Kiralık işçiye kıdem tazminatı yok!
Kamuoyunda "kiralık işçi" olarak adlandırılan özel istihdam büroları aracılığıyla "geçici iş ilişkisi" kurulmasına ilişkin yasa, çalışma yaşamına önemli değişiklikler getirecek. Kiralık işçi düzenlemesiyle yılın belli dönemlerinde işçi alınabileceği için kıdem tazminatı alınması çok zor. Çünkü işçiler en fazla 8 ay çalışabilecek. Oysa kıdem hakkı için en az 1 yıl gerekiyor.
İşveren 12 ay işçi çalıştırmak yerine, yılın belli dönemlerinde kiralık işçi çalıştırabilecek. Kıdem tazminatına hak kazanabilmeleri için, bağlı bulundukları asıl işveren olan özel istihdam bürosu tarafından kesintisiz olarak farklı işyerlerinde yıl boyunca istihdam edilmeleri gerekecek. "Özel istihdam büroları aracılığıyla geçici iş ilişkisi" olarak adlandırılan düzenleme, ilk defa 2003 yılında, 4857 sayılı İş Kanunu çıkartılırken gündeme geldi. Kanun henüz taslak halinde iken bu konu "Mesleki Faaliyet Olarak Ödünç İş İlişkisi" başlığıyla düzenlendi. Ancak sendikaların karşı çıkması üzerine o dönem bu düzenlemeden vazgeçildi. 2009 yılında çıkarılan bir torba kanuna konulan madde o dönem veto edilmişti.
6 ay geçmeden yeni kiralık işçi yasak
Geçici işçiler ise bir işyerinde 4'er aylık dönemler halinde çalışabilecekler. Bu süre en fazla 8 aya kadar uzatılabilecek. Aynı işyerindeki çalışma süresi hiçbir şekilde 12 aya ulaşamayacağı için, geçici işçiyi kiralayan işverenin kıdem tazminatı ödeme sorumluluğu olmayacak.
Kiralık işçi çalıştıran işveren, söz konusu sürelerin sonunda aynı iş için 6 ay geçmedikçe yeniden kiralık işçi çalıştıramayacak. Yılın 6 aylık döneminde üretim faaliyetleri yoğun olan bir işveren, bu dönemde işçi kiralayıp, üretimin az olduğu yılın geri kalanında daha az işçi çalıştırabilecek.
“Zorlayıcı nedenler” iyi denetlenmeli
Yasaya göre geçici işçi, analık ve doğum ile askerlik nedeniyle çalışamayan işçiler işe dönünceye kadar; mevsimlik tarım işlerinde ve ev hizmetlerinde süresiz olarak çalıştırılabilecek. "Üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması" hali ile işletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin "öngörülemeyen şekilde" artması durumunda geçici işçi çalıştırılabilecek.
Üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenler ile kapasitenin öngörülemeyen şekilde artması ifadesiyle neyin kastedildiğinin, yönetmelikle iyi tanımlanması gerekiyor. Amacı aşan şekilde geçici işçi çalıştırılıp çalıştırılmadığını denetleme konusunda Çalışma Bakanlığı'na önemli görev düşüyor.