Krizi önlemenin maliyeti

Krize karşı alınan 36 önlemin, 2008-2010 dönemindeki toplam maliyeti 54 milyar 371 milyon lira olarak belirlendi. Kriz önlemlerinin yarısını da harcamayla ilgili tedbirler oluşturdu. Edinilen bilgiye göre, küresel finansal krizin Türkiye'yi de etkilemeye başlamasının ardından alınan önlemler, "gelir önlemleri, harcama önlemleri ve bütçe üzerinde doğrudan veya hemen etkisi olmayan mali önlemler" olarak nitelendirildi. Krize dönük olarak 20 gelir, 11 harcama, 6 adet de bütçe üzerinde doğrudan veya hemen etkisi olmayan mali önlem alındı. Varlık barışı, teşvik sistemi uygulamaları, özel tüketim vergisi (ÖTV), katma değer vergisi (KDV) ve harç indirimleri, Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu (KKDF) kesintisinin düşürülmesi gibi gelir önlemlerinin 2008-2010 dönemindeki mali yükü 14 milyar 22 milyon lira olarak belirlendi. Gelir önlemleriyle en büyük katkı SSK işveren payındaki 5 puanlık indirimle sağlandı. Söz konusu düzenlemenin maliyeti, 3 milyar 358 milyon lirası 2009 yılı, 3 milyar 959 milyon lirası da 2010 yılına ait olmak üzere, 7 milyar 317 milyon lira oldu. Katma değer vergisi, özel tüketim vergisi ve tapu harçlarındaki 3 aylık indirimin toplam maliyeti de 2 milyar 736 milyon lira olarak hesaplandı. 2,5 milyar liralık vergi indirimi Bunun 240 milyon lirasını hisse senedi kazançlarında yerli yatırımcılara uygulanan stopajın sıfıra düşürülmesi, 210 milyon lirasını internetteki ÖTV oranının yüzde 15'ten yüzde 5'e indirilmesi, 600 milyon lirasını motorlu taşıtlardan alınan ÖTV indirimi, 80 milyon lirasını beyaz eşyadaki ÖTV indirimi, 500 milyon lirasını 150 metre karenin üzerindeki konut satışlarındaki KDV indirimi, 200 milyon lirasını yeni işyeri satışlarındaki KDV indirimi, 200 milyon lirasını mobilyadaki KDV indirimi, 75 milyon lirasını bilgi teknoloji ürünlerindeki KDV indirimi, 150 milyon lirasını makine, teçhizat, ekipman alımlarındaki KDV indirimi, 481 milyon lirasını da tapu işlemlerindeki harç indirimi meydana getirdi. Harcama önlemleri de 27 milyar 576 milyon liralık bir yekün tuttu. Harcama önlemlerindeki en büyük kalemi ise 8 milyar 711 milyon lira ile GAP, diğer altyapı projeleri ve sulama sistemleri için hükümetin 2008-2012 dönemindeki ilave kaynak olarak 19,4 milyar lirayı kullanması oluştururken, ikinci en büyük kalemi de 6 milyar 109 milyon lira ile memur maaşlarında yapılan artışlar oluşturdu. Kısa çalışma ödeneğinin yüzde 50 artırılması ve süresinin de 3 aydan 6 aya yükseltilmesinin maliyeti 1 milyar 529 milyon lira, merkezi hükümetten mahalli idarelere yapılan transferler de 5 milyar 589 milyon liralık bir maliyet ortaya çıkardı. Bütçe üzerinde doğrudan veya hemen etkisi olmayan mali önlemlerin tahmini yükü ise 12 milyar 773 milyon lira olarak hesaplandı. Bunun 5,1 milyar lirası, ihracat reeskont kredileri limitinin 500 milyon dolardan 1 milyar dolara yükseltilmesiyle oluşurken, söz konusu düzenlemeyi 2 milyar 805 milyon lira ile Küçük ve Orta Ölçekli Sanayiyi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) tarafından ihracatçı küçük ve orta boy işletmelere (KOBİ) sıfır faizli kredi imkanı tanınması, 1,7 milyar lirasını da Hazine Garanti Limiti düzenlemesi, 1,5 milyar lirasını da TOBB ile Halk Bankası arasında yapılan anlaşma ile KOBİ'lere düşük faizli kredi kullandırılması sağladı.