İşte şimdi oldu: Allianoi artık sular altında

T24 - Yaklaşık 2 bin yıllık tarihe sahip, hidroterapiyle tedavi uygulandığına inanılan, üzerinin kapanması tartışma konusu ve mahkemelik olan İzmir’in Bergama İlçesi’ndeki Allianoi Antik kenti, Yortanlı Barajı’nın kapaklarının kapanmasıyla suya gömüldü.

İçerisinden ’Peri Kızı’ gibi yüzlerce tarihi eserin gün yüzüne çıkarıldığı, ’sağlık merkezi’ olarak bilinen Allianoi Antik Kenti, yakınındaki Yortanlı Baraj Gölü Havzası içinde kaldığı için İzmir 2 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu’nun kararıyla kumla kapatıldı. Kamuoyunda büyük tartışma yaratan ve mahkemelik olan kararla ilgili hukuki süreç sürerken, antik kent, geçen 31 Aralık’ta baraj kapaklarının kapanmasıyla suya gömülmeye başladı. Onlarca çeşme, köprü, sütun gibi eser, kum altında kalırken, şu ana kadar üzerinde 18 milyon metreküp suyun da biriktiği bildirildi. Toplam kapasitesi 61 milyon metreküp olan, antik kentin de içinde bulunduğu baraj havzasındaki ağaçlar da Orman Bölge Müdürlüğü yetkilileri ve köylüler tarafından kesilmeye başlandı. Baraj suları nedeniyle, sulara gömülen antik kentin tam ortasından geçen İvrindi-Bergama eski karayolu da trafiğe kapandı.

Temenni olmadı

Antik kentin suya gömülmesi yeni tepkileri de beraberinde getirirken, Allianoi Girişim Grubu Dönem Sözcüsü İffet Diler’in, geçen ayki bilirkişi keşfi sırasında, "Cemre düştüğünde biz yine Allianoi’de olacağız. Alliaoni o gün yine güneşle buluşacak" temennisi ise ilk cemrenin havaya düştüğü dün yerine gelmemiş oldu.

"Su üzerine yazılan kararlar"

Antik kentin mahkeme kararlarına rağmen suya gömülmesine tepki gösterenlerden Avukat Arif Ali Cangı ise, şunları söyledi:

"Allianoi ile aslında 2005 yılından beri yürütülen hukuksal mücadelede kaybedilen bir dava olmadı. En son koruma kurulunun almış olduğu kuma gömme ve su altına bırakma hakkındaki davalar da şu an olağan süreçte. Mahalde keşif yapıldı. Ancak keşif yapıldığı zaman zaten üzeri kumla örtülmüş vaziyetteydi. Şimdi bilirkişi raporu bekleniyor. Raporun ardından yürütmeyi durdurmayla ilgili bir karar verilecek. Ancak görülüyorki, burada yapılan bir taraftan tarih katliamı yapmak, bir taraftan da hukuksal bir mahkeme kararını katletmektir. Bu aşamadan sonra mahkemelerce verilecek her karar, su üzerine yazılacaktır. Yürütme kararının durdurulmasıyla ilgili karar beklenmeden yapıldığı için bu işlemler, ciddi anlamda bir suçu doğuruyor. Göz göre göre, yöneticilerin vicdansızca icraatları bu duruma getirdi" diye konuştu, Cangı, "Biz, suya da gömülse yine de antik kentin tarihi için mücadelemizi sürdüreceğiz."

Neler oldu?

Bergama’ya yaklaşık 15 kilometre uzaklıkta bulunan, sağlık tanrısı Asklepion’a adanan Allianoi adlı antik tedavi ve sağlık merkezi, 1998 yılındaki kazı çalışmalarında keşfedilmişti. 2001 yılında birinci derece arkeolojik sit alanı olarak kabul edilen Alianoi de yapılan kazı çalışmalarında, ‘Peri Kızı’ adlı ünlü tarihi heykelin yanısıra 11 bin sikke, 400 civarında tıbbi alet, yüzlerce kemik, seramik eser, çeşme, sütun, hamam ve kemerli köprü gün yüzüne çıkarılmıştı. Dünyanın en iyi korunan kaplıcası olduğu kaydedilen Allianoi’yle ilgili İzmir 2 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu, sulama amaçlı kurulan barajın havzası içinde kaldığı için üzerinin kumla kapatılıp su tutacak hale getirilmesine karar verdi. Çeşitli çevre örgütlerinin tepkisine neden olan, açıklamalarıyla Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu ile sanatçı Tarkan’ı da karşı karşıya getiren işlem uygulamaya konulurken, koruma kurulunun kararına karşı, yürütmeyi durdurma istemiyle açılan İzmir 4’üncü İdare Mahkemesi’ndeki dava da keşif heyeti geçen ay incelemelerde bulunmuş, raporunu halen açıklamamıştı.