Hatay’ın Yayladağı sınır kapısına üç kilometre mesafede, Suriye sınırlarındaki Kesab kasabasından Vakıflı’ya göç ettirilen Ermeni sığınmacılar, “Bu savaşı ve katliamı yapanlar Türkiye sınırlarından silahlarıyla tanklarıyla füzeleriyle ellerini sallaya sallaya, sınırlarımızda nöbet tutan askerlerin gözleri önünde Kesab’ a girdiler” dedi.
İsimlerinin açıklanmasını istemeyen sığınmacılar, İnsan Hakları Derneği Hatay Şubesi yetkililerinin “Sizlere nasıl yardımcı oluruz -nasıl destek oluruz” sorusuna ise, “Bizi bir an önce memleketimize evlerimize dağlarımıza gönderin. Çocuklarımıza akrabalarımıza hayvanlarımıza bahçe ve topraklarımıza kavuşalım ve öleceksek orada ölelim. Biz ancak kendi topraklarımızda mutlu oluruz” yanıtını verdi.
İnsan Hakları Derneği Hatay Şubesi yetkilileri, Suriye sınırlarındaki Kesab kasabasından Vakıflı’ya göç ettirilen Ermeni sığınmacılarla görüştü.
İnsan Hakları Derneği Hatay Şubesi’nin gözlem raporunun tam metni şöyle:
Suriye’ye açılan kapılardan birisi olan Hatay –Yayladağı ilçesinin Suriye sınırındaki köylerinde yaşayan vatandaşlarla ve Suriye Ermenilerinin yoğun olarak yaşadığı Kesab’ten göç ettirilen Ermeni sığınmacılarla ilgili bilgilerin gelmesi üzerine 06.04.2014 günü İHD MYK üyesi Av Hatice Can İHD Hatay Şubesi Başkanı Mithat Can ve İHD Hatay Şubesi yönetim kurulu üyesi David Çağan’ın katılımı oluşturulan heyet olarak yaptığımız görüşmeler sonucu hazırlanan rapordur.
Yerel seçimin yaklaştığı günlerde AKP hükümetinin Suriye’ye yönelik savaş politikaları, savaş nedeni olması bakımından (provokasyon yapıp savaş çıkarmak ) konulu tapelerin yayınlanması , Başbakanın seçim sonrası yaptığı balkon konuşmasında “ Suriye ile 3 yıldır savaş halindeyiz “şeklindeki beyanlarını dehşet içinde izledik.
İlimizin Yayladağı ilçesi Suriye sınırında, giriş kapısında yoğun askeri hareketlilik başladığına tanık olunması o bölgelere yönelik askeri sevkiyatların yapılması ve sıklıkla çatışma haberlerinin gelmesi dikkatlerimizin daha da artmasına neden olmuştur. Kişisel olarak ,İnsan Hakları aktivisti olarak , insan haklarından barıştan yana savaşlara karşı bir anlayışımız gereğince yapılan bu askeri harekatlar bizleri ürkütüyor ve endişelendiriyordu.
Savaşa karşı her barış yanlısı ve her hümanistin bu askeri harekatların ve hareketliliğin sonucunda ne yapılacağını ve ne anlama geldiğini öğrenmek, bilmek ve kamuoyunu bilgilendirmeyi görev saymalıdır.
Bizler İnsan hakları derneği Hatay şubesi olarak incelememizi yaparken nesnel ve gerçekçi olarak gördüklerimizi dinlediklerimizi sınır köylerinde yaşayan köylülerden ve Suriye-Kesab ‘dan göç ettirilen sığınmacı yaşlı Ermenilerden öğrendiklerimizi raporumuza yansıttık.
İsimlerinin açıklanmasını istemeyen Yayladağ sınır köylerinde yaşayanların anlatımları:
- “Yerel seçimlerden 10 - 11 gün önce Yayladağı Suriye sınırında askeri sevkiyat ve mühimmat yığını yapılmaya başlandı. Bu yığıntılar daha çok GÖZLEKÇİLER. ÇANDIR, EĞERCİ VE KIYI GÖREN köylerinin yakın yerlerine yapıldı. Giriş ve çıkışlar askeri kontroller altına alındı. Hatta köylerimizin boşaltılması gündeme geldi hepimiz tedirgin olduk ancak sonradan vazgeçildi ve köylerimiz boşaltılmadı.
