmadığını görmeye çalıştıklarını ve buna ikna oldukları takdirde, 4 ila 6 hafta içinde yeni bir tur görüşme yapılabileceğini aktarıyor.

BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi 5 ülke ve Almanya'dan oluştuğu için 'P5+1' diye bilinen başlıca dünya güçleri, görüşmelerin en azından gerilimi azaltmasını umuyor.

İran'ın Nükleer Başmüzakerecisi Said Celili, ABD'nin bu talebine cevap vermeden önce Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'yla sürpriz bir görüşme yaptı. Görüşme sonrasında İran haber ajansı ISNA, İran Nükleer Başmüzakerecisi Said Celili'nin ABD'li heyetin, ikili görüşme teklifini kabul ettiğini açıkladı.

Rusya'dan da 'iyi geçiyor' açıklaması

İstanbul'da İran'la yapılan nükleer müzakerelerin "olumlu" bir havada geçtiğini belirten bir açıklama da Rusya'dan geldi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un yardımcısı, "İstanbul'daki nükleer müzakere oldukça iyi geçiyor" dedi.

'Güven tazeleme'

Rusya görüşmelerin 'yapıcı' olması gerektiğini bildirdi ve taraflara 'görüş ayrılıklarını abartmama' uyarısında bulundu.

Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Riyabkov, "Gerçekten bir orta yol bulmamız gerekiyor. Görüşmeler güven tazelemeye odaklanmalı" dedi.

ABD Başkanı Barack Obama, İstanbul'daki görüşmeleri diplomasinin işe yaraması için 'son şans' diye tanımlarken, Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, "İran nükleer silah edinme isteğini gerçekten terk ettiğini, fiilen de açıkça sergilemeli" diye konuştu.

Ancak İran heyetine yakın bir kaynak AFP Haber Ajansı'na yaptığı açıklamada, "İran heyetinin Batı'nın tutumundan hayal kırıklığına uğradığını" belirtti.

İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, ülkesinin 'temel hakları konusunda taviz vermeyeceğini ve en ağır baskılar altında bile yadsınamaz haklarından bir adım bile geri adım atmayacaklarını' söylemişti.

P5+1 ülkeleri İran'ın, uranyum zenginleştirmeyi yavaşlatmasını ve nükleer tesislerini Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu UAEK denetçilerine açmasını umuyor.

İran'ın bu talepleri kabul etmesi karşılığında ambargoların gevşetilmesi yönünde öneriler var.

İran'la nükleer programı konusunda yapılan son müzakereler, herhangi bir konuda uzlaşmaya varılamadan sona ermişti.

UAEK, İran'ın denetçilerine izin vermediğini ve 'nükleer patlayıcı geliştirmekle bağlantılı faaliyetler sergilediğini' belirmişti.

Nükleer silaha sahip bir İran'ı güvenliğine doğrudan bir tehdit olarak gören İsrail bunu engellemek için zamanın tükendiği uyarısında bulunmuştu.

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, İsrail’in 'tamamen yok olma tehdidi altında' yaşamasına asla isin vermeyeceğini söylemişti.

Netanyahu ayrıca, diplomasının sorunu çözememesi durumunda ülkesinin İran'ın nükleer tesislerine saldırı düzenleyebileceğinden söz etmişti.

ABD Başkanı Obama ise, savaştan söz edilmemesi uyarısında bulunmuş, ancak tüm seçeneklerin de masada olduğunu vurgulamıştı.

Mann: Bugün bir süreci başlatmak için temel atmayı umuyoruz

Avrupa Birliği (AB) Dışişleri Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton'ın sözcüsü Michael Mann, İran'la nükleer müzakerelerde "bugün son sözlerin söylenmeyeceğini, bir süreci başlatmak için temel atmayı umduklarını" söyledi.

Mann, İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, Fransa ve İngiltere ile Almanya'dan oluşan ''5 1'' ülkeleri arasında, Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı'nda başlayan nükleer müzakereler konusunda basın mensuplarına bilgi aktardı.

Yeni bir süreci başlattıklarını vurgulayan Mann, temel konularda bir anlaşma sağlanması halinde ikinci tur görüşmelere geçilebileceğini bildirdi.

Irak hükümetinden ikinci tur görüşmelerin Bağdat'ta yapılması konusunda bir teklif aldıklarını belirten Mann, ancak henüz kararın verilmediğini söyledi.

Nükleer müzakereler konusunda daha önce ortaya konulan şartların hala geçerli olduğunu vurgulayan Mann, yeni tur görüşlerde atmosferin şu ana kadar çok pozitif olduğunu kaydetti.

Mann, "İran'ın tekliflerini duymayı bekliyoruz" dedi.

Dün akşam tarafların katıldığı yemeğin üç saat sürdüğünü ve çok iyi bir atmosferde geçtiğini ifade eden Mann, yemekte nükleer program konusunun görüşülmediğini, iyi ilişkilerin nasıl kurulabileceğinin konuşulduğunu söyledi.

Mann, "Eğer İran, uluslararası toplumu, programın tamamıyla barışçı amaçlar için uygulandığı ve taahhütlerine uyacağı konusunda tatmin edebilirse böylece görüşmeler sona erebilir" dedi.

Masada olan bütün ülkelerin farklı yaklaşımları olduğuna dikkati çeken Mann, ancak hepsinin aynı çizgide durduğunu ve taahhütlerine uyması konusunda İran'a baskı uyguladığını söyledi.

Toplantının sona ermesinin, görüşmelerin başarılı veya başarısız geçmesi konusunda bir ipucu olmayacağını ifade eden Mann, görüşmelerin toplantının ardından da devam edebileceğini kaydetti.

Mann, "Bugün son sözler söylenmeyecek, bir süreci başlatmak için temel atmayı umuyoruz" dedi.

Mann: Öğleden önceki bölüm yapıcı bir atmosferde geçti

AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton'ın sözcüsü Michael Mann, İran ile 5 1 ülkeleri arasında yapılan nükleer müzakerelerin öğleden önceki bölümünün yapıcı bir atmosferde geçtiğini bildirdi.

Mann, müzakerelerin öğleden sonraki bölümünde ise ikili görüşmelerin yapılacağını bildirdi.