İzmit'te çalınan tarihi eser Almanya'daki müzayedede ortaya çıktı

Kocaeli Arkeoloji Müzesi’nden 2009 yılında çalınan ve 2012 yılında eksikliği fark edilen eserlerden biri Almanya’da müzayedede ortaya çıktı. 32 bin Euro fiyat biçilen Roma dönemi renkli mermer kabartma pano için Kültür ve Turizm Bakanlığı Interpol’e başvurdu.

İzmit şehir merkezi Çukurbağ Mahallesi ve eski kâğıt fabrikası arazisinde kaçak defineci kazıları üzerine Kocaeli Arkeoloji Müzesi kurtarma kazıları başlatmıştı. Hürriyet'ten Ömer Erbil'in haberine göre, Nikomedia antik kentinin merkezi olduğu düşünülen kazılarda Roma dönemine ait önemli sayıda heykel ve kabartmalar tespit edildi. Müze arkeolojik kazılarda elde ettiği eserleri kasalarla müze deposuna kaldırdı. Hepsine envanter fişi hazırlanıp müze koleksiyonuna dahil edildi. Ancak 2 yıl sonra yapılan sayımda 2 eserin müze deposunda olmadığı fark edildi. Roma dönemine ait bir büst ile renkli kabartma bir pano kayıptı. Kültür ve Turizm Bakanlığı 2012 yılında soruşturma başlattı. Kazı alanında görevli bir bekçi suçlanarak konu kapandı. Dönemin müze müdürü de görevden alındı.

Interpol'e verildi

Türkiye, eserlerin çalındığını fark ettikten sonra Interpol’e fotoğrafları ile birlikte çalıntı eser başvurusu yaptı. 2013 yılında da Alman polisi İnterpol’deki eserlerin Almanya’da Sixbid müzayede şirketi tarafından satışa çıkarıldığını Türk makamlarına bildirdi. Müzayede şirketi eserleri internet üzerinden online olarak satışa sunmuştu. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Dışişleri aracılığıyla müzayede şirketine eserleri iade etmesi için başvurdu. Şirket eserlerin çalıntı olduğunu kabul etmedi. Ancak İnterpol aracılığıyla eserlerin çalıntı olduğu şirkete bir kez daha hatırlatılarak satıştan çekmesi istendi. Şirket online satış işlemini kapattı ama eseri satış reyonundan indirmedi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı konuyla ilgili yaptığı açıklamada: “Eserlerin 2012 yılında yurtdışına kaçırıldıkları tespit edilmiştir. Konuyla ilgili bakanlığımız soruşturma başlatmış ve sorumlular hakkında suç duyurusunda bulunulmuştur. Eserlerin Almanya’da bir müzayede şirketinde olduğu tespit edilmiş ve ülkemizden çalındığı, belgeleri, fotoğrafları ile birlikte Interpol’e bildirilerek ‘çalıntı eser’ kaydı düşülmüştür. Mahkeme süreci olmadan iyi niyetle yaklaşıp müzayede şirketinden eseri iade etmesini istedik. Halihazırda bu durum karşılıklı görüşmelerle devam etmektedir. Sonuç alınamadığı takdirde dava açacağımızı ve tüm yasal haklarımızı kullanacağımızı karşı tarafa bildirdik” dedi.

İmparator ve Nike figürü

Kaybolan eserler oldukça kıymetliydi. Renkli kabartma pano müze envanterine şu kayıtla girdi: “Mermer, Roma dönemi 96 x 82 x 17 cm ölçülerinde. Karşılıklı, gövdeleri cepheden, yüzleri birbirine dönük ve profilden verilmiş, bir imparator ve bir Nike figürü betimlenmiştir. İmparator dizlerinin üzerine inen üzerinde sarı boya izleri bulunan iki parçalı savaş giysisi ve kalın kumaştan kırmızı renkli pelerin giyinmiştir. Sol kolunun dirsekten aşağısı kırık ve noksandır. Nike’nin üzerinde kalın kumaştan khiton vardır. Sarı boyanmış saçları başının arkasında topuz yapılmıştır. Elinde tuttuğu zafer çelenginin yarısı ile sol kolunun dirsekten aşağısı kırık ve noksandır. Arkasında her iki kulak hizasından başlayan yarı açık kanatlar betimlenmiştir.”