Kore Zirvesi: Kim Jong-un - Moon Jae-in görüşmesinden ne bekleniyor?

Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, Cuma günü iki ülke sınırında Güney Kore Cumhurbaşkanı Moon Jae-in ile bir araya gelecek.

Kuzey Kore ve Güney Kore liderleri, 1950-1953 Kore savaşının sona ermesinden beri sadece 3 kez bir araya geldi.

2011 yılında babasının ölümünün ardından Kuzey Kore liderliğini üstlenen Kim için ise bu bir ilk olacak.

Kore savaşının ardından bir barış anlaşması bugüne dek imzalanmadığı için, iki ülke teknik olarak halen savaşta. Bu zirve ise, savaşın resmi olarak son bulmasının önünü açabilir.

10 yıldan uzun bir süre sonra iki ülke liderinin buluşması anlamına gelecek bu zirve aynı zamanda ABD Başkanı Donald Trump ile Kim arasında Haziran ayında yapılması planlanan görüşme için de bir temel oluşturacak.

Kim ve Moon, iki komşu arasındaki sınırda yer alan askerden arındırılmış bölgede görüşecek.

Moon, Kim'i önce sınırda karşılayacak.

Güney Kore şeref kıtası iki lidere askerden arındırılmış bölgedeki Panmunjom köyünde bulunan Barış Evi'ne kadar eşlik edecek.

Moon ve Kim arasındaki resmi görüşmeler Barış Evi'nde yerel saatle 10.30'da (TSİ 12.30) başlayacak.

İki lider ilk oturumdan sonra öğle yemeği için ayrılacak, Kuzey Kore delegasyonu sınırın kuzey tarafında geçecek.

Öğle saatlerinde düzenlenmesi planlanan törende, Moon ve Kim barışın ve refahın sembolü olarak iki ülkeden getirilecek olan su ve toprakla çam ağacı dikecek.

Daha sonra yeniden görüşmelere geçilecek. Görüşmelerin ardındansa bir anlaşma imzalanarak, ortak açıklama yapılması bekleniyor.

Dünyanın gözü bu zirvede olacak ve zirvenin gidişatı Trump ile Kim arasındaki görüşmeye de büyük etki edecek.

Bu zirvede, 2007'den beri iki ülke liderleri ilk kez bir araya gelecek.

Kim, geçen ay Çin'e yaptığı kısa ziyaretin ardından ikinci kez bir ülkenin lideriyle buluşacak. Çin Devlet Başkanı Şi Jinping ile görüşmesi gizlilik içinde gerçekleşmişti ve görüşme ancak bittikten sonra kamuoyuna duyurulmuştu.

Kuzey ve Güney Kore liderleri arasındaki görüşme ise televizyondan canlı yayınlanacak.

Asan Enstitüsü Politika Çalışmaları Müdürü James Kim, "Bu onun sosyeteye tanıtılma partisi" diyor. "Kim Jong-un daha önce bu tür bir toplantıya katılmadı."

Güney Kore ise son 10 yıldır ilk kez Kuzey Kore ile yakın diyalog içerisinde olmak isteyen bir hükümetle yönetiliyor.

Kim'in babası Kim Jong-il de 2000 ve 2007 yıllarında Güney Kore liderleriyle bir araya gelmişti.

Ancak bu toplantıların ne derece başarıya ulaştığı soru işareti.

İki ülke arasında işbirliğini başlatmayı amaçlayan ve ekonomik anlamda büyük öneme sahip Kaesong Endüstri Parkı kuruldu. Toplantılar, iki ülke arasında bölünmüş olan ailelerin birleşmesine de yardımcı oldu.

Ancak Kuzey Kore'nin nükleer faaliyetleri, Güney Kore'deki uzlaşma yanlısı olmayan hükümetlerin de başa gelmesiyle birleşince, barış çabaları zayıfladı. Kimilerine göre Kuzey Kore daha da izole oldu.

