Krediyle koyun aldılar, zarar ettiler, borç ödemek için gurbete gittiler
Kars'ın Mescitli Köyü sakinleri, 4 yıl önce krediyle koyun alınca başlarına gelmeyen kalmadı. Tanesini 700 liraya aldıkları koyunların fiyatı 300 liraya kadar düştü. Bu da yetmedi bir bölümü köye dadanan kurtlar tarafından telef edildi, bir bölümü de hastalıktan öldü derken köylülerin ellerinde tek bir koyun dahi kalmadı. Şimdi köylülerin büyük bölümü gurbette çalışarak, borçlarını kapatmaya çalışıyor.
Kars'ta Kırsal Kalkınma Kooperatifi aracılığı ile 2011'de 50 üye, 2 yılı ödemesiz 5 yıl geri ödemeli her biri 700 liraya kişi başına 10 ile 50 arasında değişen koyun aldı. Ancak aldıkları koyunların fiyatı yarı yarıya düşünce, borç ödemek içi köylüler gurbete gitti. Muhtar Halis Asko, kooperatif üyelerinin her biri 700 liraya alınan koyunları geri ödemek için hayvanları 300'er liradan sattığını, bu yüzden de kredili koyun alanların zararı kapatmak için gurbette çalışmaya gittiğini bildirdi.
Bedir Altunok’un DHA’da yer alan haberine göre, ilçeye 12 kilometre uzaklıktaki 30 hane, 250 nüfuslu Mescitli Köyü'nde 300 büyükbaş, 400 küçükbaş, 150 de kaz bulunuyor. 2 bin 500 dönüm ekili araziye sahip köyde 2005 yılında Mescitli Akçakale kırsal kalkınma Kooperatifi kuruldu. Başkanlığını Ersoy Alişan'ın yaptığı kooperatif aracılığıyla 2011 yılında 50 üye, 2 yıl ödemesiz, 5 yıl geri ödemeli tanesi 700 TL'ye birer koyun, 2'şer de koç aldı.
2011 yılında koyun piyasası da bu fiyatlarda iken samanın tonu da 1000 TL'ye satılıyordu. Piyasanın böyle gideceğini umut eden Mescitli ve komşu köy olan Akçakale'den 50 üye borçlanma usulüyle koyunları alıp ahırlarına yerleştirdiler.
Köyde yaşanan sevinç ve umut fazla sürmedi. Aradan bir yıl geçtikten sonra 2012 yılında koyun piyasası düşmeye saman ve yem fiyatları da ucuzlamaya başladı. Her geçen yıl fiyatları koyunun tanesini 300-400 TL, samanın tonu ise 400 TL'ye kadar düşüştü. Aradaki farkı tamamen zarar ettiği için zor duruma düşen köylüler borcun ödenmeye başlanacağı 2017 yılı yaklaşınca telaşa girdi. Koyunların bazıları hastalıktan, bazıları ahırlara kurt girmesi sonucu telef oldu. Bazıları da ihtiyaçların giderilmesi için satıldı. Şimdi ise elinde tek bir koyunu bile kalmayan köylüler çare olarak gurbeti seçti. Borçlu üyelerden birçoğu köyden göç ederek büyük kentlerde iş bulup çalışmaya başladı. Aileler çoluk çocuklarıyla değişik işlerde çalışıp para biriktirirken bu paralarla borçlarını nasıl ödeyeceklerinin de hesabını yapıyor.
40 bin TL borçlandı
Mescitli köyünde kredili koyun alanlardan en çok olumsuz etkilenen ise Hacer Aydın (52) oldu. 6 çocuk annesi Hacer Aydın da oğlu ile birlikte 100 koyun ve 4 koç alarak 100 bin TL borçlandı. Bunun yanında da saman, ot ve yem ihtiyaçları için de yaklaşık 40 bin TL borçlandı. Toplamda yaklaşık 140 bin TL borçları bulunan Aydın Ailesi de çareyi gurbete çıkmakta buldu. Nişanlı oğlunu bile bu borçlardan dolayı evlendiremediğini belirten Hacer Aydın, nişanlı oğlunun da gurbete gittiğini köyde olan evli oğlu ile birlikte yaşadığını söyledi.
Aydın, "1 yıl önce ahıra kurt girdi ve koyunların 60'yı telef oldu. Birçoğu da yaralıydı ve onları da kasaba yok fiyata satmak zorunda kaldım. Hem koyunun ucuzlaması hem de koyunlarının telef olmasıyla ne yapacağımı şaşırıp kaldım. Şimdi tamamen çaresizim. Bu borçları nasıl öderiz bilmiyorum?" dedi.
Muhtar Halis Asko, kooperatif üyelerinin her biri 700 liraya alınan koyunları geri ödemek için hayvanları 300'er liradan sattığını, bu yüzden de kredili koyun alanların zararı kapatmak için gurbette çalışmaya gittiğini bildirdi. 50 üyenin tamamının kişi başı 50 koyun ve iki koç aldığını bunların beslenmesi için piyasadan borçla ot ve saman aldığını ifade eden Muhtar Asko, "Bir kişi en az 60 ila 70 bin lira arasında borçlandı. Kimi ahırını genişletti kimisi de yeni yaptı. Birçok masrafın içine girdi. Ama evdeki hesap çarşıya uymadı. Birçoğu hayvanını zararına satıp borcun bir kısmı ödedi geri kalan borcu ödemek için de gurbette çalışmaya gittiler" diye konuştu.