Komisyon'un Cezaevi Raporu: Antalya'daki dayak iddiaları inandırıcı
Hülya Karabağlı / ANKARA
TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu’nda kabul edilen Antalya’daki ceza infaz kurumlarına ilişkin raporda, mahkûmlarca dile getirilen dayak iddialarının inandırıcı bulunduğu ifade edildi.
Cezaevlerindeki yoğunluğun insan hakkı ihlali olduğu görüşü dile getirilen raporda, bir mahkûmun “Akşamları verilen yemekler kokuyor. Mesela tavuklara civcivlere yem olarak sunulabilecek bulgur pilavını bize yemek diye veriyorlar” sözlerine yer verildi.
Antalya’daki cezaevleri Komisyon’dan geçer not alamadı. Komisyon, “Antalya E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda insan onurunu zedeleyici bir hal almıştır. Bu ceza infaz kurumunun koğuşlarındaki aşırı kalabalık tuvalet ve banyo ihtiyaçlarının dahi giderilmesini zorlaştırıcı düzeydedir. Bu nedenle Antalya E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’ndaki şartların acilen iyileştirilmesi gerekmektedir” dedi. Raporun sonuç bölümü şöyle:
‘Kalabalık tek başına insan hakkı ihlali’
“Antalya ilindeki ceza infaz kurumlarının fiziki şartları kıyaslandığında çarpıcı bir orantısızlık gözlenmiştir. Bu çerçevede Alanya L Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nun fiziki şartları bazı istisnalar dışında olumlu bulunurken, Antalya E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nun şartları son derece olumsuz bulunmuştur. Bu farklılığın cezaların infazında adaletsizlik yarattığı düşünülmektedir.
Antalya E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’ndaki kalabalıklaşmanın tek başına insan hakkı ihlalini netice verici bir boyuta ulaştığı değerlendirilmektedir. Bu konuda acilen önlem alınmalıdır.
‘Engelli bireyler düşünülmeli’
Ceza infaz kurumlarının inşasında engelli bireyler de düşünülmelidir. Mevcut kurumlar açısından engelli mahpusların yaşamlarını kolaylaştırıcı ve engelli ziyaretçilerin gözetildiği mimari değişiklikler hayata geçirilmelidir.
Mahpusların mevzuat değişikliği ve haklarına ilişkin bilgilendirilmeleri önem arz etmektedir. Bu ihtiyaca cevap verecek sürekli güncellenen ‘mahpus el kitabına’ ihtiyaç bulunmaktadır.
Antalya Ceza İnfaz Kurumu ve Tutukevleri İzleme Kurulu raporlarında işaret edildiği üzere, Antalya E Tipi Ceza İnfaz Kurumu’nda spor faaliyeti için ayrılmış açık veya kapalı bir mekân bulunmamaktadır. Bu eksiklik ıslah çalışmalarını olumsuz etkileyecek önemli bir sorundur.
‘Antalya E Tipi’nde ‘dayak’ iddiaları inandırıcı’
Antalya L Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu haricindeki diğer iki ceza infaz kurumunda mahpuslar fiziki şiddet gördüklerini belirtmiştir. Özellikle Antalya E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda yoğun bir şekilde dile getirilen ‘dayak’ iddiaları Komisyonumuzca inandırıcı bulunmuştur. Bu iddiaların adli ve idari açıdan kapsamlı bir şekilde soruşturulması gerektiği değerlendirilmektedir.
Dilekçelerin takibine imkân tanıyacak sorgu numarasının verilmemesi ortak bir şikâyet konusu olmuştur. Dilekçe hakkının Anayasa tarafından güvenceye alındığı hatırlanarak, bu hakkın korunmasına ilişkin tedbirlerin alınması gerekmektedir.
‘Hasta mahpuslara sağlık hizmeti yetersiz’
Antalya ilinde hasta mahpuslara yeterli sağlık hizmetinin sunulamadığı tespit edilmiştir. Aşırı kalabalıklaşma sağlık alanında yaşanan hak ihlallerinin temel sebebidir. Ceza infaz kurumlarında, kurum doktorlarının istihdamının ve kurumların sağlık teçhizatı yönüyle kapasitelerinin artırılmasının sorunu hafifleteceği düşünülmektedir.
Hastaneye sevk sürecindeki ayları aşan gecikmelerde Jandarma personeli yetersizliğinin payı bulunmaktadır. Antalya Valiliği’nin bu sorunu ivedilikle çözmesi beklenmektedir.
Çocuk mahpusların yetişkin ceza infaz kurumlarının bir bölümünde barındırılması yerine, çocuklar için inşa edilmiş ceza infaz kurumlarında barındırılması gerektiği düşünülmektedir.
Alanya L Tipi Açık/Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’na gelen ziyaretçilerin, dışarıda yazın güneşin kışın yağmurun altında beklemek zorunda kaldığı öğrenilmiştir. Bu sorunun giderilmesi gerekmektedir.
Alanya L Tipi Açık/Kapalı Ceza İnfaz Kurumu idaresinin, özellikle mahpusların iş yurtlarındaki istihdamının artırılması yönündeki gayretlerinden memnuniyet duyulmuştur.
Psiko-sosyal servisinde çalışan uzmanların sayıca artırılması ve karar alma sürecine etkin bir şekilde dâhil edilmeleri ıslah çalışmalarını olumlu etkileyecektir.
Ceza infaz kurumu personelinin dini inanışlarının gereği olan ve Antalya’nın mevsim şartlarına uygun kıyafet giyme talebinin karşılanması gerektiği düşünülmektedir. Ayrıca personelin özlük haklarındaki iyileştirmenin nitelikli personel istihdamını artıracağı değerlendirilmektedir.”