Kılıç Ali Paşa Camisi’nin sökülen tombak alemleri çalındı mı, ‘depo’ya mı kaldırıldı?
İstanbul Tophane’de 2010’da restorasyonuna başlanan tarihi Kılıç Ali Paşa Camisi Külliyesi’nde bulunan 15 tombak (altın kaplama) alemin yerine mermer alemlerin takıldığı ortaya çıktı.
İstanbul Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğü’ne göre alemler depoya kaldırılmış olabilir. Ancak yetkililer alemlerin hangi depoda olduğunu bilmiyor. Bakır, tunç ve pirinçten yapılan alemler, tombaklama denilen metotla civa kullanılarak altınla kaplanıyor. Ancak bu metot ustaların zehirlenmesine yol açtığı için artık uygulanmıyor. Bu yüzden tombaklar, tekrar yapılması mümkün olmayan kıymetli eserler.
Antikacılar, tombak alemlerin tanesinin 150 bin lirada liradan başlayan fiyatlarla alıcı bulduğunu söylüyor.
1580 yılında Mimar Sinan tarafından Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa adına yapılan 434 yıllık tarihi Kılıç Ali Paşa Camisi’nin restorasyonuna İstanbul’un Avrupa Kültür Başkenti olduğu 2010’da Başbakanlık İstanbul Vakıflar Bölge Müdürlüğü ve İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı tarafından başlandı.
Restorasyonda caminin kubbe süslemeleri değiştirilmişti
Deniz üzerine kurulan ilk cami olma özelliğini taşıyan Kılıç Ali Paşa Camisi’nin restorasyonunun sürdüğü sırada, 12 Şubat 2011’de elektrik kontağından çıktığı iddia edilen bir yangın da meydana geldi. Yangında kubbe ve mihrap zarar görürken, restorasyonun 2011 sonunda bitmesinin ardından kubbe süslemeleri tamamen değiştirildi.
Restorasyon sonrasında camide değişenler kubbe süslemeleriyle sınırlı kalmadı. Caminin yan kubbelerindeki 12 alem ile avlu kapısındaki 2 ve şadırvanda bulunan tombak (altın kaplama) alem de yerini mermer alemlere bıraktı.
‘Depodadır ama hangisi bilmiyoruz’
Söz konusu değişikliği İstanbul Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğü’ne sorduk. Kılıç Ali Paşa Camisi’ndeki tombak alemlerin söküldüğünü doğrulayan yetkililer, alemlerin akıbetini sorduğumuzda “bir depoya kaldırılmıştır” yanıtını verdi. İstanbul Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğü yetkililerinin “Alemler hangi depoya kaldırıldı?” sorusuna verdiği cevap ise “Bilmiyoruz” oldu.
Tombak alemler makette duruyor
Öte yandan cami avlusunda yer alan maket yapıda, alemlerin mermer değil tombak olduğu görülüyor.
Zanaatkarını öldüren zanaat
Bakır, tunç ve pirinçten yapılan alemler tombaklama denilen metodla civa kullanılarak altınla kaplanıyor. Ancak bu metot ustaların zehirlenmesine yol açtığı için artık uygulanmıyor. Bu yüzden tombaklar, tekrar yapılması mümkün olmayan kıymetli eserler. Antikacılar, tombak alemlerin tanesinin 150 bin lirada liradan başlayan fiyatlarla alıcı bulduğunu söylüyor.
Kanun ‘alemi taşımak suç’ diyor
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 9. maddesine göre taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarında her çeşit inşai ve fiziksel müdahalede bulunmak veya bunların kullanım alanlarını değiştirmek yasak. Buna göre alemler taşınmaz kültür varlığı çerçevesinde ele alınıyor ve taşınması suç sayılıyor.