Gündem Çocuk Derneği, Türkiye genelinde, Kobanê’ye IŞİD saldırılarına karşı düzenlenen protesto eylemlerinde, çok sayıda çocuğun ağır hak ihlallerine maruz kaldığını açıkladı. Gündem Çocuk Derneği'nin açıklamasına göre, 6 Ekim gecesi başlayan olaylarda 24 saat içerisinde en az 4 çocuk yaşamını kaybetti, 10 çocuk ağır yaralandı ve en az 110 çocuk da gözaltına alındı. Gündem Çocuk Derneği yazılı bir açıklamayla protestolarda çocuklarla ilgili tabloyu açıkladı. “Devletlerin; Türkiye’nin de taraf olduğu BM Çocuk Hakları Sözleşmesi başta olmak üzere pek çok uluslararası sözleşme ve belgeye göre çocukların haklarını ihlal etmeme, onlara saygı gösterme ve onları üçüncü kişilerden koruma yükümlülüğü bulunmaktadır” denildi.
Çocuklar 25 ilde şiddete uğradı
Çocukların 6-7 Ekim günü maruz kaldıkları hak ihlallerine ilişkin hazırlanan bilgi notu şöyle: Kobanê’deki IŞİD saldırısını protesto etmek amacıyla 6 Ekim 2014 gecesinden bu yana Türkiye’nin pek çok yerinde (Diyarbakır, Batman, Mardin, Hakkari, Siirt, Şırnak, Urfa, Muş, Mersin, Adana, Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa, Eskişehir, Antep, Van, Antakya, Samsun, Çanakkale, Hopa, Denizli, Kocaeli, Antalya, Çorum) yaşanan protesto eylemlerinde çocuklar; kolluk kuvvetlerinin (asker ve polis) şiddet kullanımı ve keyfi uygulamaları başta olmak üzere pek çok hak ihlaline maruz kalmıştır.
Gündem Çocuk, İnsan Hakları Derneği (İHD) şubelerinden ve illerdeki baroların çocuk hakları komisyonu üyesi avukatlardan, görüşme yapılan tanıkların verdikleri bilgiler ile medyada çıkan haberlerden edinilen bilgelerle ilgili şu değerlendirmelerde bulundu:
'Devlet şiddeti tırmandırdı'
- Devletin; oturma eylemi ve destek çadırı gibi barışçıl ve pasif eylemlere bile yoğun şiddet uygulayarak şiddetin tırmanmasına yol açtığı,
- Çocukların protesto eylemlerine katıldığı,
- Eylemler sırasında kolluk güçlerinin çocukların yüksek yararı ilkesini göz ardı ederek kullandığı biber gazı ve tazyikli su kullanıma maruz kaldığı,
- Kolluğun kullandığı biber gazı sebebiyle çocukların ölümle ve ağır yaralanmayla sonuçlanan yaşam hakkı ihlaline maruz kaldığı,
- Çocukların zaman zaman kolluk güçlerinin kasti şiddet tutumlarıyla karşı karşıya kaldıkları (Örneğin bir tanığın verdiği biliye göre; 7 Ekim 2014 gündüz saatlerinde Diyarbakır’da çocukları kovalayan bir akrebin, çocukların bir siteye girmesinin ardından site kapısını kırarak çocukları kovalamaya devam ettiği bildirildi)
- Protesto eylemlerine katılanlara polis dışında da bazı gruplar tarafından çeşitli silahlarla saldırıldığı, bu saldırılardan çocukların da ölüm ve ağır yaralanmayla sonuçlanan yaşam hakkı ihlaline uğradığı,
'Gözaltına alınanlarda kaba dayak ve kötü muamele var'
- Çocukların yakalanma ve gözaltı süresinde kaba dayak, darp ve kötü muameleye maruz kaldığı bildirilmiştir.
- Bir diğer önemli not da; Terörle Mücadele Kanunu ve 2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununa aykırı davranmaktan yakalanan ve gözaltına alınan çocukların sayısına ve yaşadıklarına ilişkin bilgilerin sınırlı olduğudur.
Avukatlar, çocuklara ulaşamadı
Bilgi toplandığı sırada çocukların gözaltı süresinin henüz dolmamış olması ve sokağa çıkma yasağı sebebiyle avukatların henüz bütün çocuklara ulaşamamış olduğudur. Bu nedenle gözaltı sayısı ve bu süreçte yaşanan işkence ve kötü muamele bilgisi en az olarak düşünülmelidir.
-Yaralanmaların belirtilen sayıların dışında çok daha fazla olduğu ancak yaralananların sağlık kuruluşlarına gitmekten çekindikleri için sayının eksik olduğu,
-Olaylar sebebiyle 6 ilde sokağa çıkma yasağı ilan edilirken okulların da kapatıldığı,
'Bazı medya kuruluşları çocukların kimliklerini deşifre etti'
- Bazı basın kuruluşları ve sosyal medya kullanıcıları olaylara ilişkin bilgi aktarımında bulunurken çocukların kimlik bilgilerini açık ettiği, eylem fotoğrafları yayınlarken çocukların kişisel bilgilerini koruma konusunda duyarsız davrandığı,
- Olaylara doğrudan katılmayan çocukların ise erişebildikleri basın ve internet aracılığıyla olaylara tanık olduğu tespit edilmiştir.
'Kobanê protestolarında hak ihlallerine uğrayan çocuklar'
Sinan Toprak: Mardin'in Dargeçit ilçesinde Hüda-Par tarafından silahla açılan ateş sonucunda yaşamını kaybetti.
Yusuf Çelik: Siirt’in Kurtalan ilçesinde polisin ateş açması sonucunda yaşamını kaybetti.
Davut Nas: Siirt'te polisin ateş açması sonucunda hayatını kaybetti.
Hüseyin Dakak: Diyarbakır’da Hüda-Par’la göstericiler arasında çıkan silahlı çatışma sırasından yaşamını kaybetti.