Kapalıçarşı' ya 'altın vuruş'

Kapalıçarşı kuyumcuları yükselen altın fiyatları nedeniyle birer birer kepenk indiriyorDünyanın en eski ve en büyük kapalıalışveriş mekânı olarak bilinen 548 yıllık Kapalıçarşı'yı da krizvurdu. Altın fiyatlarındaki artış yüzünden altına endeksli kira ödeyenkuyumcular birer birer kepenk indirirken, zengin turistin azalmasınedeniyle halı ve tekstil satan dükkân ciroları da yüzde 50'leri bulanoranlarda düştü. Kapanan kuyumcu sayısının 60'ı bulduğunu belirtenKapalıçarşı Esnafları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Fırat,2009'un çok kötü geçtiğini, 2010'dan ise umutlu olmadıklarını açıkladı.

4 bine yakın dükkânın bin 100'ünükuyumcu ve mücevheratçıların oluşturduğu Kapalıçarşı'nın parlak günleri1983'lerde altın ithalatının serbest bırakılmasının ardından başladı.Serbest döviz ve altın borsasının merkezi haline gelen Kapalıçarşı,adeta bir finans merkezi kimliği kazandı. Ancak yıllar içinde İstanbulAltın Borsası'nın kurulmasının ardından altındaki etkinliğini,uygulanan döviz politikalarıyla da dövizdeki etkinliğini yitirenKapalıçarşı'ya altına endeksli belirlenen kiralar miras kaldı. Sonyıllarda rekorlar kıran altın fiyatları 60'a yakın kuyumcu dükkânınınkapanmasına neden olurken, küresel kriz ise turizmden geçinen diğeresnafı zora soktu.

"Önceden 4 bin dolara halı alanturist, şimdilerde 200 dolarlık kilimlerle evine dönüyor. 200-300dolara çini tabak satın alanlar ise 20 dolarlık tişörtlere bakar oldu.Kriz sonrası gelen turistler alıcı değil gezici" sözleri Kapalıçarşı'daesnafın neredeyse ortak görüşü.

Kapalıçarşı'nın yönetimini üstlenenKapalıçarşı Esnafları Derneği Başkanı Dr. Hasan Fırat, çarşıda bulunandükkânların cirolarının yüzde 50'ye varan oranlarda daraldığınısöylüyor. Kirasını altınla ödeyen bazı işyerlerinin kapanmasının yanısıra faaliyet değişikliklerinin arttığını da vurgulayan Fırat, "Altınfiyatlarındaki yükseliş de kirasını altınla ödeyenleri köşeyesıkıştırdı. Çarşı içindeki sadece bir ana caddede yer alan 135kuyumcunun 20'si işyerini kapattı, yerine tekstil, turistik eşya gibidükkânlar açılıyor" diyor.

 

Krizin ayak seslerini hissettikleriandan itibaren esnaf olarak çeşitli işbirlikleri ve tanıtımlarla önlemalmaya çalıştıklarını vurgulayan Fırat, şunları söylüyor: "TürkiyeSeyahat Acentaları Birliği ile geçen yıl bir işbirliği yaptık, öncedenbir gemiden turist alırken, bunu dört gemiye çıkardık. Yine Kuşadasıgibi kıyılarda dört gün konaklama yapanlar, bunu bir güne indirdi, birgününü de buraya ayırdı. Bunun dışında Kültür Bakanlığı'ndan ödenekçıkararak belgesel filmler çektik ve bunu 30'a yakın ülkedeyayınlattık. Bu tür çalışmalarla Kapalıçarşı'ya gelen turist sayısındaönemli artış kaydettik ama tüketimdeki daralmanın önüne geçemedik. 2009kötüydü ama esnaf olarak 2010'dan da umutlu değiliz. Kiracılardükkânlarını boşaltmaya devam edebilir."

Kapalıçarşı esnafının çoğunluğunuoluşturan kuyumcular ise talepte daralmanın yanında altınfiyatlarındaki artıştan dolayı köşeye sıkıştıklarını ifade ediyor.Kuyumcular, "Altınla kira ödemek Kapalıçarşı'da bir gelenektir.Fiyatların artmasıyla kira ödemelerinde zorlanmaya başladık.Dayanamayan esnaf kapatıp gidiyor. Müşteriler ise üç bilezik ya daçeyrek altın yerine bir adet almaya başladı" diye konuşuyor.

Kapalıçarşı'daki GüneyliMücevher'in kurucusu Corç Vert ise son dönemde alıcı değil gezicituristlerle muhatap olduklarını söylüyor ve "Tezgâhtaki 40 euro'luk birparçaya bile 'düşüneceğim' diyen turist varsa, alım güçleri yokdemektir" diyor.

Kapalıçarşı'da 25 yıldır halıcılıkişi yapan Mehmet Ekşi ise satışların düşmesiyle dükkânını turistikeşyaya dönüştürmüş. Halının turistlere pahalı gelmeye başladığınadikkat çeken Ekşi, "Geçen yıl zarar edince ürünleri depoya kaldırıpaltı ay önce turistik eşyaya döndüm. Esnaf olarak turistlerinharcayabileceği paraya uygun seçenekler sunmak zorunda kalıyoruz. Bunarağmen satışların iyi gittiği söylenemez" diyor.

Katar Prensi'nden ABD'li televizyonsunucusu Oprah Winfrey'e kadar çok sayıda ünlüye çini eşya satan İznikOrient'in sahibi Aziz Akpınar da aynı görüşleri savunuyor ve "Taleptedaralmayla kârlılık yarı yarıya düştü. Rekabeti fiyat kırarak sağlamayaçalışıyoruz" diyor.