Kağıt krizi büyüyor; 14 yıllık yerel gazete haftalık çıkacak
Kâğıt fiyatlarının dolara bağlı olarak artması nedeniyle gazetelerin yanı sıra kitap ve dergiler de ayakta kalma savaşı veriyor. Yerel gazeteler tüm bölgelerde ciddi sıkıntılar yaşarken kapanma, baskı günü düşürme ve işten çıkarmalar gündeme geliyor. İzmir'de 14 yıldır yayın yapan Özgür Ses gazetesi kağıt fiyatları nedeniyle haftalık çıkma kararı aldı.
Evrensel'de yer alan habere göre, Anadolu, Yeni Gün ve Son Haber gazetelerinin dahil olduğu Esgroup'un Genel Koordinatörü ve aynı zamanda Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) Eskişehir Temsilcisi Gazeteci Ali Baş, "Kağıt krizi sonucu yaşanan maliyet artışını güçlü olan bazı gazetelerin karşılayabileceğini ancak Anadolu'daki bir çok gazetenin bunu karşılayamayacak durumda olduğunu söylüyor ve ekliyor: “İlk etapta yapacakları bellidir. İşten çıkarmalar olur, sayfalar düşürülür… Haber zaten ajanslar vasıtasıyla sağlanıyor, iyice ajanslara mahkum hale gelinir. Muhabir gazetede çalıştırılmaz.”
Şu anda pazar günü çıkmamayı öngörmediklerini söyleyen Baş şöyle devam etti:
“Yerel gazete sayısı Türkiye’de 2000’di, şimdi 1000’e düştü. Korkarım ki bu sayı daha da düşecek. Basın İlan Kurumu da gazetelere yeterli gerekli desteği vermiyor. Bunun yanında kağıttaki dolar bazlı artış gazeteleri daha da zorluyor. İşverenler, patronlar da konuşuyor, işsizliğin artması ihtimali var. Bizim şu anda işten çıkarma gibi bir durumumuz yok. Ancak, işten çıkan, çeşitli nedenlerle istifa eden kişinin yerine yeni gazeteci istihdam edemiyoruz. Buradaki durumumuz bu. Zam yapmak şu andaki durumda çözüm değil. Buradaki artışın fiyattaki artışla karşılanması mümkün değil. Bir de bunu biz neden okuyucumuzun sırtına yükleyelim? Burada çözümün şu olması lazım: Gazeteciler, federasyonlar, dernekler, sendikalar gazetelere tıpkı eskiden olduüğu gibi indirimli kağıt sağlanması için çaba göstermeli.”
'Hiçbir gazeteci sendika üyesi değil'
Çağdaş Gazeteciler Derneği Eskişehir Şube Başkanı, 2 Eylül gazetesi yazarı Can Hacıoğlu da pazar günü yerel gazetelerin çıkmamasıyla ilgili “Zorunluluktan o iş önümüzdeki günlerde olacak, çaresiz. Pazar günleri gazete çıkmayacak, bu kesin” yorunmunu yaptı. işten çıkarmaların bile sorunu çözmeyeceğini söyleyen Hacıoğlu, kağıt sorununun çözülmesini ve SEKA’nın yeniden açılmasını istediklerini belirtti.
Hacıoğlu şöyle devam etti:
“Yerel gazetelerin büyük çoğunlupu en az 20 Bin Lira zarar ediyor şu anda. Kapanmayı önleyemeyecek gazeteler var. Sekiz gazete çıkıyor Eskişehir’de, üçü dördü gider diye düşünüyorum. Eskişehir’de gazete sayısı yarıya iner. Bu işsizlik de demektir orada çalışanlar için. Burada cemiyetin yapabileceği bir şey de yok. Eskişehir’de hiçbir gazeteci de sendika üyesi değil. Bir de öyle bir durum var."
‘Şu an gazetemi kapatmak üzereyim'
Evrensel’e konuşan gazete yöneticileri ve basın örgütü temsilcileri, kağıt krizinin Eskişehir’deki yansımalarını anlattı. Türkiye Gazeteciler Federasyonu Genel Başkanı, Milli İrade gazetesi sahibi Yılmaz Karaca, şu anda gazetesini kapatmak üzere olduğunu belirtti. Gazetelerde işten çıkarmaların gündeme gelmesi ile ilgili konuşan Karaca, “Biz bunu istemiyoruz ama devletin bir önlem almaması durumunda tedbir alıyoruz. O zaman tamamen yok olacağız. Ben federasyon başkanıyım, şu an gazetemi kapatmak üzereyim. Benim 50 bin TL maliyetim varken 80- 90 bin liraya çıktı. Bunu nereye kadar götüreceğim?” diye konuştu.
