Mahfi Eğilmez*
1996 yılında Rusya, Çin, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan tarafından kurulan Şangay Paktı (Şangay Beşlisi de deniyordu), Özbekistan’ın da katılımıyla genişleyerek 2001 yılında Şangay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) adını aldı. Örgüt, siyasal, ekonomik ve askeri alanlarda karşılıklı işbirliğini geliştirmeyi amaçlıyor. 2015’de Hindistan ve Pakistan’ın başvurusu üzerine bu iki ülkeyle üyelik görüşmelerinin başlatılmasına karar verdiler. Hindistan ve Pakistan’ın 7 – 8 Haziran 2017’de Astana’da (Kazakistan) yapılacak örgüt toplantısında tam üye olarak kabul edilmeleri bekleniyor.
Bugün itibariyle Afganistan, Belarus, İran ve Moğolistan Gözlemci Ülke, Ermenistan, Azerbaycan, Kamboçya, Nepal, Sri Lanka ve Türkiye Diyalog Ortağı, Türkmenistan da Konuk Katılımcı statüsünde toplantılara katılıyor. Ayrıca Şangay İşbirliği Örgütü Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN), Bağımsız Ülkeler Topluluğu (CIS) ve İslami İşbirliği Örgütü ile de ilişkiler kurmuş bulunuyor.
Üye Ülke
|
GSYH (milyar USD)
|
Kişi Başına Gelir (USD)
|
Enflasyon (%)
|
İşsizlik (%)
|
Kamu Borcu / GSYH (%)
|
Cari Denge / GSYH (%)
|
Çin
|
11.181,5
|
8,141
|
1,6
|
4,1
|
42,9
|
3,0
|
Rusya
|
1.326,0
|
9.243
|
12,9
|
5,6
|
16,4
|
5,2
|
Azerbaycan
|
54,1
|
5.739
|
7,7
|
6,1
|
28,3
|
-0,4
|
Kazakistan
|
184,4
|
10.426
|
12,0
|
5,1
|
21,9
|
-2,4
|
Kırgızistan
|
6,7
|
1.113
|
3,4
|
7,5
|
66,0
|
-10,4
|
Tacikistan
|
7,8
|
923
|
5,1
|
-
|
34,1
|
-6,0
|
Özbekistan
|
65,5
|
2.115
|
8,4
|
-
|
10,8
|
0,1
|
2017
|
|
|
|
|
|
|
Hindistan
|
2.073,0
|
1.603,6
|
5,3
|
|
69,1
|
-1,1
|
Pakistan
|
271,1
|
1.427,6
|
3,2
|
5,9
|
63,6
|
-1,0
|
Ülke
|
Türkiye’nin İhracatı
|
Türkiye’nin İthalatı
|
Dışticaret Dengesi
|
Çin
|
2.414
|
24.874
|
-22.460
|
Rusya
|
3.588
|
20.421
|
-16.833
|
Azerbaycan
|
1.899
|
233
|
1.666
|
Kazakistan
|
750
|
1.110
|
-360
|
Kırgızistan
|
295
|
77
|
218
|
Tacikistan
|
163
|
204
|
-41
|
Özbekistan
|
489
|
712
|
-223
|
2017
|
|
|
|
Hindistan
|
650
|
5.614
|
-4.964
|
Pakistan
|
289
|
311
|
-22
|
Toplam
|
10.537
|
53.556
|
-43.019
|
|
Türkiye’nin ihracatı
|
Türkiye’nin ithalatı
|
Dışticaret Dengesi
|
Genel Toplam
|
143.839
|
207.234
|
-63.395
|
AB üyeleri
|
63.998
|
78.681
|
-14.683
|
ŞİÖ üyeleri (Hindistan ve Pakistan dâhil)
|
10.537
|
53.556
|
-43.019
|