Mahkeme "yeni evler Diyarbakır Sur'un dokusuna aykırı" diyen bilirkişi raporunu kabul etmedi

Diyarbakır Sur’da yapılan yeni evlerle ilgili olarak mahkemenin tayin ettiği bilirkişi, “Sur’un dokusuna aykırı” raporu verdi. Mahkeme raporu kabul etmeyerek yeni bir bilirkişi heyetinin tayin edilmesine karar verdi.

GazeteDuvar'dan Vecdi Erbay'ın haberine göre, Diyarbakır’ın tarihi Sur ilçesindeki 6 mahalle yıkıldı ve yerine yenileri yapılmaya başlandı ancak bu arada Koruma Amaçlı İmar Planı’nda (KAİP) defalarca değişiklik yapıldı. Revize öncesinde “yeni yapılacak yapıların sokak cephesinde bazalt taşı kullanılmalıdır” ibaresi yer alırken, 6 Mart 2018 tarihinde KAİP tarafından yapılan revizeyle birlikte  “Yeni yapımlarda bazalt taş kullanılarak avlu duvarı yapılabilir” ifadesi yer aldı. Yapılan değişiklikle beraber istenilirse 'bazalt taş kullanılarak avlu duvarı yapılmayabilir' anlamı da ortaya çıktı. 

Diyarbakır Mimarlar Odası konuyu yargıya taşıdı. Mimarlar Odası’na göre Sur evlerinin temel malzemesi bazalt taşıydı ve bunun korunması gerekiyordu. Mahkeme, yeni evlerin tarihi dokuya uygun yapılıp yapılmadığını belirlemek üzere bir bilirkişi heyetinin oluşturulmasına karar verdi.

"Komşuluk kavramını ortadan kaldırıyor"

Akademisyenlerin de içinde yer aldığı bilirkişi raporunu hazırlayıp mahkemeye sundu. Raporda, “Eski Diyarbakır evlerinin tüm yapısal tarihi, kültürel ve mimari özellikleri dikkate alındığında” denilerek şu tespitler sıralandı:

• Komşuluk kavramının ortadan kalkması.
• Tarihi doku içerisinde birbiri ile uyumlu olmayan iki farklı siluetin oluşması.
• Bölgede mevcut durumda yaşayan ve daha sonra yaşayacak olan halkın farklı sosyo-kültürel durumlarından ötürü yaşanabilecek sosyal sorunlar.
• Kentte binlerce yılın birikimi sonucu oluşan toplumsal hafızanın kaybolma ihtimali.
• Yeni yapılaşmada kullanılan malzemenin eski Diyarbakır evlerinde kullanılan malzeme ile uyumsuz oluşu.
• Mevcut durumda yumuşak geçişli (köşe noktaları), dar sokak dokusunun yerine yeni yapılaşmada dik geçişli, daha geniş sokak dokusunu alması.
• Rapor, “Bu nedenler ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Diyarbakır Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 14.2.2018 tarih ve 5453 sayılı kararının Diyarbakır ili, Merkez Sur ilçesi, Suriçi Kentsel Sit Alanı Koruma Amaçlı İmar Planı Uygulama Hükümleri'ne bağlı yapılacak değişikliklerin uygun olduğuna dair kararın, kentin tarihi , sosyal ve kültürel yapısına uygun olmadığı kanaatine varılmıştır” ifadeleri yer aldı.

"İyimseriz, süreci takip ediyoruz"

Mahkeme bilirkişinin raporunu kabul etmeyerek yeni bir bilirkişi heyetinin belirlenmesine karar verdi. Mimarlar Odası adına davayı açan Avukat Gülşen Özbek, “Mimarlar Odası adına Sur’da yıkımdan sonra yapılan evlerin Sur’un tarihi dokusuna, sosyal yapısına aykırı olduğu gerekçesiyle planının iptali için açtığımız davada bilirkişi raporu açıklandı. Ancak mahkeme raporu beğenmediğinden tekrar inceleme istedi. Mahkemenin yürütmeyi durdurma kararı vermesi gerekirdi” dedi.

Mahkemenin kendi seçtiği bilirkişinin raporunu kabul etmediğini söyleyen Özbek, bu durumun nedenini sorguladıklarını ve süreci takip ettiklerini ifade etti. Sözlerini sürdüren Özbek, yeni bilirkişi heyetinin de benzer bir rapor hazırlayacağına inandığını söyledi. 

Özbek, ikinci bilirkişi heyetinin Ocak ayında rapor hazırlamaya başlayacağını ve Şubat ya da Mart ayında hazırladıkları raporu mahkemeye sunacağını söyledi.