Kuzey Kore lideri Kim Jong-un'un kardeşini öldüren VX sinir gazı nedir?

Malezya, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un'un üvey kardeşi Kim Jong-nam'ı öldüren gazın VX adında, 'kitle imha silahı' olan bir sinir gazı olduğunu açıkladı.

Berrak, bal rengi, yağlı yapıda olan kokusuz ve tatsız sıvının saptanması oldukça zor. VX sinir gazı, bilinen en zehirli kimyasal silahlardan biri ve sarin gazından çok daha kuvvetli. Gazın bir damlası kişiyi dakikalar içinde öldürebiliyor.

VX, 1993'te Kimyasal Silahlar Konvansiyonu (CWC) tarafından yasaklanmış, hükümetlerin gazı üretmesi veya depolaması engellenmişti.

Etkileri neler?

Gaz solunduğu, deriye veya göze temas ettiği takdirde sinir sistemine saldırıyor.

Yalnızca kimyasal bir silah olarak kullanılan gaz, sprey veya buhar olarak ya da su, yemek veya tarım ürünlerine bulaştırılarak kişiyi zehirlemekte kullanılabiliyor.

Zehirlenme belirtileri, böcek ilacından zehirlenmeye benziyor ve kişi gaza maruz kaldıktan hemen sonra tepkime gösteriyor.

Zehirlenen kişi öksürmeye başlıyor, sonra göğsü sıkışıyor, hırıltıyla soluyor ve nefesi kesiliyor. Görüşü bulanıklaşmaya başlayan kişi, yorgun hissetmeye ve baş ağrısı çekmeye devam ediyor.

Göz yaşarması, burun akması, karın ağrısı, ishal, bulantı ve kusma, kas seğirmesi veya kriz geçirme de belirtiler arasında.

Eğer kişinin maruz kaldığı doz yeterince fazlaysa, sinir sistemini yok ederek ölümcül olabiliyor.

VX kişinin kıyafetine bulaştığı taktirde, 30 dakika boyunca kıyafette kalıp buharlaştıktan sonra başkalarına etki edebiliyor.

VX daha önce kullanıldı mı?

Daha önce yalnızca Rusya ve ABD VX stoklarına sahip olduklarını itiraf etti, ancak başka ülkelerde de bulunduğu tahmin ediliyor.

Küresel güvenlik düşünce kuruluşu Stimson Merkezi'nde çalışan kimyasal silah uzmanı Cindy Vestergaard, Irak'ın 1980'lerde "kesinlikle VX ürettiğini" söylüyor.

1969 yılında, Japonya'nın Okinawa şehrindeki ABD askeri üssünde VX gazı sızınca 23 asker ve 1 sivil hastaneye kaldırılmıştı.

Vestergaard, bu olayın Japonya'da büyük tepki çekmesinden sonra ABD'nin "yurtdışında kimyasal stoğunun olduğunu kamuya açıklamak zorunda kaldığını" söylüyor.

Bu durumda eğer Kim Jong-nam'ın vakası aydınlanırsa, bu VX'in süikast için kullanıldığı ilk vaka olacak.

Kuzey Kore, Mısır ve Güney Sudan, Kimyasal Silahlar Konvansiyonu'nun anlaşmasını ne imzaladı, ne de onayladı.

Güney Kore'deki özel Kore Savunma Teşkilatı savunma analisti Lee-Il-Woo, AFP haber ajansına, "Kuzey Kore'nin büyük bir VX deposu olduğunu ve gazın ucuz bir şekilde üretilebileceğini" söylüyor.

Güney Kore'nin savunma bakanlığı 2014'te yayımlanan Defence White Paper belgesinde, Kuzey Kore'nin 1980'lerde kimyasal silah üretmeye başladığını ve 2500 ila 5000 ton depoladıklarını yazıyor.

Belgenin 2012 basımındaysa, Kuzey Kore'nin Chongjin ve Sinuiju da dahil olmak üzere 8 yerde kimyasal silah ürettiği yazıyor.