Karıncalar, sosyal mesafeyi koruma konusunda insanlardan daha iyi olabilir mi?
Salgınla mücadelede doğa bize çok iyi ipuçları verebilir. Örneğin, doğanın esas epidemiyologları bahçe karıncaları birçok konuda salgından en iyi nasıl kurtulabileceğimizi öğretebilir.
Tüm hayvanlar bir tür sosyal yelpazede var olur. Bir tarafta yalnız yaşayan hayvanlar (ayılar mesela sadece üremek için buluşur) diğer tarafta ise topluluk halinde yaşayan hayvanlar var (firavun fareleri yakın kolonilerde yaşar ve birbirlerinin yavrularını büyütür).
Ancak sosyal sahnenin şampiyonları kesinlikle böceklerdir. Karıncalar, arılar, termitler ve eşekarıları "tam sosyal" hayvanlar olarak adlandırılır.
Birbirlerine o kadar bağımlıdırlar ki tek başlarına yaşayamazlar. Birlikte inşa ederler, birlikte yaşarlar ve yeni doğanları yetiştirmek, tehditlerle mücadele etmek için de işbirliği yaparlar. Gerekirse toplumun selameti için kendilerini feda ederler.
Ne kadar sosyal varlıklar olursanız, yardım etmek için de birbirinize o kadar güvenebilirsiniz. Ama aynı zamanda bunun bazı riskleri de var.
Mesela hastalık riski. Bu durumda arkadaşlarınızdan enfeksiyon kapma ve onları başkalarına da bulaştırma olasılığınız çok daha yükselir.
Peki pandemileri nasıl atlatıyorlar?
Bristol Üniversitesi'ndeki bilim insanları, bu süper sosyal böceklerin hastalık riskini nasıl azalttığını bulmak için karınca kolonileri üzerinde çalışma yürüttüler. Ortaya çıkan cevaplar ise gerçekten büyüleyici.
Birincisi, bu hayvanlar kusursuz bir hijyene sahipler. Yuvaya girdiklerinde mantar sporu gibi tehditleri kontrol etmek için birbirlerini temizlerler. El dezenfektanı yok ama onun yerine mikropları tamamen yok etmek için ağızlarından formik asit püskürtürler.
İkincisi, herkes üzerine düşen sorumluluğu yerine getirir. Eğer bir karınca hastalandıysa üzerindeki sorumluluğu bilir ve kendisini yuvadan ayırır. Ya da daha güncel bir tabirle, kendilerini izole ederler.
Ne yazık ki, karıncalar için enfeksiyon neredeyse her zaman ölümcüldür. Karıncalar için kendilerini izole etmek koloni için yapabilecekleri en büyük fedakarlıktır.
Sosyal mesafeyi korurlar
Son olaraksa enfeksiyonun varlığı anlaşılması durumunda enfekte olmayan karıncalar bile yuvadan uzaklaşır. Yiyecek aramak için daha fazla zaman harcarlar.
Diğerlerine hastalık bulaştırmak ya da kendilerine bulaşmasını önlemek için yuvada daha az zaman geçirirler. Başka bir deyişle de önleyici sosyal mesafeyi kullanırlar.
Birbirlerini düşündükleri için sahip oldukları sosyalliğe ara veren karıncalar, pandemide kendimizi ve çevremizi korumak için bize de güzel tavsiyeler sunuyor.