James Kim, Güney Kore'nin ülkeye yönelik yaptığı mali yardımların nükleer kapasitenin güçlendirilmesinde kullanıldığını düşünenler olduğunu da söylüyor.

Kuzey Kore lideri Kim, nükleer ve füze programlarının caydırıcılık oluşturacak ve ülkesine pazarlık gücü verecek seviyeye ulaştığını düşünüyor.

Kim, bu yılın başında zeytin dalı uzatarak Güney Kore'de Şubat ayında yapılan Kış Olimpiyatları'na ülkeyi temsilen kardeşi Kim Yo Jong'u göndermişti. Bu katılım, bir dizi toplantının ve Kim ile Trump arasında planlanan görüşmenin de yolunu açtı.

Artan düşmanlık ve tehditlere rağmen, Güney Kore 10 yıl sonra ilk kez Pyongyang'ı masaya döndürmeyi başardı.

Cumhurbaşkanı Roh Moo-hyun için danışmanlık yaptığı dönemde Moon, iki ülke arasındaki toplantılarda rol oynamıştı ve Kuzey Kore ile yakın bir işbirliğini desteklediği sır değil.

Moon, bu zirvenin iki ülke arasında kalıcı bir barış anlaşmasının yolunu açmasını umuyor.

Kuzey ile ilişkileri düzenleyen Birleşme Bakanlığı, daha yakın ekonomik ve sosyal ilişkilerin yanı sıra, nükleer silahlardan arınmayı ve askeri açıdan gerilimin azalmasını hedef olarak belirlemiş durumda. Bu, Kaesong Endüstri Parkı'nın yeniden açılmasını gündeme getirebilir.

Kaesong, Güney'in Kuzey'e işçilerin ücretlerini alarak nükleer programını desteklemek için kullandığı suçlamasını yöneltmesinin ardından 2016 yılında kapanmıştı.

Moon da, nükleer silahlardan arınma konusunda ilerleme sağlanırsa, Kuzey Koreli işçilerin Güney Koreli şirketlerce çalıştırıldığı bu kompleksin yeniden açılabileceğini söylüyor.

Kuzey Kore'nin hedefleri ise net değil. Pek çok analist, Birleşmiş Milletler ve ABD'nin getirdiği yaptırımlar nedeniyle Kim'in görüşmelere katıldığını söylüyor.

James Kim, "Kuzey Kore, Güney Kore ile irtibata girmesini, Washington'ın gelip yaptırımlar konusunu konuşmak için tek yol olarak görüyor" diyor.

Kuzey Kore basını, görüşmeye katılma kararının yaptırımlardan değil "ülkenin kendine güveninden" kaynaklandığını belirtiyor.

Yaptırımaların hafifletilmesi talebine işaret eden başka sinyaller de var.

Kuzey Kore'nin, Kim ile Trump arasındaki görüşme öncesi nükleer testlerini ve kıtalararası balistik füze denemelerini durduracağı açıklanmıştı.

Avustralya merkezli düşünce kuruluşu Lowy Enstitüsü'nden Euan Graham, Kim'in Moon ile görüşmesinin ABD ile masaya oturabilmesi için "ödemesi gereken bedel" olduğunu söylüyor. Trump ile görüşmesinin Kim'i yurt içinde de güçlendireceğini kaydediyor.

Çoğu kişi bu zirveyi iki Kore'nin birleşmesi ve Pyongyang'ın nükleer silahlardan arındırılması için bir başlangıç olarak görüyor.

Washington merkezli Amerikan Üniversitesi'nden Profesör Ji-Young Lee, bu zirveyi takiben anlaşmalar yapılmasını bekliyor.

James Kim ise bu zirvenin başarısının iki liderin "kimyalarının uyuşup uyuşmamasına bağlı olduğunu" söylüyor.

"Bence bu toplantı iki lider için de çok iyi olacak. Ancak nükleer silahlardan arınmaya gider mi, pek emin değilim."