'Kira geliri nasıl beyan edilecek?'

Şükrü Kızılot

(Hürriyet, 3 Mart 2012)

Kira geliri olanların, içinde bulunduğumuz mart ayının 25. günü akşamına kadar, bu gelirlerini beyan etmeleri gerekiyor.

Kira gelirleri ile ilgili bazı ince noktalar var.

Kendisi de kiracı olanla

Sahibi bulunduğu konutu kiraya veren bir kişi, kendisi de başka bir evde kira ile oturuyor olabilir. Bu durumda olanlara sağlanan “özel bir avantaj” var. ÖRNEK: İsmet Bey, sahibi olduğu evi aylık 1.200 TL ile kiraya vermiş. Kendisi de bir başka evde aylık 1.500 TL kira ödemektedir. Bu durumda; 1- İsmet Bey, kira gelirlerini vergi dairesine beyan etmek zorunda. 2- Kira gelirini beyan ederken, ödediği kirayı, aldığı kiradan düşüp, hiç vergi ödemeyebilir. 3- Ödediği kirayı, aldığı kiradan düşmek isteyenlerin “gerçek gider” yöntemini seçmeleri gerekiyor. 4- Daha önce, konut kira gelirini beyan edenler, “götürü gider” yöntemini seçmişlerse, iki yıl süre ile bu yöntemden vazgeçemezler (GVK Md.74/10 ve 74/11-3).

Evi yeni almış olanlar

Kiraya verdikleri evi yeni almış olanlar; Satın aldıkları yıldan itibaren 5 yıl süre ile satın alma bedelinin yüzde 5’ini, o evden aldıkları kira gelirinden düşüp, hiç vergi ödemeyebilirler (GVK Md.74/4). ÖRNEK: Cemil Bey, 2011 yılında 500 bin TL’ye aldığı evi 1 Mart’ta aylık 2.000 TL’ye kiraya vermiştir. Bu durumda; 1- Cemil Bey, kira gelirlerini beyan etmek zorunda. 2- Beyan ettiği kira gelirinden (örneğin 20 bin TL’den) evi satın aldığı bedelin yüzde 5’ini (25 bin TL’yi) “gerçek gider” yöntemini seçmek suretiyle düşebilecek. 3- Sonuçta; (20 bin TL) - (25 bin TL) = - 5 bin TL yani Cemil Bey beyanname verecek ama beyan edeceği bir kira geliri yok. Gelir Vergisi de ödenmeyecek. Bunun için Cemil Bey’in gerçek gider yöntemini seçmesi gerekiyor.  

Kredi ile gayrimenkul alanlar

Kiraya verdikleri evi ya da işyerini, banka kredisi kullanmak suretiyle alanlar, beyan edecekleri kira gelirinden, ödedikleri faizi düşebilirler (GVK Md.74/4). ÖRNEK: Ayla Teyze, kiraya verdiği evden, 2011 yılında 30 bin TL kira geliri elde etmiştir. Bu ev için almış olduğu “konut kredisi” nedeniyle de 2011 yılında 34 bin TL faiz ödemiştir. Bu durumda, Ayla Teyze “gerçek gider” yöntemini seçmek suretiyle, 30 bin TL kira gelirini beyan edecek. Bu kira gelirinden de, bankaya ödediği 34 bin TL faizi düşecek. Sonuçta, Ayla Teyze hiç vergi ödemeyecek.

İşyeri kiracısı stopajı yatırmazsa ne olur?

Mal sahibi açısından hiçbir şey olmaz!.. Nedenine gelince, kiracının yüzde 20 stopajı vergi dairesine beyan etmemesi ya da ödememesi yönünden, mal sahibinin hiçbir sorumluluğu yok. Mal sahibi, beyanname verdiğinde, yüzde 20 stopajı (vergi dairesine yatırılmamış olsa dahi) hesaplanan gelir vergisinden mahsup edebilecek. Ancak, “vergi iadesi” talebinde, stopajın ödenmiş olması koşulu aranıyor (GVK Genel Tebliği No:252).  

Hem konut hem de işyeri kira geliri olanlar

Konut kira gelirleri; 2011’de 2.800, 2012’de de 3.000 TL’yi İşyeri kira gelirleri de; 2011’de 23 bin, 2012’de 25 bin TL’yi aştığında beyan edilecek. Hem konut hem de işyeri kira geliri olanlar, konut kira gelirinin istisnayı aşan kısmı ile işyeri kira toplamı, 2011’de 23 bin TL’yi, 2012 yılında da 25 bin TL’yi aştığında beyan edecekler.