- İlk çatışma 21.03.2014 tarihinde sabah 05.45‘ta başladı. Bu çatışmalar Yayladağı Çandır köyüne 3 km uzakta konumlanmış Suriye sınır karakoluna bu karakolun bulunduğu tepe olarak nokta 45 olarak anılan ve bu stratejik tepe İdlib Laskiye ve Kesab ‘ı kontrol edebilen bir yerdir. Bu saldırılardan sonra El Kaide bayrağı asıldı.
- Çatışma yapan ve ateş açan radikal İslamcı savaş timleri gece yarısı saat 01 sularından itibaren Yayladağı Çandır köyünden 13 araçla Suriye sınırına doğru gittiler. İlk saldırı ateşini gerçekleştiren grubun bu olduğu sabah 05.40 civarında köylülerce net olarak tespit edilebildi.
- İlk giden gruba ek olarak önceki gruba yardım etmek üzere saat 08.00 civarına doğru 5 araçlık bir konvoyla ellerinde silah, telsiz ve telefonlarla yola çıkan grubu sınırda nöbet tutan askerler durdurdu. Ancak 10 dakikalık bir telefon görüşmesinden sonra yol açıldı. Eli silahlı bu gruplar Suriye sınırına girdiler bundan sonra çatışma büyüdü. Silah top ve füze sesleri yaklaşık 5 saat sürdü. Bu süreler içerisinde Allah-u ekber sesleri yanında insan çığlıkları bağrışmaları ve acı acı hayvan bağırtılarını çok net bir şekilde işitiyorduk .
- “Şu anda Tarihi geçmişi doğa güzelliği ve coğrafi özelliği Kesab ve Kesab’ta yaşayan Ermeni ve Alevi halklar yok artık. İşgalciler var. Sakallı silahlı savaşçılar var. Kesab savaş işgali altında. Bundan sonra Yayladağı ve Samandağ köylerinde top seslerinden ve füzelerden uykular kaçıyor. Korku ve endişe hakim. Hatta bu top atışlarından bir tanesi Yayladağı’ na camiye biri de Samandağ da meydan köyünün boş bir arazisine düştü. Yayladağı’ na düşen top mermisi büyük hasarlara yol açtı. Ancak top mermisini muhalifler attığı için sansasyon yaratıp tepki çekmedi. “
-“ Şu anda Kesab’ ta kan kurşun ve barut kokusu var. İnsan cesetleri var.. vahşet var.. bir de sık sık Allah-u ekber sesleri ezan sesleri ve katillerin sevinç naraları var."
- “Bu savaşı ve katliamı yapanlar Türkiye sınırlarından silahlarıyla tanklarıyla füzeleriyle ellerini sallaya sallaya, sınırlarımızda nöbet tutan askerlerin gözleri önünde Kesab’ a girdiler."
- “Bu katil çetelere Yayladağı ilçe merkezinden Köşem Restaurant tan günde 1500 kişilik yemek veriliyor. Yaralılar JVE-86 Suriye plakalı ve T.C plakalı ambulanslarla sağlık ocaklarına ve hastanelere taşınıyorlar. Şu sıra Kesab’ ta evler bomboş tamamen işgalcilerin kontrolü altında bulunmaktadır. İşgalciler bulundukları noktalardan ABD’ nin vermiş olduğu GRAND füzelerini komşu yerleşim yerlerine atmaktadırlar. Bu Grand füzeleri son derece tehlikeli hatta 50 km ye kadar etki yapmaktadır."
-“Kesab’a ve nokta 45 tepesine yapılan bu saldırılar son derece stratejik saldırılardır. Ürdün Halep ve diğer yerlerde bulunan karşı askeri güçlerin bu tarafa doğru gelmelerini sağlayıp oralarda ki muhalif güçleri rahatlatmaya yöneliktir. Ayrıca bu stratejik mevkiler ele geçirilince civarda bulunan 10 a yakın Alevi yerleşim birimini yerle bir etmektir."
