Kış mevsimi mutsuz ediyor

Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Okan Çalıyurt, kapalı ve yağışlı havaların bireyleri psikolojik olarak olumsuz yönde etkilediğini söyledi. Çalıyurt, yaptığı açıklamada, insanların zaman zaman kapalı, bulutlu, yağmurlu ve bunaltıcı havalarda isteksiz, enerjisi azalmış, morali olumsuz etkilenmiş, içe dönük ve karamsar bir tablo çizdiğini hatırlattı. Açık, pırıl pırıl ve bol güneşli bir havanın ise insanları pozitif etkilediğini ve enerji artışı, moralde yükselme, canlılık ve dışa dönük davranışların ortaya çıkmasını sağladığını ifade eden Çalıyurt, hava durumunun bu etkisinin, öğrenilmiş bir davranış olmasının yanında tamamen biyolojik bazı gerçeklerin de rol oynadığını belirtti. Bu olayın temelinde güneş ışığının insan duygu durumda yer alan bazı kimyasal maddelerin düzeylerini etkilemesinin önemli yer tuttuğunu belirten Çalıyurt, şöyle devam etti: "Özellikle depresyonun biyokimyasal sebepleri arasında kabul edilen serotonin adlı madde güneş ışığı veya parlak ışıklar ile aktive olmaktadır. Tam tersine kapalı veya bulutlu günler ise serotonin düzeyini azaltmaktadır. Gün ışığı veya parlak ışıkların diğer önemli bir özelliği de beynimizde hipotalamus adlı bölgede yer alan vücut saatini düzenlemesidir. Bu biyolojik saat uyku ve uyanıklık döngüsü ile duygu durum ve enerji düzeylerini kontrol etmektedir. Karanlık günler veya kapalı havaların bu nedenle biyolojik saat üzerinden de olumsuz etkileri ortaya çıkmaktadır. Bu etkinin en tipik örneği ise kuzey ülkelerinde günlerin oldukça kısaldığı ve karanlık geçen sürenin uzadığı kış dönemlerinde, adına kış depresyonu (mevsimsel afektif bozukluk) denilen bir depresyon türünün ortaya çıktığı bilimsel olarak gösterilmiştir." Kadınlara etkisi Doç. Dr. Okan Çalıyurt, biyolojik saatin kadınlarda âdet döngüsünün organizasyonunda görev aldığını belirterek, gün ışığı veya karanlık döngüsünün biyolojik saat üzerine olan etkileri nedeniyle karanlık-aydınlık döngüsünün bozulmasının kadınlardaki aylık ritimleri de etkileyebildiğini vurguladı. Bu bozuklukların duygu durum sorunları veya ağrı yakınmaları gibi şikâyetlerle ortaya çıktığını anlatan Çalıyurt, şöyle dedi: "Havaların kapalı olması ve güneş ışıklarından yeterli ölçüde yararlanamama hem doğrudan etkileri ile ve hem de biyolojik saat üzerine olan etkileri ile birlikte uyku ve uyanıklık döngüsünü etkilemekte ve çoğunlukla bu döngüyü bozabilmektedir." Çalıyurt, kışın güneş etkilerinden yeterli bir şekilde yararlanamama, kapalı ve yağışlı havaların olumsuz etkilerinden en az ölçüde etkilenmek için, gün içinde güneşin ortaya çıktığı saatlerde olabildiğince fazla dışarıda bulunmanın faydalı olacağını bildirdi. Okan Çalıyurt, "Uyku düzenini korumak, her gün aynı saatte yatıp her gün aynı saatte kalkmak ve spor yapmak da, kapalı havanın olumsuz etkilerini atlatabilmek için faydalı olacaktır" dedi. (AA)