Kurtarılıp prim öderse rekor vergi verecek

ABD'de devlet desteğiyle ayakta kalan sigorta şirketi American International Group'ta (AIG) çalışanlara ödenen primlerin yarattığı tepki üzerine, kurtarma paketinden yararlanan şirketlerde verilen primlere yüzde 90 vergi uygulaması getiren yasa, Temsilciler Meclisi'nde kabul edildi. Obama AIG’e baskıyı artırdıKongre'nin alt kanadı olan Temsilciler Meclisinde kabul edilen yasayla, kurtarma paketlerinden en az 5 milyar dolar yardım alan şirketlerde, aile geliri 250 bin doları aşan çalışanlara ödenen primlere yüzde 90 vergi uygulaması getiriliyor. Yasa, 93 oya karşılık 328 oyla kabul edildi. Yasaya 243 Demokrat Partili ve 85 Cumhuriyet Partili destek verirken, 6 Demokrat Partili ve 87 Cumhuriyet Partili karşı çıktı. Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, "Vergi mükellefleri için paramızı geri istiyoruz" dedi. ABD Başkanı Barack Obama da yaptığı açıklamada, Temsilciler Meclisindeki oylamanın, AIG'de ödenen primlere yönelik öfkeyi yansıttığını belirterek, "bu firmaların yöneticilerinin böyle primler almasına hoşgörülü olunmayacağı konusunda güçlü bir işaret olarak hizmet edecek nihai sonuç çıkmasını dört gözle bekliyorum" dedi. Yeni yasa, AIG'nin yanı sıra JPMorgan Chase, Bank of America, Citigroup, Goldman Sachs ve Morgan Stanley'de prim alanları da ilgilendiriyor. Bu arada, primlerin ödenmesini durdurmada başarısız olmakla eleştirilen Hazine Bakanı Timothy Geithner, CNN'e verdiği demeçte, prim ödemeleriyle ilgili gerçekleri 10 Martta öğrendiğini yineledi ve kısmen hatalı olduğunu kabul etti. Geithner, konuya vakıf olduktan sonra bu sorunu halletmek için her türlü yasal yolu bulmak için harekete geçtiklerini de söyledi. Öte yandan, eski AIG üst yöneticisi Hank Greenberg, kendi yöneticiliği döneminde, anahtar konumda çalışanları şirkette tutmak için uygulanan bir prim ödemesi (retention bonus) sistemi değil, performansa dayalı bir prim sistemi olduğunu belirtti. Greenberg, CBS televizyonunda "The Early Show" adlı programda yaptığı konuşmada, "Ben yöneticiyken hiçkimse ben dahil şirketle bu konuda anlaşma yapmadı. Bu işi yapamıyorsanız, orada olmayı hak etmiyorsunuz. Bizim performansa dayalı prim planımız vardı" dedi. Öte yandan Obama yönetiminin Afganistan-Pakistan özel temsilcisi Richard Holbrooke'un bir dönem AIG'in yönetim kurulunda görev yaptığı bildirildi. Beyaz Saray sözcüsü Tommy Vietor, yaptığı açıklamada, Holbrooke'un, AIG'nin anahtar konumundaki çalışanlara prim ödemesi kararından haberdar olmadığını, yetkililerin, bu yıl geçmişini kontrol ettiklerinde Holbrooke'un AIG'de çalıştığının farkında olduklarını söyledi. AIG yönetim kuruluna Şubat 2001'de giren Holbrooke, şirket çökmenin eşiğine gelmeden iki ay önce Temmuz 2008'de bu görevinden ayrıldı. AIG'nin Sermaye Piyasası Kurulu'na (SEC) verdiği finansal belgelere göre, AIG'de çalıştığı sürede Holbrooke 800 bin dolar nakit para ve şirket hisselerinden aldı. Şimdiye kadar üç seferde ABD hükümetinden 182 milyar dolar alan AIG'nin, geçen hafta Finansan Ürünler birimindeki görevli 400 kadar çalışanına 165 milyon dolar prim ödemesi yapması büyük tepki çekti. Geçen yıl AIG'nin başına getirilen Edward Liddy, şirket finansal olarak güç duruma düşmeden önce 2008 yılında yaptığı anlaşmalar gereği bu primleri ödemek zorunda kaldığını, ancak primleri alanlardan bazılarının, tamamını ya da bir kısmını geri verdiğini söylemişti. Prim ödemelerinin ortaya çıkmasından bu yana baskı altındaki Hazine Bakanı Geithner, 165 milyon dolar tutarındaki primlerin, hükümetin AIG'ye kurtarma paketi kapsamında vereceği 30 milyar dolardan düşürüleceğini ifade etmişti. ABD Başkanı Obama da, ödemelere tepki vermiş, AIG'nin üst düzey yöneticilerini "pervasızlık ve açgözlülükle" suçlamıştı. ABD'de Hazine'nin yüzde 79,9 hissesini elinde tuttuğu ve 130 ülkede 100 bin şirket ve kuruluşa sigorta hizmeti veren AIG, geçen yıl dördüncü çeyrekte 61,7 milyar dolar zarar ederek, ABD tarihinde bir çeyrekte en büyük zarar açıklayan şirket olmuştu.