Samandağ Vakıflı köyüne getirildiği basında çıkan 2 yaşlı Ermeni sığınmacı kadın ile görüşmek amacı ile Samandağ vakıflı köyüne geldiğimizde kilisesinin bahçesinde aynı gün 06.04.2014 tarihinde 19 yaşlı Ermeni Sığınmacının getirildiklerini öğrendik . 19 Ermeni yaşlı sığınmacı ile görüşmelerimizde “evlerinin insanlık dışı ve hoyratça tahrip edildiğini zorla göç ettirildiklerini ve 15 gün süre ile kaldıkları kamptan getirildiklerini anlattılar “ Kamptan bizi alırken sizi Laskiye’ ye çocuklarınızın yanına alacağız dediler bir baktık ki Samandağ’ dayız. “
Sığınmacı Ermenilerden yaşlı bir amcanın Türkçe olarak anlatımı :
- “21-22 Mart günü koyunlarımızı dağda otlatıyorduk. Olaylardan habersizdik. Evimize geldik. Ev açık, avradım, kızım, bacım evde yok. Bağırdım sakallı insanlar geldi. Benimle Arapça ve Türkçe konuştular. Korkma dediler. Onları emin yerlere verdik. Sen burada kal. Yemek getirdiler, kola verdiler. Ben ve diğer kalan yaşlılar silah seslerinden korkuyoruz ve uyuyamıyoruz. Gece sakallı adamlar geldiler bizi götürdüler. Çok kişilerin olduğu yere ve HARA dedikler yere getirdiler. bizleri evlerimizden çıkaran evlerimizi talan eden çeteler Çeçen, Dağıstanlı, Libyalı Somalili Sudanlı her renkten sakallı pantolon üzerine entari (kamis) giymiş insanlardı. . Konuştukları diller Arapça ,Türkçe ve İngilizceydi . Bizlere kötü davranmadılar. Gece örtünmek için battaniye de verdiler. Ancak bölgede yaşayan Aleviler bizim kadar şanslı değillerdi. Onları kesiyorlar öldürüyorlar
-Bizimle Türkçe konuşan Anahit Aholanyan,amcası ile birlikte Yılın 6 ayını Halepte 6 ayını da Kesabta geçirdiklerini söyledi , Ancak Bu yıl Halepteyken Muhalifler evimizi basarak 5 gün boyunca evimizi çatışma alanı olarak kullandılar . Halep'in güvenli olmaması sebebiyle kış aylarında da Kesab'ta geçirmek için gelmiştik 15 gün önce evlerimiz basıldı "Bizi götürmeyin, vurun, öldürün" dedik ama"biz sizi öldürmeyeceğiz, Laskiyeye götüreceğiz dediler...
“ Sizlere nasıl yardımcı oluruz -nasıl destek oluruz diye sorduğumuzda :
-“Bizi bir an önce memleketimize evlerimize dağlarımıza gönderin. Çocuklarımıza akrabalarımıza hayvanlarımıza bahçe ve topraklarımıza kavuşalım ve öleceksek orada ölelim. Biz ancak kendi topraklarımızda mutlu oluruz” diye yanıtladılar.
Ermeni Kilisesi Cemaat Başkanı Cem Çapar ve vakıflı köyü muhtarı Berç Karton “21 kişi ve hepsi yaşlı. Onları Vakıflı köyünde misafir ediyoruz. Dileğimiz evlerine, bahçelerine, akrabalarına, yuvalarına, çocuklarına bir an önce dönmeleridir. Burada aç-açıkta değiller, sahip çıkıyoruz. Ancak evlerinden, yurtlarından zorla koparılmışlar. Ülkelerinde savaş devam ederken burada nasıl rahat, nasıl huzurlu, nasıl mutlu olabilirler” diyerek açıklamasını bitirdi ve teşekkür etti. Bu iletilerini dünya kamuoyuna duyurmamızı istediler.
Ermeni sığınmacıların yaşadıkları travmanın halen etkisinde olduklarını gözlemledik. Halen Korku, endişe, panik içindeydiler. Son derece üzgün ve adeta şaşkınlardı. Kimisi konuşmuyor kimisi yemek yemek istemiyor kimisi resim çektirmek istemiyor kimisi de traş olmak istemiyordu.
Vakıflı halkı da son derece kaygılı ama onlara yardımcı olma telaşı içindeydiler. Olayın en kısa zamanda çözülerek bir an önce ve esenlikle Kesab’ta yaşamlarına devam etmelerinin sağlanmasını istiyorlar.
İHD MYK üyesi Av Hatice Can İHD Hatay Şubesi Başkanı Mithat Can
İHD Hatay Şubesi yönetim kurulu üyesi David Çağan