Karaca şunları söyledi:
"Sadece Eskişehir’de değil şu anda anadoluı basını yok olma tehlikesi ile karşı karşıya. Sadece kağıt değil bütün giderlerimiz dolara ve Avro’ya bağlı. Şu anda onun sıkıntısıyla mücadele ediyoruz. Önümüzdeki aydan itibaren bir çok gazete kilit vuran. Pazar çıkan illerde de Pazar günü gazetelerin çıkmaması kararı alınıyor. Bizim gazetelerimiz 16 sayfa, bunun 12’ye düşmesi ve Pazar günleri çıkmaması yönünde gazete sahipleri olarak görüşmeler sürüyor. Arkadaşlarımızın hepsinin okey vermesi halinde bunu uygulamaya koyacağız ama ben bir hafta daha gelişmeleri izleyelim dedim. Kendi tesislerimiz olmadığı için maliyetlere katlanmak daha zor oluyor.”
Döviz kurlarındaki artışa bağlı olarak kağıt fiyatlarının artması gazeteleri zorlamayı sürdürüyor. Aydın’da 14 yıldır günlük olarak yayınlanan “Yaşanılası Bir Didim İçin Özgür Ses Gazetesi” kapanmamak adına çareyi haftada bir gün çıkma kararında buldu. Şimdiye kadar 3 bin 345 nüsha yayınlanan gazete, 3 Eylül tarihinde son kez günlük olarak okuyucuları ile buluştu. Gazete kararını son sayısında duyurdu.
Evrensel’e açıklamada bulunan gazetenin sahibi Mustafa Öge, baskı masraflarının yakın zamanda iki kat attığını belirterek “Dolayısıyla altından kalkılmaz bir hale geldi. Kendimizi koruyabilmek ayakta kalabilmek için bu kararı aldık. Aynı sayıda çalışanla devam ediyoruz. Kendi yeteneklerimiz noktasında ek işler yaparak ayakta kalmaya çalışacağız. SEKA satılıp arazisi peşkeş çekildi. Yanlış politikalar sonucunda kendi kağıdımızı üreten bir ülke iken tamamen dışa bağımlı hale geldik. Bugün biz kağıt konusunda yaşadığımız sorunu çiftçi saman konusunda yaşıyor. Kendi özümüze dönmemiz gerekiyor. Devletin kendi olanakları var. Cumhuriyet dönemindeki Atatürk’ün başlattığı kendi ürünlerimizi kendimiz üretmemiz gerekir. Bugün gazeteler düşer, yarın çiftçi düşer, memur düşer. Olan ülkeye oluyor” dedi.
‘Bir ay bile sonrası çok geç'
Aydın Gazeteciler Cemiyeti ise artan maliyetler ilgili ildeki günlük çıkan gazetelerle bir araya gelerek çözüm önerileri belirledi. Önerileri içeren 14 maddelik bildiri ileri ki günlerde kamuoyuyla paylaşılacak ve hükümetten adım atması istenecek. Cemiyet Başkanı Semra Şener ise ortalama bir gazetenin günlük maliyetinin 6 bin ila 10 bin lira arasında arttığının bilgisini vererek şunları söyledi “Dolardan önce de gazeteler çok zor durumda idi. O zaman da acil bir çözüme ihtiyaç vardı. Dolardaki artış ekstra maliyetler getirdi. Zaten ayakta durmakta zorlanan gazetelerin kımıldayacak alanları kalmadı. Acil önlemlerin bir an önce hayata geçirilmesini istiyoruz. Bir ay sonra bile çok geç. Toplantılarımız ildeki bütün medya kuruluşları ile devam edecek, ardından çözüm önerilerimizin hayata geçmesinin yollarını arayacağız. Yaklaşık bir yıldır yerel gazeteler pazar günleri çıkmıyor. Biz bu önlemleri alarak bugünlere geldik ama artık bu da çözüm değil. Durum çok daha vahim”