Kur savaşları mı başlıyor?
Çin Merkez Bankası, yuanı ikinci kez devalüe etti. Çin'in resmi para birimi böylelikle, 2011 Ağustosu'ndan bu yana en düşük seviyesine geriledi. Merkez Bankası yetkilileri, serbest döviz kuru sisteminin hayata geçirilmesi yolunda önemli bir reformdan söz ediyorlar. Ancak uzmanlar, Çin ürünlerinin yurt dışında daha ucuz hale getirilmesi ve ihracatın canlanması amacıyla yuanın dış değerinin uzun dönemde düşük tutulacağından kuşkulu.
Çin yuanı piyasada diğer para birimleri gibi işlem görmüyor. Yuan sabit kurla Amerikan Dolarına endekslenmişti. Merkez Bankası, her iş gününde yuanın dolar karşısındaki değerini belirliyor. Merkez Bankası döviz işlemlerinde yuanın dolar paritesinin aşağı ve yukarı yönde yüzde 2'lik oranda oynamasına imkan tanıyor.
Yuanın devalüe edilmesi yatırımcıda kur savaşı başlayabileceği, bunun da küresel piyasaları etkileyeceği endişesi yaratıyor. Devalüasyonun ardından, Nikkei endeksi Tokyo borsasında yüzde 1,6 değer kaybıyla 20 bin 392 puana geriledi. Özellikle de çelik ve inşaat makineleri şirketlerinin hisseleri baskı altında. New York'ta petrol hisseleri de düşüşe geçti, zira dünyanın en büyük enerji tüketicilerinden Çin'in ekonomisin zayıfladığı görüşü hâkim.
Reuters ajansı bir Singapurlu analistin, “Yuanın değerinin düşürülmesinin kalıcı mı olacağı konusunda bir şey söylemek için henüz erken. Zira böyle olursa diğer merkez bankaları da kendilerini Çin örneğini izlemek zorunda hissedebilir. Bunun sonucu olarak devalüasyon yarışı başlayabilir” şeklindeki değerlendirmesine yer verdi.
Çin ihracatında sert bir gerileme meydana gelmişti. Çin'de ekonomik büyüme yüzde 7 ile son yıllarda olmadığı kadar düşük bir seviyede kaldı. Bir dizi ekonomik göstergenin beklenenden daha zayıf bir seyir izlemesinden sonra son olarak sanayi üretimi de beklenmedik bir şekilde düştü. Çin İstatistik Dairesi, temmuz ayında sanayi sektöründeki büyümenin yüzde 6,0 olduğunu duyurdu. Bir önceki ay bu oran yüzde 6,8'di.
Batı'dan tepkiler
Çin Merkez Bankasının tutumuna Batı'dan farklı tepkiler geldi. Çok sayıda gözlemci, Pekin'in devalüasyon yaparak ihracata dayalı ekonomik büyümeyi teşvik etmesini anlayışla karşılıyor. Ancak Amerikan yönetimi biraz tedirgin oldukları yönünde bir mesaj verdi. ABD Maliye Bakanlığı, Çin'in daha fazla piyasa odaklı bir kur politikasını terk etmesinin rahatsız edici olabileceği açıklaması yaptı.
Uluslararası Para Fonu (IMF) ise yuanın değerinin düşülmesinin 'memnuniyetle karşılandığını' açıkladı. Kurum, Çin Merkez Bankası'nın referans kurun belirlenmesinde piyasa hareketlerine daha fazla önem verilen yeni bir hesaplama yöntemi kullanılacağını duyurduğuna dikkat çekti.