Kırmızı ette gümrük vergilerinin indirilmesi üreticileri nasıl etkileyecek?
Ekonomi Bakanlığı’nın canlı hayvan ve kırmızı ette gümrük vergilerini indirmesi her kesimi farklı etkileyecek. Vatandaşın daha ucuza et yemesinin yolu açılacak ancak kalıcı çözüm için yerli üreticinin küstürülmemesi ve yerli üretimin devamının sağlanması gerektiği belirtildi.
Hürriyet gazetesinden Hacer Boyacıoğlu'nun haberine göre, canlı hayvan ve karkas et ithalatında özel sektöre ithalat izni veren düzenleme, tartışmaları da beraberinde getirdi. Kararın büyükbaş hayvan sahibi köylülere, genel olarak fiyatları düşüreceği için, olumsuz yansıyacağı belirtiliyor. Kırmızı et üreticileri de ithalatın sektörlerini bitireceği uyarısında bulunurken, hayvan ticareti yapan ve ithal hayvanları pazarlayacak aracı firmalar bu sürecin kazananı olacak. Kasaplar, uygulamanın kendilerine yönelik etkilerini görmek için önce işleyişi görmek gerektiğini ifade ediyor. İthalat kararı, tüketicilere ise, daha ucuza et tüketme imkanı sağlayacak.
Önceki gün Resmi Gazete’de yayımlanan kararla canlı hayvan ithalatındaki gümrük vergisi oranları yüzde 26’ya, karkas ette de yüzde 40’a indirildi. Ekonomi Bakanlığı, kararın enflasyon artışına önemli katkı sağlayan ekmek, kırmızı et, beyaz et ve yumurta fiyatlarına doğrudan ya da dolaylı etki yapan ürünlerin fiyatlarını düzenlemek için alındığını açıkladı. Böylece arz açığı olan dönemlerde iç piyasa fiyatlarının belirli bir düzeyin üzerine çıkması halinde ithalat yapılacağı belirtilen açıklamada, gerektiğinde gümrük vergisi oranlarında tekrar günceleme yapılabileceği de belirtildi.
"Üreticiyi bitirir"
Türkiye’de et fiyatlarının yüksek olmasının temel nedeni olarak, hayvan varlığının azlığı gösteriliyor. Besicilerin 4 bin 500 ila 5 bin 500 liraya aldığı hayvanlar 5-6 aylık bir bakım sonrasında, celeplere ve sonrasında da kasaplara satılıyor. Başlangıç aşamasındaki yüksek fiyat, üreticilere de etin pahalı ulaşmasına neden oluyor. Ancak alınan kararın hayvan azlığı sorununu sadece geçici olarak ortadan kaldıracağı, yerli üreticiyi üretime küstürdüğü için orta vadede daha da fiyatları artıracağı uyarısında bulunuluyor. Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği Başkanı Bülent Tunç da, kararın sektöre olumsuz yansımaları olacağını söyledi. Bunun daha önce yaşanmış örnekleri olduğunu söyleyen Tunç, “Kararla 4 dolara canlı hayvanı, 3 dolara karkas eti getirmek mümkün olacak. Vergileriyle birlikte 4.5 dolar maliyeti olacak. Bununla hayvan sahibi besici de, yerli üreticiler de baş edemez” dedi. En büyük riskin üreticilerin üretimden vazgeçmesi olduğunu söyleyen Tunç şöyle devam etti:
"Aracı kazanır"
“Daha önce et fiyatları 17-18 liraya geldiğinde, fiyatların yüksek olduğunu söyleyip ithalat kararı almışlardı. Şu anda Et ve Süt Kurumu’nun sattığı kıymanın kilosu bile 28.75 lira. Kuşbaşı ise 31 lira. Demek ki hiçbir etkisi olmamış, tam tersine hayvancı sayısını azalttığı için hayvan üretimini azalttığı için fiyatları artırmış. Şimdi de aynı şey olacak, ne üreticiler ne celepler kazanacak. Sadece ithalat izni alabilen birkaç aracı firma kazanacak. Geri kalan tüm kesimler kaybedecek."
"Fiyat biraz düşer"
Türkiye Kasaplar Federasyonu Başkanı Fazlı Yalçındağ, ithal etin fiyata olumlu yansıyacağını söyledi. Ancak bunun kalıcı olmayacağını belirten Yalçındağ, “Et ve Süt Kurumu da, geçen hafta kasaplara et satışını durdurdu. Bu yeni ithalat kararıyla gelecek etlerden ne kadarı kasaplardaki ürüne yansır, bakacağız” dedi. Kurumsal olarak et tüketen yemek firmalarının, sucuk-salam üreticilerinin ithal etten yararlanacağını kaydeden Yalçındağ, “Bu da ete talebi düşürür ve fiyat bir miktar iner. Ama kalıcı olur mu, önceki örneklere bakın. Sorun sistematik” dedi.
Kime nasıl yansıyacak?
Hayvan sahibi köylü ve üretici: Yerli üreticinin daha düşük fiyatlarla gelen ithal hayvanlar ve karkas etle mücadele etme şansının olmayacağı belirtiliyor. Bunun için dışarıdan gelen hayvanlarla kurulan çiftlikler dışında yerli üreticiler için zorlu bir dönem olacak.
Aracı-celep: Türkiye’de üretilen hayvanların alım satımını yapan celeplerin de süreçten negatif etkileneceği ifade ediliyor. İthalata aracılık eden firma ve isimlerin ise, süreci kendileri için bir fırsata çevirebileceği kaydediliyor.
Kasap: Kasaplar etin maliyeti belli bir süre için düşeceği için, kendilerinin de daha düşük fiyattan et satacağını belirtiyor.
Tüketici: Tüketici daha düşük fiyattan et tüketebilecek. Ancak bu sürecin ne kadar devam edeceğine ilişkin tartışmalar bulunuyor.